چهارمین شماره از مجله علمی- فرهنگی الوقت فارسی منتشر شد. در این شماره می‌خوانیم:
1- آغاز آزمایش هشت ماهه زندگی در کره مریخ
2- ساخت پهپاد دست پرتاب در ایران
3- ساخت چشم‌بند هوشمندی که بر فعالیت مغز نظارت دارد
4- آلودگی هوای پاریس سالانه جان ۲۵۰۰ نفر را می‌گیرد
5- سگها حوادث را به یاد می‌آورند
6- دوبرابر شدن نرخ رشد سرطان در آلمان
7- پرتاب دستگاه جمع آوری زباله فضایی توسط ژاپن
شش داوطلب، هفته پیش برای انجام آزمایشی هشت ماهه زندگی در کره مریخ، وارد ساختمانی با شرایط شبیه کره مریخ، مستقر شدند. وضعیت سلامت و روانی آن ها در این آزمایش مورد نظارت قرار می گیرد.
داوطلبان شامل سه زن و سه مرد هستند.
این پروژه، طولانی‌ترین شبیه‌سازی مریخ تاکنون لقب گرفته و شامل سه مرد و سه زن است که هیچ گونه دسترسی به غذای تازه ندارند. آنها همچنین دسترسی محدود به اینترنت دارند به طوری که فاصله بین کلیک و پاسخ‌شان 20 دقیقه (درست مانند اینترنت موجود در اعماق فضا) طول می‌کشد.
این افراد اجازه دارند فقط در صورت پوشیدن لباس فضایی از محوطه خود خارج شوند.
بنای کاربردی در این آزمایش 11 متر و ارتفاع آن شش متر اعلام شده است.
"جویسلین دان" از دانشگاه پوردو، پس از سپری‌کردن نخستین روز خود در این ماژول گفت: ما توسط گدازه بازالتی احاطه شده‌ایم و در تنهایی در دامنه‌های Mauna Loa زندگی می‌کنیم؛ این ناحیه فاقد هر گونه حیات حیوان یا گیاه است.
ناسا 1.2 میلیون دلار هزینه صرف مجموعه‌ای از سه پروژه از این دست کرده که به آنالوگ و شبیه‌سازی تفحص فضایی هاوایی مشهور است. این آژانس به دنبال تعیین مشکلات بالقوه اعزام افراد برای گذراندن بازه‌های زمانی طولانی بر روی سیاره‌ای دوردست است.
ناسا به دنبال ماموریتی انسانی برای انجام ماموریت مریخ تا دهه 2030 است اماکارشناسان هنوز مطمئن نیستند آیا انسان‌ها می‌توانند تشعشع این سفر را تحمل کنند یاخیر.
رسیدن به مریخ احتمالا هشت ماه طول می‌کشد و چنین موضوعی صرف‌نظر از زمانی است که باید در جو نازک مریخ و بدون هیچ نوع منبع غذایی در مدار سپری شود. پس از آن مسافران مریخ باید به زمین بازگردند.
مطالعه اخیر نشان داده محدودیت‌های کنونی فناوری موجب خواهد شد ماجراجویان مریخی ظرف 68 روز جان خود را از دست دهند.
محققان ایرانی در ارتش توانسته‌اند پهپادی را طراحی و تولید کنند که برای پرتاب آن نیازی به دستگاه پرتاب کننده یا چرخ باند نیست، بلکه این پهپاد از طریق پرتاب با دست نیز قادر به پرواز است.
این پهپاد دست پرتاب ایرانی با نام "فرپاد" پیشتر در جریان رزمایش نظامی نیروهای مسلح نیز بصورت موفقیت‌آمیزی مورد آزمایش و استنفاده قرار گرفت.
این پهپاد سبک وزن 4 کیلویی همچنین قادر است حداقل 45 دقیقه را بصورت مداوم پرواز کند و برد مداری آن حداقل 20 کیلومتر در شرایط سخت عنوان شده است. یکی از قابلیت‌های این پهپاد بازگشت به ایستگاه در صورت ایجاد جمینگ توسط دشمن، است.
این پهپاد در رزمایش محمدرسول الله ارتش مورد آزمایش قرار گرفت و منطقه مورد نظر را بصورت همزمان و برخط شناسایی و تصویربرداری کرد.
محققان چینی موفق به طراحی و ساخت یک چشم‌بند هوشمند شدند که با استفاده از حسگرهای نوار مغزی؛ فعالیت‌های مغز را شناسایی کرده و قبل از اینکه فرد به خواب عمیق برود، او را از خواب بیدار می‌کند.
به گزارش الوقت به نقل از دیلی میل، این فناوری هوشمند که Naptime نام دارد، از جنس فوم بوده و نور 360 درجه محیط اطراف را مسدود می‌کند.
این چشم‌بند همچنین دارای یک هدفون دیجیتال بوده که موسیقی منطبق با امواج مغزی و خلق‌وخوی فرد را از طریق گوشی‌های هوشمند پخش می‌کند.
مطالعات نشان داده‌اند که چرت زدن به مدت 20 تا 30 دقیقه در زمان بعداز ظهر می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند.
این کار همچنین مؤثرتر از مصرف 200میلی‌گرم کافئین بوده و خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی را 37 درصد کاهش و توانایی‌های شناختی را 40 درصد افزایش می‌دهد.
با این حال، پژوهش‌های دیگر نشان داده است که چرت زدن طولانی‌مدت با خطر بالای ابتلا به سندرم متابولیک در ارتباط است.به همین منظور محققان چینی یک دستگاه جدید را طراحی کردند که فرد را در زمان ایده‌آل از خواب بیدار می‌کند.
این فناوری با بهره‌گیری از نوار مغزی، فعالیت مغز کاربر را بررسی کرده و قبل از اینکه فرد وارد مرحله خواب عمیق شود، او را از خواب بیدار می‌کند.
این فناوری هوشمند بر خلاف چشم‌بندهای پیشین دارای جای مخصوص برای چشم‌ها بوده، به طوری‌که کاربر در زمان استفاده از آن بر روی چشم‌ها احساس فشار نمی‌کند.
نکته‌ای که باعث هوشمند شدن این فناوری می‌شود، این است که دارای الکترودهای نوار مغزی بوده که فعالیت مغز کاربر را مورد بررسی قرار می‌دهد.
در فرانسه، سازمان نظارت بر کیفیت هوا اعلام کرد که پاریس و حومه آن طی یک هفته گذشته، بدترین آلودگی زمستانی هوا را در دست‌کم ۱۰ سال گذشته تجربه کرده است. این درحالی است که آن هیدالگو، شهردار پاریس از کشته شدن سالانه حدود ۲۵۰۰ نفر از ساکنان پاریس بر اثر آلودگی هوا خبر داده است.
آلودگی هوا در پاریس و حومه‌های نزدیک آن بر اثر دود خودروها و شومینه‌های چوبی و همچنین عدم وزش باد و وارونگی هوا شدت یافته است.
بر اساس گزارش سازمان نظارت بر کیفیت هوا، میزان آلاینده‌های هوای پاریس از غلظت ۸۰ میکروگرم بر متر مکعب فراتر رفته و وضعیت هوای پایتخت فرانسه را به آستانه هشدار رسانده است.
در حالی که هوای برخی دیگر از شهرهای فرانسه از جمله لیون، دومین شهر این کشور نیز آلوده اعلام شده، طرح پلاک‌های زوج و فرد در دو شهر لیون و پاریس برای تردد خودروها در نظر گرفته شده است.
چند روز پیش، آن هیدالگو، شهردار پاریس، با بیان این که سالانه حدود ۲۵۰۰ نفر از ساکنان پاریس بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند، اعلام کرد که تردد خودروهای دیزلی از سال ۲۰۲۵ در پایتخت فرانسه ممنوع خواهد شد.
شهردار پاریس در یک نشست خبری در مکزیک گفت که صنعت خودروسازی فرانسه تا مدتها اولیت را بر موتورهای دیزلی می‌داده، به طوری که گویی این نوع موتور، تنها امکان است.
وی با تأکید بر آلودگی خطرناک ناشی از موتورهای دیزلی، خواستار توسعه سیستم‌های حمل و نقل پاک شد.
در حالی که تردد خودروهای دیزلی در توکیو ممنوع است، قرار است که علاوه بر پاریس، شهرهای مادرید، آتن و مکزیکوسیتی نیز به این طرح بپیوندند.
سگها هم توانایی به یاد آوردن حوادثی را دارند که هنگام وقوع به‌طور متمرکز به آن توجه نکرده‌اند. این موجودات چهار پا قادرند حرکاتی را که یک بار انجام داده‌اند، تا ۲۴ ساعت بعد تکرار کنند.
گروهی از دانشمندان دانشگاه بوداپست طی پژوهشی درازمدت ثابت کرده‌اند که سگها هم می‌توانند حوادثی را به یاد آورند که یک بار آنها را تحت شرایطی تجربه کرده‌اند. تا کنون گمان می‌رفت، این ویژگی که پژوهشگران به آن "حافظه‌ی رویدادی" می‌گویند، خاص انسان است. ولی گزارشی که گروه دانشمندان دانشگاه بوداپست به سرپرستی کلودیا فوگازا در مجله‌ی علمی "کیورنت بایالوژی" منتشر ساخته، نشان می‌دهد که سگها هم تا اندازه‌ای از این توانایی برخوردارند وقادر به ثبت و حفظ حوادث در حافظه‌ی خود هستند.
کلودیا فوگازا، برای دستیابی به این نتیجه از شیوه‌ای که به آن روش "از من تقلید کن" نام نهاده، استفاده کرده است. او در این رابطه می‌گوید: «از حیوانات مثل انسان‌ها نمی‌توان پرسید، یادت می‌آید امروز صبح چه اتفاقی افتاده؟» به نظر فوگازا، واکنش‌سگ‌ها به روش ابداعی "از من تقلید کن" او، پاسخی است که سگها با رفتار خود به این پرسش می‌دهند.
روش یادشده از سه مرحله تشکیل می‌شود: مرحله‌ی اول "آموزش تقلید"، یعنی صاحب سگ آن را طوری تربیت می‌کند که حرکات او را مثل به هوا پریدن، دست زدن به چتر، سر کردن توی سطل و مانند این‌ها تقلید کند. این امر با جمله‌ی امری "از من تقلید کن" آغاز می‌شود. مرحله‌ی دوم ایجاد فاصله‌ی زمانی میان این حرکت‌ها است. مرحله‌ی سوم تکرار مرحله‌ی اول، ولی این بار بدون راهنمایی و هدایت صاحب سگ است.
در چارچوب پژوهش‌های گروه کلودیا فوگازا، ۱۷ سگ از نژادهای گوناگون تربیت شدند که پس از شنیدن جمله‌ی "از من تقلید کن"، حرکات صاحب خود را دنبال کردند. این افراد در یک آزمایش به عنوان مثال در اتاقی به طرف سطلی رفتند و آن را لمس کردند. در مرحله‌ی دوم سگها آموختند که پس از تقلید از صاحبان خود، بلافاصله روی زمین دراز بکشند و کارهای او را تکرار نکنند. در مرحله‌ی سوم سگ‌های آزمایشی بلافاصله با شنیدن جمله‌ی "از من تقلید کن" دوباره حرکتی را انجام دادند که در مرحله‌ی اول به تقلید از صاحب خود آن را از خود نشان داده بودند. یعنی از جا بلند شدند و به طرف سطل رفتند.
گروه پژوهشگران دانشگاه بوداپست، بر اساس این آزمایش نتیجه می‌گیرند که سگها رویدادها را در حافظه‌ی خود ضبط می‌کنند و می‌توانند آنها را تحت شرایط خاصی تا ۲۴ ساعت بعد هم به‌یاد بیاورند و انجام دهند.
نرخ مرگ و میر در آلمان در اثر انواع سرطان در ۶ دهه‌ی پیش افزایش یافته است. همزمان شمار کسانی که در نتیجه‌ی معالجات موفقیت‌آمیز هنوز به زندگی خود ادامه می‌دهند، افزایش یافته و به ۴ میلیون تن رسیده است.
شمار کسانی که در آلمان در اثر بیماری سرطان با زندگی وداع می‌کنند، از سال ۱۹۷۰ تا کنون افزایش یافته است. موافق تازه‌ترین آمار مؤسسه روبرت ـ کوخ و وزارت بهداشت و درمان آلمان که روز ۲۹ نوامبر در برلین منتشر شد، هر سال نزدیک به نیم میلیون نفر (۴۸۲ هزار و ۵۰۰ تن) در آلمان در نتیجه‌ی ابتلا به انواع سرطان می‌میرند.
همزمان فاصله‌ی زمانی تشخیص بیماری تا مرگ مبتلایان نیز نسبت به ۱۰ سال پیش طولانی‌تر شده است: بر اساس گزارش یادشده، در حال حاضر میانگین سن مرگ و میر در اثر سرطان ۷۴ سال است، در حالی که این رقم در سال ۱۹۸۰، ۷۰ سال بود. از آن گذشته تعداد کسانی که زمانی مبتلا به این بیماری بوده و در اثر معالجات موفقیت‌آمیز گوناگون هنوز به زندگی خود ادامه می‌دهند، به ۴ میلیون نفر رسیده است.
در گزارش مشترک انستیتو کوخ و وزارت بهداشت آلمان همچنان آمده است که شمار درگذشتگان مبتلا به سرطان با این‌همه در سال‌های گذشته افزایش یافته و از ۱۹۳ هزار نفر در سال ۱۹۸۰ به ۲۲۴ هزار در سال ۲۰۱۴ رسیده است.
کارشناسان پزشکی دلیل این امر را "پیرشدن جامعه‌ی آلمان" می‌دانند. زیرا خطر ابتلا به همه‌ی انواع بیماری سرطان در سنین بالا بیشتر از سنین جوانی است. به گفته‌ی هرمان گروهه، وزیر بهداشت و درمان آلمان، اگر این فاکتور را در ارزیابی‌ها کنار بگذاریم، نرخ رشد سرطان در این کشور حتی کاهش هم یافته است.
به عنوان نمونه تعداد مردان مبتلا به سرطان ریه، به دلیل ترک سیگار کاهش یافته است. البته این روند در مورد زنان، صادق نیست: شمار مبتلایان مونث به این نوع سرطان در سال‌های گذشته حتی بیشتر هم شده است.
نتایج گزارش یادشده همچنان نشان می‌دهد که رشد نرخ سرطان روده و معده نزد مردان و شمار مبتلایان به سرطان رحم در زنان نیز کاهش یافته، ولی نرخ ابتلا به تومورهای بدخیم در کبد و سرطان لوزالمعده افزایش یافته است. اغلب مبتلایان به این نوع سرطان تسلیم مرگ می‌شوند.
بنا به گزارش دو نهاد یادشده، بیش از ۳۰ درصد از بیماری‌های سرطان، اجتناب‌پذیر است. مصرف دخانیات، اضافه وزن، کم حرکتی و نوشیدن الکل از عواملی است که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
ژاپن یک سفینه فضایی مجهز به یک کمند ۷۰۰ متری را برای جمع آوری زباله های فضایی راهی مدار زمین کرده است.
این وسیله حاوی رشته های آلومینیومی و سیم کشی فولادی با هدف کاستن از سرعت زباله ها و خارج کردن آنها از مدار است.
این دستگاه با کمک یک شرکت سازنده تورهای ماهیگیری طراحی شد.
تخمین زده می شود که بیش از ۱۰۰ میلیون قطعه زباله در مدار زمین باشد که شامل تجهیزات متروکه ماهواره های کهنه، ابزارها و قطعات موشک هاست.
بسیاری از این اشیا با سرعت بالا دور زمین می گردند که اغلب به ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت می رسد و می توانند فاجعه به بار آورند یا به شبکه ارتباطات راه دور در مدار زمین آسیب بزنند.
این زباله ها طی بیش از ۵۰ سال فعالیت انسان در فضا از زمانی که روسیه ماهواره اسپوتنیک را در سال ۱۹۵۷ در مدار قرار داد جمع شده است.
برخورد ماهواره ها و آزمایش سلاح های ضدماهواره ای این مشکل را بدتر کرده است.
سفینه ژاپنی کونوتوری که حامل دستگاه جمع آوری زباله است از مرکز فضایی تانگاشیما در شمال اقیانوس آرام پرتاب شد و راهی ایستگاه بین المللی فضایی است.
محققان می گویند این کمند الکترودینامیکی انرژی کافی برای تغییر مسیر زباله ها در مدار به طوری که راهی زمین شوند و در جو بسوزند را دارد.
بلومبرگ ماه پیش گزارش داده بود که آژانس فضایی ژاپن برای ساختن تور این دستگاه با نیتو سیمو، یک شرکت قدیمی سازنده تورهای ماهیگیری، همکاری کرده است.
این سفینه بخشی از یک ابتکار عمل بین المللی برای پاکسازی فضا با هدف ایمن کردن مدار برای فضانوردان است.
امید می رود که این پروژه همچنین باعث کاستن از خطراتی شود که زباله های فضایی متوجه ایستگاه فضایی، ماهواره های آب و هوایی و ارتباطی به ارزش میلیاردها دلار می کنند.
کارشناسان می گویند که با کاستن از خطر زباله ها برای صنایع فضایی می توان مانع از خسارات زیاد مالی در فضا شد اما می گویند که طرح ژاپن فقط برای دفع زباله های بزرگتر موثر است.
