الوقت_ هر چند در دكترين هاي تحليلي مصوب سياست خارجي روسيه، خاورميانه به عنوان يك اولويت مطرح نشده ولي در ارتباط مستقيم با منافع حياتي، استراتژيك و حيثيتي اين كشور تعريف مي شود. تسلط بر سرزمين هاي شوروي سابق و جلوگيري از نفوذ ايالات متحده امريكا در اين منطقه، تسري اسلام گرايي به روسيه و آسياي مركزي و قفقاز، و احياء قدرت سابق روسيه به عنوان يك قطب موثر در نظام بين الملل، از مواردي هستند كه در ارتباط با اين منافع مي باشند. گفتمان اوراسياگرايي ، گفتمان مناسبي براي تبيين رويكرد سياست خارجي روسيه در خاورميانه است .
گفتمان اوراسياگرايي بر چهار عنصر گفتماني استوار است. "تسلط بر سرزمين هاي شوروي سابق و ضديت با حضور ايالات متحده آمريكا در اين مناطق"، "عدم تقابل با جهان اسلام"، "ضديت با نظام تك قطبي مورد نظر آمريكا"، "توازن بين شرق و غرب ".
گفتمان اوراسياگرايي در سالهاي اخير در روسيه به شكل وسيعي مورد توجه قرار گرفته است و الكساندر دوگين ژئوپليتيسين و انديشمند سياسي بنام روسي كه مشاور پوتين است، يكي از طرفداران اين گفتمان است. اوراسيا گرايي در درجه اول برهمگرايي سرزمين هاي شوروي سابق تمركز دارد و در درجه دوم تاكيد بر اين دارد كه روسيه بايستي ضمن اينكه در نظام بين الملل از موضع مستقلي برخوردار باشد، بايد روابط چند جانبه با شرق و غرب برقرار كند كه در اين ميان، خاورميانه و بخصوص ايران بايد لحاظ شوند .
تلاشها و ملاقاتهاي روسيه با ايران در جهت گسترش روابط در سالهاي گذشته شاهدي بر اهميت ايران به عنوان يك كشور خاورميانه اي در بازي قدرت روسيه است. همچنانكه اعلام تحويل موشك S300 به ايران و اعلام نظر مثبت به عضويت دائم ايران در سازمان همكاري شانگهاي توسط روسيه در شرايط بحراني روابطش با ايالات متحده آمريكا ، نشان از اين دارد كه اولا به اين كشور بفهماندكه در مقابل اقدامات غرب و امريكا در رابطه با بحران اوكراين و تحريم هاي اقتصادي روسيه، توان اين را دارد كه منافع و همچنين موازنه قواي مورد نظر ايالات متحده امريكا در خاورميانه را به چالش بكشد. ثانيا خاطر نشان سازد كه روسيه هنوز يك بازيگر و قطب موثر در نظام بين الملل است .
تاثير گفتمان اوراسياگرايي از آغاز به قدرت رسيدن پوتين تا كنون روز به روز پررنگ تر شده است. البته دگرگوني در شرايطي مثل جريانات شورش هاي خاورميانه، بحران اوكراين و تحريمهاي اقتصادي روسيه در پررنگ تر شدن عناصر گفتماني اوراسياگرايي روسيه مثل واكنش نسبت به مسايلي از قبيل بحران سوريه و تلاش براي گسترش روابط با ايران و تركيه نقش مهمي داشته اند .
گسترش روابط با كشوري همچون ايران و نيز حمايت از بشار اسد، در حكم عرض اندام به عنوان يك بازيگر موثر در مقابل ايالات متحده امريكا و افزايش هزينه هاي اين كشور و البته در راستاي دغدغه هاي سياسي و امنيتي روسيه است. در حقيقت روسيه با تلاش براي گسترش روابط با كشوري مثل ايران درصدد است كه اولا در منطقه اتحادي را شكل دهد تا در پاسخ به چالش هاي وارده از سوي امريكا، اردوگاهي از كشورهاي حامي و متحد در خاورميانه را ايجاد كند كه به واسطه چنين اتحادي، بتواند در منطقه نقش كليدي داشته باشد. دوما، ابزاري براي رايزني با امريكا در خصوص مناطق حياتي اش در اختيار داشته باشد .
در نهايت اينكه خاطرش از بابت شناسايي منافع حياتي اش در رابطه با اسلام گرايي توسط ايران آسوده باشد. هراس روسيه از اسلام گرايي باعث شده تا اين كشور تلاش كند كه خود را مدافع اسلام نشان دهد و در راستاي صلح اعراب و اسراييل ضمن پرهيز از جانبداري، خود را خواستار صلح نشان دهد كه البته عدم تقابل با دنياي اسلام نيز از عناصر گفتمان اوراسياگرايي است. واكنش پوتين به حمله اسراييل به نوار غزه در 8 جولاي سال گذشته و تاكيد بر ضرورت هر چه سريعتر آتش بس را در اين راستا مي توان ارزيابي كرد .
در كل، درك روسيه از منطقه خاورميانه با توجه به نگاه ژئوپليتيكي است كه نشات گرفته از گفتمان اوراسياگرايي است. در واقع خاورميانه جايي است كه منافع منطقه اي، جهاني و حيثيتي روسيه تلاقي پيدا مي كند. عناصر گفتماني اوراسياگرايي به عنوان يك محرك عمده در سياست خاورميانه اي روسيه باعث شده است تا اين كشور با نشان دادن توجه خاص به اين منطقه، در واكنش به جريانات مربوط به بحران اوكراين و تحريم هاي اقتصادي، هر چه بيشتر با كارت بازي خاورميانه عمل كند. روسيه در تلاش است تا با گسترش روابط اقتصادي و نظامي با كشورهايي مثل ايران و تركيه ، آسيب ها را به حداقل برساند و شرايط را به نفع خود مديريت كند .
روسيه در اين رابطه با استفاده از برخي مولفه هاي قدرت خود از جمله توان نظامي، رهبري، ديپلماسي و پرستيژ بين المللي تلاش خود را براي بازي موثر در خاورميانه اعمال مي كند و به نظر مي رسد كه جايگاه مسايل مربوط به خاورميانه همچنان در لفاظي هاي روسيه حفظ خواهد شد. البته اين واقعيت را نيز نبايد فراموش كرد كه نگاه روسيه به خاورميانه نگاهي مختص به امروز نيست و سابقه اي تاريخي دارد و به دوران پتر كبير باز مي گردد. هر چند كه تغيير و دگرگوني در عرصه بين الملل، نوع نگرش روسيه به اين منطقه را تغيير داده است .
