علی رغم خوشبینی مرکل به کاهش اختلافات در دیدار با ترامپ، به نظر می رسد که امکان تداوم همکاری ها در سطحی که در دوران اوباما وجود داشت تصوری غیرقابل تحقق خواهد بود و کاهش اختلافات نیز بیشتر با کنار آمدن برلین با مواضع جدید واشنگتن صورت خواهد گرفت. همچنانکه سفر هفته گذشته وزیر خارجه آلمان به روسیه برای دیدار با پوتین را می توان نشانه ی تلاش برلین برای انطباق با رویکرد ترامپ در تنش زدایی با کرملین قلمداد کرد.
الوقت- روابط آمریکا و آلمان از جنگ جهانی دوم به این سو هیچگاه تا این اندازه به سردی نگراییده بود. اگرچه روابط دو کشور در طول سالهای گذشته نیز دوره هایی از تنش بر سر موضوعاتی چون انتقاد تلویحی برلین از اقدام جرج بوش در نادیده گرفتن لزوم اخذ مجوز از شورای امنیت برای حمله به عراق و یا اعتراض به شنود و جاسوسی واشنگتن از مکالمات تلفنی صدراعظم آلمان در دولت اوباما را داشته است اما این بار به نظر می رسد که شکاف و سطح اختلاف دیدگاه میان این دو متحد سیاسی - نظامی و شریک اقتصادی بزرگ بسیار گسترده تر آن است که بتوان به تداوم روند همسویی برلین - واشنگتن در موضوعات مهم بین المللی در سالهای ریاست جمهوری ترامپ معتقد بود.
از نظر اولاف بویهنک محقق مرکز تحقیقات شورای روابط بین الملل آلمان (DGAP)؛ حقیقت این است که در دوران بوش و اوباما، اختلاف بین آمریکا و آلمان بر سر انتخاب های سیاسی بود، اما اکنون نگاه متفاوت دو طرف نسبت جهان و روابط بین المللی، دلیل ایجاد فاصله بین دو کشور قلمداد می شود. ترامپ اکنون رهبر قدرتمندترین کشور جهان است و او نشان داده است که برنامه های وی برمبنای قواعد بازی سیاسی غرب نیست. برنامه هایی که از جمله می تواند به پاره پاره شدن اتحادیه اروپا و تضعیف آلمان از لحاظ اقتصادی بیانجامد. مضاف برآنکه مرکل اکنون به عنوان رهبر کشور سکان دار اروپای مشترک با چالش خروج انگلیس از این اتحادیه و ظهور احزاب پوپولیستی در فرانسه، ایتالیا و مناطق دیگر رو به رو است. در این رابطه دونالد ترامپ در 16 ژانویه در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک تایمز ضمن استقبال از رای مردم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا، پیش‌بینی کرد که به دنبال بریتانیا سایر کشورهای اروپایی نیز از اتحادیه اروپا خارج خواهند شد. وی رأی انگلیسی‌ها برای ترک اتحادیه اروپا را 'اقدامی بزرگ' توصیف کرد و گفت نتایج همه‌پرسی 23 ژوئن 2016 نشان داد که مردم انگلیس خواهان به دست آوردن هویت خودشان هستند.
همچنین در شرایطی که مرکل با اتخاذ سیاست درهای باز در قبال پناهجویان با انتقادات داخلی و کاهش محبوبیت دست و پنجه نرم می کند، ترامپ با اشاره به آثار منفی ورود انبوه مهاجران بر اتحادیه اروپا، مدعی شد که 'آنگلا مرکل' با اجازه به ورود بیش از یک‌میلیون مهاجر و آواره به خاک کشورش دچار 'اشتباه وحشتناکی' شده است. در پی این انتقادات بود که پس از تماس تلفنی ماه ژانویه میان دو رهبر، خانم مرکل به شدت از طرح ترامپ در ممنوعیت سفر شهروندان از هفت کشور با اکثریت مسلمان، انتقاد کرد و ضرورت حمایت از حفظ آزادی رسانه ها و احترام به قانون و کرامت انسانی، فارغ از ملاحظاتی نظیر رنگ پوست ،مذهب، جنسیت و یا عقاید سیاسی به عنوان اصول مشترک بین دوکشور آمریکا و آلمان را به وی یادآور شد.
با همه این احوال، آنگلا مرکل در 14 مارس به واشنگتن سفر خواهد کرد تا شرایط را برای سفر دونالد ترامپ به کنفرانس سران کشورهای عضو گروه 20 که در ماه جولای برگزار خواهد شد، فراهم کند. دیدار آقای ترامپ و خانم مرکل به احتمال زیاد به پوشش طیف گسترده ای از مسائل، از جمله اقتصاد جهانی، تجارت، ناتو، روابط با روسیه و چین، و مبارزه با داعش را شامل خواهد شد.
- اختلافات اقتصادی
ترامپ اعلام اخیرا کرده بود که قصد دارد به طرحی برای مقابله با مازاد صادرات آلمان مبادرت ورزد. اشپیگل معتقد است که آنگلا مرکل در این سفر قصد دارد با اشاره به برنامه ترامپ برای اجرای طرح "مالیات بر کالاهای وارداتی" به آمریکا با تعیین و افزایش میزان عوارض گمرکی جدید آن را نوعی "کمک مالی دولتی" به شرکتهای تولیدی آمریکایی اعلام کند، و از ترامپ بخواهد مفاد قراردادهای بین‌‌المللی را رعایت کند. بر اساس موافقت‌نامه‌ی "سازمان تجارت جهانی" (WTO) وضع عوارض گمرکی و بستن مالیات اضافی به کالاهای وارداتی مجاز نیست. این موافقت‌نامه به امضای رهبران وقت آمریکا و آلمان رسیده است. بنا بر گزارش اشپیگل، مرکل همچنین "یک‌سری اقدامات تلافی‌جویانه" در نظر گرفته که قرار است در صورت پیاده‌شدن طرح "مالیات بر کالاهای وارداتی" ترامپ، به اجرا در آید. تقریبا 50 درصد از کل مشاغل در آلمان وابسته به صادرات هستند. آمریکا به تنهایی در سال گذشته خریدار 107 میلیارد دلار کالا آلمانی بوده است، در حالی که تنها 57 میلیارد دلار کالا از ایالات متحده به آلمان وارد شد. کسری شدید تراز تجاری با اروپا و چین ایالات متحده را به جنگ تجاری با اروپا و چین در دولت ترامپ سوق داده است. از سوی دیگر رئیس‌جمهور جدید امریکا در طول مبارزات انتخاباتی خود گفته بود که اگر متحدان ناتو در مقابل دفاع ایالاتمتحده از آنها «بازپرداختی منطقی» نداشته باشند، وی ممکن است به کمک‌های امریکا به متحدان ناتو پایان دهد. ترامپ ناتو را پیمانی منسوخ شده خوانده بود زیرا به عقیده وی کشورهای عضو سهم تعیین شده 2 درصدی از تولید اقتصادی را پرداخت نمی کنند. در این سفر احتمالا مرکل از آمادگی برای پذیرش این خواسته ترامپ خواهد گفت.
- چالش بر سر روسیه
نحوه رفتار با روسیه در موضوع اوکراین نیز بخش دیگری از رایزنی مرکل با ترامپ خواهد بود. کشورهای اتحادیه اروپا در سال 2014 در واکنش به اقدام روسیه در ملحق کردن شبه جزیره کریمه به خاک خود تحریم های اقتصادی را بر ضد این کشور اعمال کردند که پایه ریزی و رهبری آن با آلمان بود، که آمریکا دوره اوباما نیز از آن حمایت می کرد. اما از زمان روی کار آمدن ترامپ، او پالس هایی را در خصوص بهبود روابط با روسیه و برداشتن تحریم های اقتصادی برای مقامات کرملین ارسال کرده است که همین موضوع نیز به نگرانی مقامات اروپایی بویژه آلمان دامن زده است. از همین رو احتمال اینکه مرکل در این سفر بخواهد خطر روس ها را برای منافع آمریکا و اروپا برای ترامپ روشن نماید چندان دور از ذهن نیست.
-خوشبینی محتاطانه
مرکل نمی خواهد روابط با ترامپ را با تکیه بر شروع یک زورآزمایی آغاز کند. او میداند که ترامپ کمتر بر روی مکانیسم های سنتی سیاست نسبت به پیشینیان خود برای تصمیم گیری در مورد موضوعات تکیه می کند و اساساٌ تصمیمات وی بر اساس یک روش قاعده مند نیست. اقدامات ترامپ به ویژه در رابطه با سیاست های تجاری بیشتر مبتنی بر غرایز خود و تجربه کسب و کار است تا عقلانیت سیاسی. از این رو صدراعظم آلمان از مدیر عاملان شرکتهای زیمنس و BMW (هارالد کروگر) خواسته است که در این سفر وی را همراهی کنند. مرکل امیدوار است اعتماد ترامپ به دیدگاه مدیران منجر به متقاعد شدن وی کند. در زمینه سیاست خارجی، نیز مرکل نشانه های امکان تعدیل دیدگاه های ترامپ را در مواردی چون توافق هسته ای با ایران و لغو ایده حرکت سفارت ایالات متحده از تلآویو به اورشلیم مشاهده کرده است.
همچنین نمایندگان ایالات متحده در کنفرانس امنیتی مونیخ در ماه فوریه به وضوح حمایت خود را از ناتو بیان کردند. مقامات برلین به دیدگاه واقع گر و عمل گرایانه جیمز ماتیس، وزیر دفاع و رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امیدوارند. علاوه بر این، مشاور سیاست خارجی مرکل کریستف هوگن از مشاور جدید امنیت ملی ترامپ، هربرت ریموند مک مستر به عنوان فردی محاسبه گر و آگاه تر از سلف خود مایکل فلین، که به دلیل ارائه اطلاعات نادرست درباره تماس تلفنی با سفیر روسیه مجبور به کناره گیری شد، یاد کرده بود.
اما علی رغم خوشبینی مرکل به کاهش اختلافات در دیدار با ترامپ، به نظر می رسد که امکان تداوم همکاری ها در سطحی که در دوران اوباما وجود داشت تصوری غیرقابل تحقق خواهد بود و کاهش اختلافات نیز بیشتر با کنار آمدن برلین با مواضع جدید واشنگتن صورت خواهد گرفت. همچنانکه سفر هفته گذشته وزیر خارجه آلمان به روسیه برای دیدار با پوتین را می توان نشانه ی تلاش برلین برای انطباق با رویکرد ترامپ در تنش زدایی با کرملین قلمداد کرد.
