الوقت- با گذشت یک هفته از برگزاری باشکوه مراسم اربعین حسینی(ع) که تجلی‌بخش روح اتحاد و دوستی تاریخی دو ملت ایران و عراق شد، از امروز _ چهارشنبه_ فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق در سفری غیرمنتظره که برخی از مهمترین مسائل دوجانبه را در دستور کار دارد، راهی تهران شده است.
وزیر خارجه عراق پیش از سفر به تهران در سخنانی ضمن تاکید بر اینکه قانون اساسی عراق اجازه استفاده از اراضی این کشور برای حمله به کشورهای همسایه را نمی‌دهد، گفت:«اقدامات لازم برای دور کردن جمعیت‌های معارض از مرزهای ایران انجام شده است و ما بر اجرای توافقنامه امنیتی با ایران پایبندیم».
به نظر می‌رسد پس از سالها تعلل، دولت فعلی عراق برای بیرون راندن گروهک‌های تروریستی و تجزیه طلب از مرزهای مشترک با ایران جدیت دارد. در همین رابطه پیش از سفر فواد حسین، محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق هم در سخنانی با بیان اینکه کشورش موظف است نگرانی‌های امنیتی تهران را از بابت جریان‌های تروریستی مستقر در اقلیم برطرف کند، گفت، تاکنون بیش از دویست میلیون دلار برای این موضوع هزینه کرده و بیش از سه هزار نیروی ارتش ملی را در سراسر مرزهای ایران و اقلیم مستقر کرده‌ایم.
گفتنی است اخیرا قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق هم در سخنانی گفته بود:«بغداد تلاش‌های زیادی را برای اجرای مفاد توافق امنیتی با ایران انجام می‌دهد. ما بر تمایل خود مبنی بر تقویت روابط میان دو کشور همسایه به صورتی که به نفع ملت و کشور باشد و ثبات و امنیت در منطقه را تقویت کند، تاکید می‌کنیم».
لازم به ذکر است که بر اساس توافقات امنیتی بین ایران و عراق که در 28 اسفند سال گذشته انجام شد، مهلت شش ماه برای اخراج گروهک‌های تجزیه طلب از مرزهای ایران تعیین شد و مقامات تهران بارها هشدار داده‌اند که این مهلت دیگر تمدید نخواهد شد. بنابراین، یک منبع عالی رتبه سیاسی عراق تاکید کرد که رایزنی‌هایی در سطوح بالا برای تعامل با چالش‌های این پرونده در جریان است و طرف‌های ذیربط پیشنهادی مبنی بر انتقال تروریست‌های تجزیه‌طلب از منطقه اقلیم کردستان عراق به استان الانبار در غرب این کشور را داده‌اند. در این پیشنهاد آمده است که مجتمع‌های مسکونی تحت نظارت امنیتی عراق همانند اردوگاه «اشرف» که برای منافقین ساخته شده بود، برای این گروهها در استان الانبار ساخته شود.
گروهک‌های تروریستی تجزیه طلب در دهه اخیر، تهدیدات زیادی را علیه تمامیت ارضی ایران و ثبات و امنیت شهرهای مرزنشین در مناطق غربی ایجاد کرده بودند و ضمن آسیب رساندن به معیشت و کسب و کار مرزنشینان و پرداختن به فعالیت‌های غیرقانونی چون تجارت اسلحه، موادمخدر، قاچاق انسان و جاسوسی برای بیگانگان و ... همچنین در اغتشاشات سال گذشته هم از فرصت استفاده کرده و مقادیر زیادی از سلاح و افراد خود را وارد مرزهای ایران کرده بودند تا بتوانند با ناامن کردن شهرها، بر آتش بحران بدمند و نقشه های شوم برنامه‌ریزی شده از سوی اتاق های فکر غربی و صهیونیستی را پیاده کنند.
لذا باتوجه به تعهداتی که بغداد برای از بین بردن تهدیدات حاصل از فعالیت گروهک‌های تروریستی تجزیه طلب در خاک این کشور برعهده گرفته است، یکی از اهداف سفر فواد حسین هم اجرای هر چه سریعتر توافقات امنیتی بین دو کشور خواهد بود.
در این رابطه، جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با الوقت، درباره جزئیات این سفر گفت:«پس از برگزاری باشکوه مراسم اربعین حسینی (ع) که اتحاد بین دو ملت را به خوبی به نمایش گذاشت، ضرورت داشت تا دو طرف آنچه در مدت این مراسم صورت گرفت را جمع بندی کنند که نشان دهنده همکاری همه جانبه تهران و بغداد بود. همچنین، بحث احداث خط آهن شلمچه- بصره هم که قرار است برای انتقال مسافران و زائران در آینده مورد استفاده قرار گیرد، موضوع دیگری است که در این دیدارها مورد بحث قرار خواهد گرفت».
قنادباشی اما هدف اصلی سفر فواد حسین به تهران را در ارتباط با توافق امنیتی بین دو کشور توصیف کرد و گفت:«ایران و عراق در سالهای اخیر از سوی گروههای تجزیه طلب مستقر در اقلیم همواره رنج برده‌اند. به دلیل مشکلات و ناامنی‌هایی که آمریکایی‌ها و گروه تروریستی داعش در عراق ایجاد کرده بودند، دولتهای قبلی این کشور نتوانستند به مسئله تهدیدات گروههای تجزیه طلب رسیدگی کنند و به همین خاطر شمال عراق به محل تردد گروههای تروریستی تبدیل شده بود. رهبران و گروههای عراقی هم حضور این گروهها را تهدیدی برای امنیت کشورشان می‌دانستند، زیرا زمینه حملات خارجی کشورهای همسایه به مقر این گروهها را هموار می‌کرد که نقض تمامیت ارضی عراق به شمار می‌رفت».
قنادباشی در ادامه با بیان اینکه گروههای تجزیه طلب کرد در سالهای اخیر به عنوان اهرم فشار آمریکا و رژیم صهیونیستی برای ضربه زدن به امنیت عراق و ایران عمل می‌کردند، خاطرنشان کرد:«در این برهه ضرورت داشت تا دولت عراق و ایران در این مسئله با یکدیگر همکاری کنند و اجرای توافق نامه امنیتی، به حضور گروههای تروریستی در مرزهای دو کشور پایان خواهد داد».
این کارشناس بین‌الملل، امضای توافق امنیتی را فرصتی برای نمایش قدرت نیروهای مسلح عراق عنوان کرد و گفت:«این توافق نشان می‌دهد که عراق توانمندی، نیروی لازم و اشرف کامل برای از بین بردن این ناامنی‌ها در اقلیم را دارد. دولت عراق علاوه بر اینکه در عرصه اقتصادی موثر عمل می‌کند، در زمینه امنیتی هم اقدام موفق زیادی انجام داده است و شاید پس از رژیم بعثی، دولت کنونی قدرتمندترین و محبوب‌ترین دولتی است که در عراق روی کار آمده است و تمام ابزارهای لازم برای سرکوب گروهک‌های تجزیه طلب را دارد و در این میان از پشتوانه مردمی هم برخوردار است. بنابراین، مقابله با گروههای تروریستی آزمونی برای نیروهای مسلح عراق است که نشان دهند می‌تواند ثبات و امنیت کشورشان را خودشان برعهده بگیرند و حتی امنیت منطقه را تامین کنند».
توافقنامه امنیتی زمینه گسترش تجارت ایران و اقلیم کردستان عراق
از آنجا که گروههای تروریستی کرد در اقلیم کردستان مستقر بودند، لذا مقامات ایرانی در روزهای اخیر دیدارهای جداگانه‌ای را با رهبران این منطقه برگزار کرده‌اند. از اینرو، محمدکاظم آل‌صادق، سفیر ایران در بغداد روز سه‌شنبه با نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان دیدار و گفت‌وگو کرد و دو طرف در خصوص راه‌های تقویت روابط میان ایران و منطقه کردستان، توافق امنیتی میان ایران و عراق و همچنین روابط اربیل و بغداد و گفت‌وگو برای حل مشکلات دو طرف تبادل‌نظر کردند.
بارزانی با تاکید بر اهمیت روابط با ایران گفت:«ایران همسایه‌ای مهم برای منطقه کردستان است، این منطقه به توافق امنیتی ایران و عراق پایبند است و ایران مطمئن باشد که اجازه نخواهیم داد امنیت این کشور از داخل این منطقه تهدید شود».
از سوی دیگر، سفیر ایران در چارچوب سفر به اقلیم، در سلیمانیه با بافل طالبانی رئیس اتحادیه میهنی کردستان هم دیدار و گفتگو کرد. در این ملاقات، آل صادق ضمن تشکر از ارائه تسهیلات و استقبال از زوار اربعین حسینی، روابط تاریخی و برادرانه میان ایران و اتحادیه میهنی را خاطرنشان کرد. بافل طالبانی هم با اشاره به سفر اخیرش به تهران، نتایج آن را مثبت و سازنده توصیف کرد. وی در ادامه در خصوص هرگونه همکاری به منظور اجرای کامل توافق امنیتی اعلام آمادگی کرد. طالبانی روز دوشنبه هم در سفر به تهران با امیرعبداللهیان گفتگو کرد. امیرعبداللهیان در این دیدار تصریح کرد:«حضور تروریست‌ها در اقلیم کردستان عراق و تحرکات آنها علیه امنیت ایران در تعارض با قانون اساسی عراق و مناسبات دوستانه فیمابین است. هیچ طرفی نباید به امنیت همسایگان عراق آسیب برساند».
مقامات ایرانی سعی دارند به راهبران اقلیم این اطمینان را بدهند که اگر گروههای تروریستی از این منطقه اخراج شوند، با برقراری ثبات و آرامش روابط دو طرف در عرصه‌های اقتصادی و امنیتی هم تقویت خواهد شد. اگرچه روابط دوجانبه تجاری و اقتصادی ایران و عراق با دولت مرکزی این کشور انجام می‌شود اما وجود دو گذرگاه مرزی بین ایران و اقلیم می‌تواند در افزایش همکاری موثر باشد.
اربعین امسال دومین سالی بود که زائران ایرانی از طریق گذرگاههای مرزی در اقلیم کردستان وارد خاک عراق می‌شدند و به سمت کربلا می‌رفتند و بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی مقامات جمهوری اسلامی، در راهپیمایی اربعین امسال از گذرگاه «تمرچین» حدود ۴۵۴۵۸ زائر و از گذرگاه «باشماق» ۳۶۵۶۵ زائر به عراق وارد شدند که نسبت به سال گذشته تعداد مسافران افزایش یافته بود. این دو گذرگاه هم مرز با اقلیم هستند و نشان می‌دهد که ظرفیت‌های بیشتری در اقلیم وجود دارد و می‌توانند در جابجایی زائران نقش مهمی ایفا کنند.
با توجه به تمهیداتی که رهبران اقلیم اندیشیده‌اند و در صورت بازگشت ثبات به این منطقه، پیش‌بینی می‌شود از سال آینده زائران بیشتری از این دو گذرگاه راهی مراسم اربعین شوند و این به توسعه همکاری اقتصادی و امنیتی بین ایران و اقلیم کردستان هم کمک خواهد کرد. از طرفی، تردد تعداد زیاد زائر از گذرگاههای اقلیم علاوه بر توسعه گردشگری این منطقه، به افزایش درآمدهای مالی اربیل هم کمک می‌کند.
