پایگاه تحلیلی الوقت - آتشبس شکننده برای پایان دادن به جنگ دو ساله اسرائیل علیه غزه به مویی بند است، گذرگاه رفح بسته و کمکرسانی محدود شده است. از زمان اجرای آتشبس شکننده با میانجیگری آمریکا در ۱۰ اکتبر یعنی حدود 12 روز پیش تا کنون، اسرائیل بیش از ۱۰۰ فلسطینی را در غزه به شهادت رسانده و ۲۳۰ نفر را زخمی کرده است.
جنگ اسرائیل علیه غزه که توسط سازمانهای بینالمللی و کمیسیون سازمان ملل متحد به عنوان نسلکشی توصیف شده است، تاکنون بیش از ۶۸۰۰۰ نفر شهید و بیش از ۱۷۰۲۰۰ نفر را زخمی کرده است.
رژیم صهیونیستی ادعا کرده است که حماس در بازگرداندن اجساد ۲۸ اسیر اسرائیلی که در بمباران غزه توسط اسرائیل کشته شدهاند، تعلل میکند، اما حماس از همان ابتدا اعلام کرده بود که برای حفاری و یافتن اجساد همه اسیران و همچنین اجساد حدود ۱۰ هزار فلسطینی، به تجهیزات حفاری پیشرفته و سنگین نیاز دارد. با این حال، گزارشها حاکی از آن است که صهیونیستها به مفاد آتش بس پای بند نبودهاند.
شهادت روزانه فلسطینیها همزمان با آتش بس؟
دفتر رسانهای دولت فلسطین در غزه میگوید اسرائیل ۸۰ بار این توافق را نقض کرده و حداقل ۹۷ فلسطینی را به شهادت رسانده است. چند روز پیش نیز نظامیان اسرائیلی به یک خودرو شلیک کردند و ۱۱ عضو خانواده ابوشعبان را در محله زیتون کشتند. هفت کودک و سه زن در ماشین بودند که سعی داشتند به خانه خود برسند.
روز یکشنبه نیز، صهیونیستها دهها نفر را در غزه در حملات هوایی و زمینی به شهادت رساندند. روز دوشنبه هم، پس از آنکه اسرائیل ادعا کرد که به آتش بس پایبند خواهد ماند، چندین فلسطینی را در محله شجاعیه در شمال غزه به شهادت رساند و ادعا کرد که آنها «تهدیدی» برای سربازان اسرائیلی ایجاد کردهاند.
محدودیت امدادرسانی
صهیونیستها همچنین برخلاف مفاد آتش بس که خواستار رفع محدودیتها برای امدادرسانی به غزه شده بود، محدودیتهای بسیاری زیادی را برای کمکرسانی به غزه اعمال کردهاند. گذرگاه رفح بسته نگه داشته شده و روز سهشنبه سازمان ملل اعلام کرد که فقط به ۳۰۰ کامیون کمکرسانی اجازه عبور داده شده است.
با وجود گذشت نزدیک به دو هفته از اعلام آتشبس در نوار غزه، نشانهای از بهبود شرایط انسانی در این منطقه دیده نمیشود. صهیونیستها همچنان با استفاده از گذرگاهها و کمکهای بشردوستانه بهعنوان ابزار فشار سیاسی و امنیتی، روند اجرای توافق را عمداً به تعویق میاندازد و مانع ورود کامل کمکها برای ساکنان خسته و گرسنه غزه میشود.
در حال حاضر گزارشها نشان میدهد که بیش از دو میلیون فلسطینی با فقر، گرسنگی، کمبود دارو و نبود سرپناه روبهرو هستند و قیمت کالاهای معدود موجود در بازار از توان بیشتر مردم خارج است.
بر اساس گزارش دفتر رسانهای دولت در غزه، از زمان آغاز آتشبس در ۱۰ اکتبر تاکنون تنها ۹۸۶ کامیون کمکرسانی وارد غزه شده که در میان آنها فقط ۱۴ کامیون گاز و ۲۸ کامیون سوخت بوده است؛ این در حالی است که طبق توافق، باید روزانه ۶۰۰ کامیون وارد میشد و تا روز دوشنبه ۶۶۰۰ کامیون باید به غزه میرسید. این ارقام، به گفته مقامات غزه، نشانه ادامه سیاست خفهسازی و گروگانگیری انسانی از سوی تلآویو است. دولت غزه تأکید دارد که برای پاسخ به نیازهای فوری مردم، به حداقل ۶۰۰ کامیون کمک در روز نیاز است؛ شامل مواد غذایی، دارو، سوخت و اقلام امدادی. افزون بر آن، بیش از ۲۲ هزار مجروح در انتظار انجام نیم میلیون عمل جراحی هستند و ۲۸۸ هزار خانواده بیخانمان پیش از فرا رسیدن زمستان نیازمند چادر و سرپناه موقتاند.
برنامه جهانی غذا (WFP) اعلام کرده است که کمکهای رسیده در دو هفته پس از آتشبس فقط برای تأمین نیازهای نیم میلیون نفر طی دو هفته کفایت میکند، و هنوز با بحران شدید غذا و آب روبهرو هستیم.
امجد الشوا، رئیس شبکه سازمانهای مدنی غزه نیز هشدار داده که تمرکز صرف بر شمار کامیونها گمراهکننده است، زیرا بسیاری از محمولههای واردشده شامل اقلام غیرضروری هستند. او تأکید کرد: «غزه به بیش از هزار کامیون در روز نیاز دارد تا بتواند حداقل نیازهای واقعی مردم را پوشش دهد.»
پای بندی حماس به شروط
حماس براساس توافق آتش بس هر 20 اسیر زنده اسرائیلی را آزاد کرده و با وجود اینکه بارها و بارها اسرائیل را به نقض آتشبس متهم کرده است، 12 جسد از 28 اسرا را نیز بازیابی و بازگردانده است. حماس همچنین در بیانیهای بار دیگر تأکید کرد که به مفاد توافق آتشبس پایبند است، اما با توجه به حجم عظیم آوار جنگ بدلیل بمباران شدید طی دو سال گذشته، شناسایی اجساد در زیر آوار اسرا بسیار دشوار است. حماس خاطرنشان کرده است که بدون تجهیزات جدید و کمکهای کارشناسان، نمیتوان تضمینی برای شناسایی اجساد همه اسرا را داد.
عدم بازگشت کامل آوارگان به خانههای خود
در حالی که بازگشت آوارگان به مناطق خود و دریافت کمکهای انسانی از مفاد صریح در آتش بس بوده است، اما شهروندان فلسطینی ساکن غزه بدلیل ادامه بمبارانها هنوز نتوانستهاند خانه و کاشانه خود را در میان آوارها پیدا کنند.
علاوه بر این، ایجاد «خط زرد» توسط صهیونیستها باعث شده تا فلسطینیها در مسیر بازگشت به خانه در معرض تیراندازی و از دست دادن جان خود قرار گیرند. بسیاری از افراد نمیدانند خانهشان در کدام سمت خط زرد است، سمتی که هنوز در اشغال قرار دارد یا سمت آزاد شده؟ نقشه الجزیره نشان میدهد که خط زرد حدود ۵۸ درصد از غزه را تحت اشغال صهیونیستها قرار داده و در این شرایط، بازگشت آوارگان به خانههایشان برای بسیاری از ساکنانی که خانهشان در سمت خط زرد قرار دارد، در عمل غیرممکن است، چون این بخش همچنان در اشغال نظامیان صهیونیست باقی مانده است.
در واقع حضور اشغالگر در منطقه زرد غزه و تیراندازی در مجاورت آن، مانع بازگشت ساکنان اردوگاه جبالیا شده است، آوارگانی که جمعیت آنان حدود 100 هزار نفر تخمین زده شده است.
این در حالی است که نیروهای اشغالگر بارها از خط زرد عبور کرده و وارد مناطق آوارگان شده و با آنها درگیر شدهاند. از جمله نیروهای اشغالگر اسرائیلی صبح دوشنبه در منطقه شعف در محله شجاعیه در شرق شهر غزه، دو فلسطینی را به شهادت رساندند و افراد دیگری نیز زخمی شدند، در حالی که همه این افراد در منطقهای خارج از خط زرد بودند و این اقدام نقض آشکار آتش بس محسوب میشود.
«اسماعیل ثوابته»، مدیرکل دفتر رسانهای دولت فلسطین در گفتگو با الجزیره نت توضیح داده است که تخلفات نقض آتش بس شامل تیراندازی مستقیم به غیرنظامیان، گلولهباران و هدفگیری عمدی و دستگیری تعدادی از غیرنظامیان است و این اقدامات نشان دهنده رویکرد تهاجمی مداوم اشغالگران و تمایل آنها به تشدید تنش و عطش مداوم به خونریزی و کشتار است.
از سوی دیگر ارتش اسرائیل حملات خود را با استفاده از خودروهای نظامی و تانکهای مستقر در حومه محلههای مسکونی، دستگاههای هدفگیری از راه دور و هواپیماهای جنگی و پهپادهای کوادکوپتر انجام میدهد و پهپادها همچنان روزانه بر فراز مناطق مسکونی پرواز میکنند و عملیات تیراندازی و هدف قرار دادن مستقیم غیرنظامیان را انجام میدهند.
گزارشهای دیگری نیز نشان میدهد که صهیونیستها مساحتی بالغ بر ۴۵ کیلومتر مربع را در شمال غزه همچنان برخلاف آتش بس در اشغال خود دارند که نقض آشکار تعهد به عقبنشینی از مناطق مشخص در توافق آتش بس است.
خط زرد، بهانه صهیونیستها
به نظر میرسد که بنیامین نتانیاهو از خط زرد به عنوان بهانهای برای ادامه تجاوز در نوار غزه استفاده میکند. منابع اسرائیلی نیز گفتهاند که نتانیاهو در حال بررسی اعمال محدودیتهای بیشتر علیه حماس و عدم عقبنشینی از غزه است و برای این کار باقی مانده اجساد اسرای اسرائیلی در غزه را بهانه خود قرار خواهد داد، این در حالی است که حماس تعدادی از اجساد را تحویل داده و ادامه تحویل دیگر اجساد را منوط به آواربرداری و در اختیار داشتن تجهیزات لازم اعلام کرده است.
«رامی ابو زبیده»، پژوهشگر امور نظامی در گفتگو با الجزیره اعلام کرده که تعیین خط زرد در داخل نوار غزه یک اقدام موقت نیست، بلکه این مرحله جدیدی از اشغال بلندمدت غزه است. او معتقد است که این مرزبندی «با هدف تحمیل یک واقعیت امنیتی و جغرافیایی جدید در نوار غزه به جای عقبنشینی کامل اسرائیل از غزه» انجام شده است.
واقعیت هم این است که صهیونیستها از طریق خط زرد به دنبال ترسیم مرزهای جدیدی در غزه هستند که بیش از نیمی از مساحت نوار غزه را در بر میگیرد. به عبارت دیگر خط زرد؛ ارتش اسرائیل را قادر میسازد تا آزادی عمل خود در رفت و آمد در نوار غزه را حفظ کند و توانایی انجام حملات یا تهاجمهای محدود در هر زمان که بخواهد در اعماق خاک فلسطین و نوار غزه را داشته باشد.
همچنین اعمال کنترل بر مناطق مرزی و امکان ردیابی هرگونه فعالیت مقاومت یا جلوگیری از بازسازی زیرساختهای نظامی، تونلها یا مواضع پیشرفته غزه نیز از دیگر اهداف صهیونیستها در تعیین خط مرز و اشغال بیش از نیمی از نوار غزه است.
همچنین صهیونیستها با ایجاد خط زرد، از بازگشت ساکنان و آوارگان به مناطق تخریبشده نزدیک مرز جلوگیری خواهند کرد تا به زعم خود به مرور زمان پراکندگی بافت جمعیتی در غزه را تغییر دهند، چرا که مناطق وسیعی از شمال و شرق غزه از ساکنان خود خالی شده و به نواری خاکستری و عاری از زندگی تبدیل شده است. این وضعیت در راستای چشمانداز همیشگی صهیونیستها برای ایجاد «منطقه حائل امنیتی» در نوار غزه است.
براین اساس میتوان گفت که ادامه اشغال صهیونیستها در خط زرد دیگر صرفاً نشانهای از پایان جنگ نیست، بلکه بیانگر مرحله جدیدی از اشغال غزه است که در پشت توافقنامهها پنهان شده است و اگر آتش بس وارد مرحله دوم و پایان دادن به خط زرد و عقب نشینی کامل صهیونیستها از همه مناطق نوار غزه نشود، مقاومت باردیگر به تقابل با تجاوزات غیرقانونی صهیونیستها ادامه خواهد داد.