الوقت- در پی ماهها حمله هوایی سنگین و پرهزینه، دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا سرانجام اعلام کرد که عملیات نظامی آمریکا علیه یمن متوقف شده است. ترامپ سهشنبه شب ادعا کرد که انصارالله اعلام کردند که دیگر با آمریکا نخواهند جنگید. ترامپ گفت:«به سخنان حوثیها احترام میگذاریم. آنها گفتند که دیگر کشتیها را منفجر نخواهند کرد. از همین لحظه حملات آمریکا علیه یمن متوقف خواهد شد».
همزمان مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا نیز اظهار داشت:«هدف از حملات ما به یمن، آزادسازی خطوط کشتیرانی بود. با توجه به اظهارات حوثیها، دیگر به ادامه دادن عملیات خود علیه آنها نیازی نداریم».
در همین راستا، وزارت خارجه عمان که به عنوان میانجی بین واشینگتن و صنعا ایفای نقش میکرد، اعلام کرد که رایزنیهای مستمر مسقط با دو طرف درگیر به تفاهمی انجامیده که بر اساس آن، هر یک از طرفین از هدف قرار دادن دیگری از جمله ناوها و کشتیهای آمریکایی خودداری خواهند کرد.
روایت متفاوت صنعا
هر چند ترامپ مدعی شد که توقف جنگ ابتدا از سوی انصارالله پیشنهاد شده است تا واشینگتن را همچنان قدرتمند و پیروز نشان دهد اما روایتی که مقامات صنعا در این باره گفتهاند، با ادعای ترامپ جور در نمیآید.
محمد البخیتی، سخنگوی انصارالله توقف حملات به کشتیهای دریای سرخ را تکذیب و اعلام کرد که اظهارات ترامپ دقیق نیست.
به نظر میرسد که رهبران صنعا نسبت به حسن نیت ترامپ در توقف حملات به یمن با دیده تردید مینگرند. محمد طاهر انعم، مشاور شورای عالی سیاسی یمن در این باره گفت:انگیزه اصلی برای اعلام آتشبس از سمت آمریکا ترسی است که در ذهن ترامپ نسبت به سفر آتی وی وجود دارد و همین مسئله باعث شد آمریکاییها اخیرا با عمانیها تماس برقرار کرده و از آنها بخواهند برای توقف جنگ و آتشبس با هیئت یمنی صحبت کنند. با این حال، یمنیها در هدف قرار دادن وی و هواپیمایش در صورت نزدیک شدن به مسیر موشکها و پهپادهای یمن در منطقه تردید نخواهند کرد.
محمدعلی الحوثی، عضو شورای عالی سیاسی یمن نیز اظهارات ترامپ درباره توقف حملات به این کشور را پیروزی دانست که باعث توقف حمایت واشنگتن از اسرائیل خواهد شد. الحوثی تأکید کرد که اعلام توقف حملات آمریکا به یمن از سوی ترامپ، ابتدا از نظر میدانی، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
با توجه به اظهارات مقامات صنعا، به نظر میرسد که توقف عملیات به طور یکجانبه از سوی ترامپ انجام شده است و یمنیها هر گونه تصمیم گیری در این مورد را به حسن نیت ترامپ در روزهای آینده موکول کردهاند.
نمایش قدرت انصارالله، واشینگتن را به عقب راند
توقف حملات به یمن، بیش از آنکه یک انتخاب تاکتیکی باشد به عنوان یک عقبنشینی اجباری و شکستی استراتژیک در برابر توان و اراده نیروهای یمنی است. هرچند واشنگتن توقف حملات را با اقدام دیپلماتیک توجیه کرد، اما این عقبنشینی پس از چندین هفته بمباران مناطق مختلف یمن و ناکامی در تحقق اهداف نظامی اعلام شده، نشانهای روشن از توان و ایستادگی نیروهای یمنی در برابر تجاوز خارجی تلقی میشود.
حملاتی که از 16 ماه پیش شروع شده بود، نه تنها صنعا را به توقف عملیات در دریای سرخ وادار نکرد بلکه تنها هزینههای واشینگتن را افزایش داد که به اذعان رسانههای غربی، رقمی حدود 5 میلیارد دلار میشود.
مقامات پنتاگون با وجود تلاش برای توجیه عملیات به عنوان «اقدامی بازدارنده»، نتوانستند دستاورد مشخصی از این حملات کسب کنند. سیستمهای پدافندی یمنیها با تکیه بر فناوری بومی و تاکتیکهای چریکی، مانع از تحقق برتری هوایی آمریکا شدند.
همچنین پهپادها و موشکهای بالستیک یمنی بارها موفق شدند پایگاهها و ناوهای آمریکا در دریای سرخ و خلیج عدن را هدف قرار دهند. حملاتی که ضربات بیسابقهای به هیمنه نظامی آمریکا وارد کرد. این پاسخهای بازدارنده، باعث شد که کاخ سفید برای جلوگیری از درگیری گستردهتر، دستور توقف فوری عملیات را صادر کند.
ایالات متحده که با اتکا به قدرت هوایی و فناوری پیشرفته نظامی وارد کارزار علیه یمن شده بود، امیدوار بود با حملاتی محدود، توان دفاعی نیروهای انصارالله را درهم بشکند اما آنچه در میدان رخ داد، چیزی جز ناکامی نبود. انصارالله نه تنها در برابر حملات مقاومت کرد، بلکه با عملیاتهای دقیق و هدفمند، خسارات جدی به منافع نظامی و امنیتی آمریکا در منطقه وارد آورد. واشنگتن انتظار نداشت که یمنیها تا این اندازه توان مقابله داشته باشند و اعتراف مقامات کاخ سفید به یانکه قدرت یمنیها را دست کم گرفته بودند، نیز گویای این واقعیت است.
این عقبنشینی، درحالی رخ داد که ترامپ پیش از آن بارها از گزینه نظامی به عنوان ابزار فشار بر کشورهای منطقه استفاده کرده بود. اکنون اما شکست در یمن به عنوان یکی از جدیترین ناکامیهای دولت ترامپ در عرصه سیاست خارجی و نظامی تعبیر میشود. چارلز والدورف، کارشناس آمریکایی اقدام ترامپ به توقف عملیات در یمن را برای فرار از افتادن در دام شکست بزرگترین قدرت هوایی جهان میداند. زیرا شکست قدرت هوایی آمریکا در یمن که به لحاظ نظامی قابل مقایسه با واشینگتن نیست، وجهه و آبروی آمریکا در جهان را مخدوش خواهد کرد.
بنابراین، ترامپ منفعتطلب به این ارزیابی رسیده که ادامه جنگ در یمن دستاوردی برای واشینگتن نخواهد داشت و بهتر است به این حملات بیهوده پایان دهد.
تقویت جایگاه یمن در جهان
این تحول، جایگاه یمن را به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار در جبهه مقاومت و منطقه تقویت خواهد کرد و پیامی روشن به جهان مخابره کرد که ملت یمن، با وجود سالها محاصره و جنگ، به سطحی از توان نظامی و اراده سیاسی رسیده که حتی قدرتهایی همچون آمریکا را نیز به عقبنشینی وادار میکند.
قدرت نظامی انصارالله که در سالهای اخیر به شکل چشمگیری توسعه یافته، نه تنها توازن قدرت را در یمن تغییر داده، بلکه پیام روشنی به واشنگتن و متحدانش ارسال کرده است که دوران حملات یکجانبه و بدون پاسخ به پایان رسیده است.
دلیل اصلی آمریکا از حمله به یمن این بود که انصارالله را مجبور کند که دست از حمایت مردم فلسطین بردارد اما این جنگ افروزی نتیجه عکس داد و یمنیها بیش از پیش در دفاع از فلسطینیان مصممتر هستند. رهبران انصارالله بارها هشدار دادهاند مادامی که جنایات رژیم صهیونیستی در غزه ادامه دارد، آنها نیز به عملیات خود علیه سرزمینهای اشغالی و منافع این رژیم در دریای سرخ و اقیانوس هند ادامه خواهند داد.
بنابراین، صرف توقف حملات هوایی آمریکا به یمن، دلیلی بر این نیست که یمنیها حملات به اراضی اشغالی را متوقف کنند. همانگونه که مقامات صنعا روز سهشنبه هشدار دادند که در واکنش به حملات اسرائیل به یمن، پاسخ کوبندهای به این رژیم میدهند و بانک اهداف خود در سرزمینهای اشغالی را گسترش خواهند داد.
باتوجه به اینکه اسرائیل زیرساختهای انرژی و اقتصادی یمن را هدف قرار داد، شاید این بار انصارالله به جای پایگاههای نظامی، تاسیسات انرژی صهیونیستها را هدف قرار دهد که میتواند تلآویو را در وضعیت بسیاری بدی قرار دهد.
درکل، مقاومت بیوقفه و پاسخهای کوبنده نیروهای یمنی، ساختار قدرتنمایی آمریکا را به چالش کشیده و ضعف راهبردهای نظامی واشنگتن را برملا کرده است. این عقبنشینی تنها یک شکست تاکتیکی نیست، بلکه نشانهای از روند رو به افول هژمونی ایالات متحده در غرب آسیا و فراتر از آن است، جایی که دیگر قدرتهای مستقل منطقهای میتوانند در برابر بزرگترین ارتش دنیا بایستند و آن را وادار به عقبنشینی کنند و این مسئله حتی تاثیر خود را در روند تحولات سیاسی و نظامی فلسطین نیز نشان خواهد داد.