الوقت- در حالی نبرد آزاد سازی موصل روز گذشته با حجم سنگین نظامیان عراقی در اطراف این شهر آغاز شد، که مسائل متعددی پیرامون این رویداد مطرح می باشد. از جمله این که وضعیت میدانی در حال حاضر در نبرد موصل چگونه می‌باشد؟ اهمیت آزادسازی موصل در چیست؟ آزادسازی موصل چه تفاوتی با آزادسازی فلوجه در سال گذشته دارد؟ و این ها تنها بخشی از مسائل مرتبط با عملیات آزادسازی موصل می باشد.
عملیات آزادسازی موصل چگونه صورت خواهد گرفت؟
در عملیات آزادسازی موصل گروه های نظامی و امنیتی مختلف عراقی مشارکت خواهند داشت. به گفته منابع اگاه قرار بر آن شده تا در جریان این عملیات نظامی مهم، که ماه‌ها برای اجرای آن برنامه ریزی صورت گرفته است، نیروهای کرد با حمایت نیروهای ویژه عراقی از مناطق شمال شرقی و شرق موصل وارد عملیات نظامی شوند؛ در قسمت جنوبی تر پس از کردها، ارتش عراق با پشتیبانی پلیس و عشایر جنوب حرکت خود را آغاز می‌کنند. ارتش عراق همچنین از مناطق شمالی و غرب موصل نیز با همکاری نیروهای داوطلب مردمی یا حشد الشعبی، عملیات آزادسازی موصل را دنبال خواهند کرد. علاوه بر این نیروهای داوطلب مردمی و حشد الشعبی در عملیات خود در غرب موصل کنترل جاده خروجی موصل به سمت مرزهای سوریه را نیز در اختیار خواهند داشت. انتظار می‌رود این جاده به عنوان معبر فرار تروریست‌ها برای دور شدن از موصل و حرکت به سمت رقه در سوریه مورد استفاده قرار گیرد.
چرا آزادسازی موصل مهم است؟
موصل به عنوان پایتخت شرقی داعش، از اهمیت نمادین بسیاری برای داعش برخوردار است. موصل مقر خلافت و استقرار ابوبکربغدادی، خلیفه خود خوانده داعش است، و بغدادی از همین شهر خلافت کذایی خود را اعلام کرد. در صورت سقوط موصل، کار خلافت داعش در عراق تمام شده تلقی می‌شود. حمله ی موفقیت آمیز به موصل، آخرین پایگاه استراتژیک داعش در شمال عراق را از آن می گیرد و به سلطه ی ارضی آن بر بخش های بزرگی از شمال غرب عراق طی دو سال اخیر پایان می دهد. رفت و آمد مداوم پیکارجویان داعش از رقه پایتخت عملی این گروه در شمال سوریه به مناطق شمال عراق سلطه ی گروه بر این مناطق را آسان تر می ساخت. شکست داعش در موصل این راه ارتباطی را قطع و عملیات های نظامی این گروه تروریستی را به شکلی مؤثر محدود به سوریه می کند.
علاوه بر این نزدیکی موصل به چاه های نفت حیاتی عراق بر اهمیت دو چندان این شهر می‌افزاید. خط لوله های انتقال نفت عراق به ترکیه از مسیری نزدیک به موصل عبور می کند. تسلط بر موصل، ضمن آنکه ضربه سختی به اقتصاد داعش وارد می کند، می تواند تأثیر روانی و مستقیم مهمی بر اقتصاد عراق داشته باشد. داعش با از دست دادن موصل از سرمایه های هنگفتی که در این مدت به واسطه فروش نفت به پشتیبانان خود به دست می آورد، محروم می شود.
اما مهمترین دلیل برای آزادسازی موصل مرتبط با دولت مرکزی عراق است. آزادسازی موصل از اشغال داعش برای دولت مرکزی بغداد به همان میزان می‌تواند تعیین کننده و سرنوشت ساز باشد، که سقوطش در دو سال پیش، ثبات سیاسی را در بغداد آشفته ساخت. دو سال پیش تصرف موصل توسط داعش به ثبات سیاسی عراق ضربه زد و کودتایی تبلیغاتی برای گروهی تروریستی بود که می خواست نشان دهد در حال به دست آوردن اراضی برای تأسیس خلافتی جدید است. در حال حاضر نیز آزادسازی موصل، به میزان قابل توجهی می‌تواند اقتدار دولت مرکزی بغداد را که متاثر از تحرکات تروریستی داعش دچار خدشه شده بود، به آن بازگرداند. اقتداری که صلابتش برای کشوری موزائیکی مانند عراق با حضور اقوام گوناگون، برای دولت مرکزی بسیار ضروری است و اشغال داعش طی دو سال گذشته فرصت عرض اندام را برای دولت مرکزی بغداد تا حدود زیادی محدود ساخته بود.
تفاوت آزادسازی موصل با فلوجه در چیست؟
آزادسازی موصل کمتر از شش ماه پس از آزاد سازی شهر فلوجه صورت می‌گیرد. آزادسازی فلوجه نزدیک به یک سال برای ارتش عراق زمان برد و محیط نظامی شهر فلوجه کار آزادسازی این شهر مرکزی عراق را که از آن به عنوان سر افعی داعش یاد می‌کردند؛ فرسایشی ساخت. از طرف دیگر نزدیکی و فاصله 60 کیلومتری فلوجه با بغداد، در عمل فشار بیشتری را بر پایتخت عراق حین عملیات آزادسازی وارد می‌ساخت.
در مقابل اما فاصله بیشتر موصل با بغداد ( حدود 250 کیلومتر) به همان میزان که آزادی عمل بیشتری را برای عملیات نظامیان فراهم خواهد ساخت، اما وسعت و جمعیت بیشتر موصل، می‌تواند به پیچیدگی شرایط بیانجامد. جمعیت فلوجه در زمان عملیات نظامی تنها 400 هزار نفر عنوان شد، در حالی که موصل با از دست دادن یک چهارم جمعیت خود، در حال حاضر دارای حداقل یک میلیون و سیصد تا چهارصد هزار نفر سکنه می‌باشد. در واقع موصل شهری مسکونی‌تر در مقایسه با فلوجه می‌باشد که به همان میزان پیچیدگی جنگ شهری نیز در آن می‌تواند دو چندان زمان بر و فرسایشی شود. با این حال صحرای باز اطراف موصل استقرار و پیشروی نیروها را به سمت حومه موصل در مقایسه با مناطق حاشیه‌ای فلوجه آسان‌تر می‌سازد.
چرا عملیات آزادسازی موصل رسانه‌ای شد؟
از حدود دو ماه گذشته تا کنون، همواره خبر آغاز قریب الوقوع عملیات آزادسازی موصل توسط وزارت دفاع عراق و مقامات امنیتی و سیاسی دولت العبادی بازگو می‌شد و حتی روز پیش از عملیات نیز نخست وزیر عراق از آغاز این عملیات در روز بعد خبر داد. این موضوع کمی عجیب به نظر می‌رسد و در حالی که بطور معمول، سایر عملیات‌های نظامی بصورت سری و با غافلگیری انجام می‌شود؛ چرا در عراق عملیات آزادسازی موصل در رسانه‌ها و بصورت علنی آغاز شد.
این موضوع می‌تواند به چند دلیل توجیه شود. نخست آنکه رسانه‌ای کردن عملیات نظامی موصل با توجه به وجود غیرنظامیان در این شهر ضروری به نظر می‌رسید. در واقع اعلام خبر آغاز این عملیات از دو ماه گذشته ممکن است با هدف ایجاد فرصت بیشتر برای غیرنظامیان برای ترک شهر و دوری از مراکز محل استقرار فرماندهان و شبه نظامیان تروریستی داعش در موصل صورت گرفته باشد. از طرف دیگر اعلام این زمان می‌تواند فرصت مناسب را برای اعضای سابق داعش که حال بدنبال فرار و جدایی از این گروه و پیوستن به ارتش و نیروهای امنیتی عراق می‌باشند فراهم کند. این مسئله کمک شایان توجهی را به نیروهای امنیتی عراق برای پیشروی خواهد کرد و همکاری افراد جدا شده از داعش در عمل کار ارتش عراق را آسان‌تر خواهد ساخت.
در حال حاضر دولت عراق امید بسیاری به عملیات آزادسازی موصل دوخته و امیدوار است با کسب موفقیت در این عملیات، راه برای پاکسازی سایر مناطق عراق از گروه‌های تروریستی و بازگشت آرامش و امنیت به این کشور فراهم آورد. امنیت و آرامشی که سال‌هاست بدلیل حضور نیروهای خارجی و گروه‌های تروریستی از عراق سلب شده است.
