الوقت- درحالی که بیشتر از یک هفته از تنش به وجود آمده در روابط بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی میگذرد، این موضوع همچنان مورد توجه قرار دارد و از سوی کشورهای مخلتف موضعگیریهای متفاوتی نسبت به آن اتخاذ شده است.
سعودیها با هدف دامن زدن به اختلافات بین شیعه و سنی از اقدامی که علیه سفارت آنها تهران صورت گرفته استفاده کرده و شرایط را برای دامن زدن به تنش با ایران مهیا دیدند. به همین دلیل ضمن اعلام قطع روابط دیپلماتیک خود با ایران، تمام تلاش خویش را به کار گرفتند تا کشورهای عرب سنی را با خود همراه کنند. هرچند که در این خصوص توفیقی به دست نیاورند و تنها کشورهایی مثل بحرین، سودان، جیبوتی که خود را نیازمند به حمایتها و کمکهای سعودیها میبینند، عربستان را در قطع رابطه با ایران همراهی کردند.
اما فارغ موضوع شیعه – سنی، تصمیم سعودیها در بین دیگر بازیگران تاثیرگذار منطقه خاورمیانه نیز بازتابهایی داشت؛ از جمله ایالات متحده امریکا در که به نوعی در تنگنا گرفتار شده است؛ امریکایی ها از یک سو نمیخواهند باعث ناراحتی سعودیها شوند که همپیمان آنها در منطقه به حساب می آید و از سوی دیگر هم تمایلی ندارند که تنش به وجود آمده بین ریاض و تهران تاثیری بر تلاشهای آنها برای به ثمر رسیدن مذاکرات هستهای داشته باشد. با این حال ایالات متحده امریکا نسبت به اعدامهای وسیع در عربستان موضعگیری کرده و نقض گسترده حقوق بشر در این کشور را محکوم کرد.
در این میان رژیم صهیونیستی به شدت از تنش به وجود آمده استقبال میکند؛ مسئولان اسرائیل در مناسبتهای مختلفی از منافع مشترکی که این رژیم با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و به طور خاص عربستان سعودی دارد سخن میگویند و شرایط کنونی را فرصتی ایدهآل برای افزایش همکاری های خود با سعودیها و در مقابله با ایران میدانند. به بیان دیگر وضعیت کنونی به گونهای ارزیابی میشود که بهترین فرصت را برای اسرائیلیها فراهم می کند تا اینکه بتوانند خود را به کشورهای عرب خلیج فارس نزدیک کرده و علیه ایران و همینطور حزب الله لبنان موضعگیریها و اقدامات مشترکی داشته باشند.
همگرایی به وجود آمده بین صهیونیستها و سعودیها از سوی کارشناسان مختلف اسرائیلی مورد بحث قرار گرفته است؛ دوری گولد، مدیرکل وزارت خارجه اسرائیل، داشتن روابط و امضای توافقنامههایی با کشورهای عربی برای حفظ منافع مشترک و در عین حال مقابله با خطر ایران را مهم میداند. وی همانند وزیر خارجه سعودیها جمهوری اسلامی ایران را متهم میکند که در تلاش است است برای خود جای پایی در غزه پیدا کند تا اینکه در زمان مناسب از شمال و جنوب اسرائیل را تحت فشار قرار دهد.
این مقام اسرائیلی برای نشان دادن نزدیکی و همفکری رژیم با سعودیها، همان ادعاهای چند روز اخیر سعودیها را تکرار میکند و ایران را به عنوان کشوری که به ابومصعب زرقاوی موسس شاخه القاعده در عراق پناه داده است و به نوعی در تشکیل گروه تروریستی داعش در عراق دست داشته است معرفی میکند!
در مقابل این ادعاها که بدون هیچ سندی مطرح می شود، برخی از صهیونیستها نیز شرایط کنونی را فرصت مناسبی برای گسترش همکاریهای ریاض و تلآویو در زمینههای مختلف میدانند؛ عوفر یسرائیلی از پژوهشگران «مرکز بین رشتهای هرتسیلیا» در تحلیلی به زمنیههای همگرایی و نزدیکی بین اسرائیل و عربستان می پردازد و ابراز عقیده میکند که توافق هستهای بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 5+1 از نگاه عربستان و اسرائیل یک توافق بد به حساب میآید؛ درنتیجه بحران کنونی این امکان را فراهم میکند که دو طرف در جهت تقویت روابط فیمابین اقدام کنند.
از نظر یسرائیلی بخش دیگری از همسویی مورد نظر در قضیه فلسطین نمود پیدا میکند؛ عربستان سعودی در سال 2002 طرحی را از تصویب اتحادیه عرب گذراند که براساس آن کشورهای عربی این رژیم را به رسمیت میشناختند؛ اما با این وجود بخشی از طرح مورد خواست صیهونیستها نبود. از نگاه تحلیلگران اسرائیلی در شرایط کنونی اسرائیل میتواند عربستان را مجبور کند که تغییرات مورد نظر این رژیم را در طرح صلح خود وارد کند؛ به گونهای که منافع اسرائیل در مقابل فلسطینیان بیش از پیش درنظر گرفته شود.
وی تاکید میکند اسرائیلیها میتوانند از فرصت به وجود آمده استفاده کرده و به آل سعود که درگیر جنگ در یمن و علیه جنبش انصار الله شده است کمک بیشتری بکنند و حتی برای مقابله با موشکهایی که از سمت یمن به عربستان شلیک میشود، سامانه اسرائیلی ضد موشک «گنبد آهنین» به سعودیها فروخته شود.
همچنانکه در خصوص بحران در سوریه نیز به نوعی منافع صهیونیستها و عربستان به هم نزدیک است؛ جایی که سعودیها به شدت برای سرنگون کردن نظام سوریه تلاش میکنند و رژیم صهیونیستی با وجود اینکه نیازی به دنبال کردن سیاست سعودیها در سوریه ندارد، میتواند در خفا اقداماتی را انجام دهد که در راستای سیاستهای عربستان باشد.
بنابراین، از نگاه مسئولان اسرائیلی وضعیت کنونی که بین ایران و عربستان سعودی به وجود آمده فرصتی طلایی برای این رژیم است تا اینکه طرحها و برنامههای مختلف خود را پیش برده و بیشترین استفاده را از بحران کنونی ببرد..