به گزارش الوقت، روزنامه دیلی صباح در گزارشی اعلام کرد که در جریان سفر فرمانده ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران به ترکیه، این دو کشور به یک توافق مشترک با روسیه برای حل مسئله ادلب دست یافته‌اند.
به نوشته روزنامه دیلی صباح، در حالی که گفته می‌شود آمریکا خود را برای حمله نظامی به ادلب آماده می‌کند، تهران، دمشق، آنکارا و مسکو در حال توافق بر سر یک تلاش مشترک برای یافتن راهی هستند که به نفع هر سه کشوری باشد و مذاکرات آستانه را برای حل این مسئله آغاز کرده‌اند.
منابع دیپلماتیک ارشد در آنکارا به دیلی صباح گفته‌اند که فرماندهان ایران و ترکیه در دیدار هفته گذشته خود بر سر سازوکاری برای یک منطقه کاهش تنش دیگر در سوریه، در شهر ادلب به توافق دست یافتند که شامل ارتش روسیه نیز می شود.
با این حال پس از سفر رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران به ترکیه، رسانه‌های روسی از سفر رئیس ستاد مشترک نظامیان روسی به آنکارا برای رایزنی با همتایان ایرانی و ترکی خود خبر دادند. موضوعی که نشان می‌داد مواضع ترکیه تا حدود زیادی در حال نزدیک شدن به ایران و روسیه است.
چرا مواضع ترکیه به مواضع ایران و روسیه در سوریه نزدیک شد؟
مجموع تحولات اخیر که شامل سفر نظامی بلندپایه ایران به ترکیه و پس از آن تصمیم رئیس ستاد مشترک نظامیان روسی برای سفر به آنکارا بود به روشنی نشان می‌دهد هر سه کشور نسبت به حداقل‌هایی در ارتباط با سوریه به اشتراک نظر دست یاقته‌اند.
با وجود آن که تا پیش از این آنکارا مواضعی متفاوت از تهران و مسکو در ارتباط با دمشق اتخاذ می کرد، اما برگزاری نشست سه جانبه در آنکارا تا حدود زیادی حاکی از نزدیکی مواضع سه کشور در ارتباط با سوریه است. با این حال چرا ترکیه به مواضع روسیه و ایران در سوریه نزدیک شد؟
1. وجود دشمن و اهداف مشترک میان سه کشور:
بدون شک آن چه که در حال حاضر توانسته به نزدیکی ترکیه، ایران و روسیه در ارتباط با مسئله سوریه منجر شود، وجود دشمن مشترک تهدیدات تروریستی است. تروریست ها امروز دشمن مشترک ایران، روسیه، سوریه و ترکیه در منطقه هستند و مبارزه با آن هدف مشترک هر چهار کشور است.
ترکیه فقط در سال 2016 هدف 16 حمله تروریستی بزرگ بوده است. تقریباً هر ماه یک حمله تروریستی. از شهرهای بزرگ ترکیه شامل استانبول و ترکیه گرفته تا شهرهای متوسط و کوچکتر شامل بورسا، دیاربکر، میدیات و غازی عنتاب در سال 2016 همگی هدف حملات تروریستی بوده‌اند. در این میان استانبول حداقل شاهد 4 حمله تروریستی در سال 2016 بود و مجموع این شرایط به معنای تهدیدات عمده تروریستی علیه ترکیه می‌باشد.
تهدیدات تروریستی برای ایران و روسیه نیز اگرچه نه به شدت ترکیه اما تاکنون موضوعی مهم و تجربه شده بوده است. این شرایط نشان می‌دهد هر سه کشور در حال حاضر با دشمنی مشترک به نام تروریست مواجه هستند و به نفع هر سه کشور است که برای مبارزه با این دشمن مشترک به همکاری سه جانبه روی آورند.
2. تحولات میدانی سوریه و تقویت مواضع دولت مرکزی:
از طرف دیگر تحولات میدانی سوریه را نمی‌توان بدون تاثیر بر نزدیکی ترکیه به مواضع ایران و روسیه دانست. تحولات میدانی سوریه پس از آزادسازی حلب همواره به نفع دولت مرکزی دمشق به پیش رفته و حتی رهبران سیاسی مخالف بشار اسد در دیگر کشورها از جمله در قطر و حتی در اروپا کشورهایی مانند آلمان، این روزها مواضع متعادل‌تری را نسبت به دولت مرکزی دمشق اتخاذ کرده و دیگر به مانند گذشته درخواست غیرقانونی حذف دولت مرکزی دمشق را پیش شرط حل بحران داخلی سوریه عنوان نمی‌کنند.
براین اساس تعدیل مواضع جهانی نسبت به دولت مرکزی بشار اسد و حذف شرط کناره‌گیری دولت دمشق به عنوان پیش شرط حل بحران سوریه خود یکی از مهم ترین دلایل نزدیکی مواضع ترکیه به ایران و روسیه به شمار می‌رود.
در حال حاضر حتی کشورهایی عربی مانند تونس و الجزایر نیز از علاقه خود برای برقراری روابط کامل دیپلماتیک با سوریه و بازگشایی سفارت‌خانه‌های خود در دمشق خبر می‌دهند و این مسئله به تقویت بیشتر جایگاه دولت مرکزی سوریه، بشاراسد و متحدانش منجر شده است. براین اساس تقویت مواضع دولت مرکزی سوریه پس از تحولات میدانی از جمله دلایل نزدیک شدن مواضع آنکارا به مواضع تهران و مسکو در ارتباط با سوریه به شمار می‌رود.
تمایل آمریکا برای مذاکره با دولت
همزمان با سفر روسای ستاد کل نیروهای نظامی ایران و سپس روسیه به ترکیه و وجود نشانه‌هایی از شکل‌گیری ائتلاف سه جانبه تهران، مسکو و آنکارا، برخی مقامات آمریکایی از تمایل واشنگتن برای برگزاری مذاکره با دولت بشار اسد خبر داده‌اند. در همین ارتباط «الاخبار» گفته است که آمریکا تمایل خود را برای گشودن کانال تماس با نظام سوریه از طریق سلطان‌نشین عمان ابراز داشته است. الاخبار افزود: براساس اطلاعات (به دست آمده)، سلطان‌نشین عمان پیام‌های دوجانبه‌ای را (میان آمریکا و سوریه) رد و بدل کرده است، هرچند دمشق پیش شرط انجام این گفتگوها را برگزاری مذاکرات در سوریه و پیگیری موضوعات سیاسی در کنار موضوعات امنیتی عنوان نموده است.
درصورت تائید این خبر، اگرچه این تلاش‌ها می‌تواند تنها در مراحل اولیه باشد، اما این اقدام آمریکا، عقب‌نشینی این کشور از اولویت‌های قبلی را آشکار می‌کند. پیش از این و طی سال‌های گذشته، غربی‌ها و در راس آنان دولت امریکا از شرط «کناره‌گیری بشار اسد از قدرت»، هیچ گاه عقب‌نشینی نکردند و حال با تغییر شرایط در سوریه به نظر می‌رسد غرب نیز مجبور با بازبینی در رویکرد خود نسبت به دولت مرکزی دمشق شده است.
شکل‌گیری مثلث ایران، ترکیه، روسیه در آستانه نشست آستانه
با این حال سفر تقریباً همزمان مقامات بلندپایه نظامی ایران و روسیه به آنکار که بیانگر شکل‌گیری محور ایران، روسیه و ترکیه در پرونده سوریه است، نوید چشم اندازی روشن در مذاکرات پیش روی آستانه درباره 5 سال بحران تروریستی این کشور است. بیانیه وزارت خارجه روسیه نیز که پس از مذاکرات سه جانبه ترکیه منتشر شد، نشان می‌دهد که امیدواری بسیاری به پیشرفت در حل بحران سوریه در مذاکرات آتی آستانه که قرار است تا اواخر ماه اوت (اوایل مهرماه) برگزار شود، وجود دارد.
وزارت امور خارجه روسیه روز گذشته در بیانیه ای اعلام کرد: سیر حوادث نشان داد، آستانه میدان اصلی برای اقدامات عملی برای تثبیت اوضاع سوریه از راه آغاز فعالیت پایدار محدوده های امن در این کشور شده است. اکنون سه محدوده امن در مناطق جنوب غرب سوریه، غوطه شرقی و حمص ایجاد شده است.
در این بیانیه که در پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه روسیه منتشر شده، آمده است: این اقدامات به ثمر نشسته که اهمیت فراوان دارد و به کاهش تنش ها و رویارویی های سیاسی داخلی در سوریه و بهبودی اوضاع مردم این کشور و حل مسائل انسانی و ایجاد رابطه میان اقشار مختلف جامعه سوری و اعتماد سازی بین آنها کمک می کند.
براساس بیانیه منتشر شده توسط وزارت خارجه روسیه، مسکو اعلام کرده است: بر این باوریم که باید به افزایش تلاش ها در چارچوب مذاکرات سوری آستانه ادامه داد. نوبت به دستیابی به توافق هایی رسیده که امکان ایجاد منطقه امن چهارم در ادلب را فراهم کند تا به اقدام های غیرقانونی و دسیسه جویانه تروریست های جبهه النصره و همدستان آنها پایان داده و ساکنان این منطقه امکان بازگشت به خانه خود را بدهد.
همچنین اگر در کنار شکل‌گیری محور تهران، مسکو و آنکارا و همچنین پس از آن صدور بیانیه وزارت خارجه روسیه، موضع‌گیری جدید مقامات آمریکایی را درخصوص لزوم مذاکره با دولت بشار اسد قرار دهیم، به خوبی به این نکته واقف خواهیم بود که تا چه میزان چشم انداز پیشرفت در حل بحران تروریستی سوریه در آستانه مذاکرات آستانه روشن است. بحرانی که تاکنون هر نتیجه داشته تنها محدود بی ثباتی منطقه و قربانی شدن صدها شهروند نظامی و غیرنظامی بوده و به نظر نمی‌رسد جز با حمایت از دولت مرکزی دمشق برای مبارزه با تررویست در هر شکل و با هر عنوان، راه حل دیگری داشته باشد.
