الوقت- تحولات اقلیم کردستان عراق در دو سال گذشته متاثر از قدرت گیری داعش و پیشروی در این کشور بوده است. در این میان اقلیم در کنار مشکلات عمده اقتصادی، ورود آوارگان، دفع حمله داعش و کمبود تجهیزات نظامی با اختلاف میان احزاب نیز مواجه بود.
تابستان سال گذشته دوران حاکمیت مسعود بازرانی به پایان رسید. اما مقامات حزب دموکرات با تاکید بر وضعیت وخیم سیاسی، امنیتی و اقتصادی اقلیم اصرار داشتند بارزانی کماکان در قدرت باقی بماند. در این راستا جنبش تغییر(گوران) بیش از سایر احزاب نسبت به این امر واکنش نشان داد و این مساله باعث شد تا روابط دو حزب تنش آمیز شود.
همزمان با این موضوع، تظاهرات مردمی در شهرهای استان سلیمانیه و حمله به دفاتر و ساختمان های حزب دموکرات اختلاف دو حزب تغییر و دموکرات کردستان را بیشتر کرد. مقامات حزب حاکم، نوشیروان مصطفی رهبر حزب تغییر را مسئول حمله به دفاتر دموکرات می دانستند. از این رو دولت با اخراج وزرای حزب تغییر از کابینه و جلوگیری از ادامه به کار رئیس پارلمان که از اعضای این حزب بود، باعث تعطیلی 14 ماهه پارلمان شد.
اما در روزهای اخیر مسعود بارزانی که همچنان با مخالفت هایی برای تداوم حاکمیتش بر اقلیم روبرو است، در پیامی به احزاب مختلف خواستار مذاکره به منطور حل اختلافات در مساله ریاست اقلیم و از سر گیری فعالیت های پارلمان شد.
در همین میان سران وشخصیت های منتسب به حزب دموکرات از جمله نیچروان بارزانی مساله استقلال اقلیم را مطرح کردند.
سال گذشته مسعود بارزانی در اوج تضاد دیدگاه میان احزاب اتحادیه میهنی، تغییر و دموکرات کردستان بر سر ریاست بر اقلیم، از برگزاری همه پرسی برای استقلال از عراق سخن گفت. کارشناسان این اقدام بارزانی را یک تصمیم هوشمندانه در راستای ایجاد اتحاد میان مقامات سیاسی اربیل و همچنین دریافت پول از بغداد از راه تهدید ارزیابی کردند.
با این حال این سیاست مجددا از سوی حزب دموکرات اما با دو تفاوت عمده نسبت به سال قبل مورد استفاده قرار گرفت. این بار به جای مسعود بارزانی، شخص دوم حکومت اقلیم موضوع را مطرح کرد؛ همچنین برخلاف سال پیش، دیگر حرفی از همه پرسی و نظر مردم برای جدایی از بغداد زده نشد.
به نظر می رسد شرایط بحرانی اقتصادی و سیاسی کردستان منجر به آن شد تا مقامات اقلیم از خواسته اولیه خود مبنی بر اجرای رفراندوم بدون درنظر گرفتن نقش دولت مرکزی کوتاه بیایند و به سمت مذاکره با بغداد پیش روند.
بدهی ۱۷ میلیارد دلاری خارجی اقلیم کردستان، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در اقلیم به دلیل فساد عمیق و عدم مدیریت صحیح و عدم اطمینان به کشورهایی مانند اعراب خلیج فارس، ترکیه و آمریکا برای حمایت از استقلال را می توان مهمترین چالش های اربیل در شرایط کنونی بر شمرد.
علاوه بر این مایکل نایتس پژوهشگر مؤسسه ی واشنگتن بر این باور است علت تغییر در شیوه رسیدن کردها به استقلال خستگی نیروهای پیشمرگ و ارتش بغداد از مبارزه و نبرد است. به زعم وی هیچ یک از طرفین دیگر به دنبال رویارویی نیستند و تمایل دارند هر چه سریعتر به ثبات نسبی دست یابند.
بر این اساس مطرح شدن بحث استقلال اقلیم در میان مشکلات عمده داخلی و خارجی صرفا راهکار حزب دموکرات برای غلبه بر اعتراضات سیاسی و اقتصادی است؛ اعتراضاتی که می تواند وجه این حزب را در ماه های منتهی تعیین تکلیف آینده ریاست اقلیم مخدوش کند. در این راستا مطرح شدن مذاکره و چانه زنی با بغداد در مسیر استقلال حساسیت این مهم را در میان مقامات اربیل بالا می برد و می تواند تبدیل به عاملی برای کنار گذاشتن اختلافات شود.
