به گزارش الوقت، افغانستان از زمان روی کارآمدن حاکمیت طالبان تغییرات عمده‌ای به خود بویژه در بخش آموزش و دانشگاهی دیده است. بخش زیادی از این تغییرات ناشی از انزوای بین المللی این کشور در نتیجه حاکمیت طالبان است و این انزوا بیش از هرچیز بخش دانشگاهی و علمی افغانستان را تحت تاثیر قرار داده است. به تازگی نیز «نظر محمد عرفان»، رییس ارتباطات خارجه و تنظیم بورس‌های تصحیلی وزارت تحصیلات عالی طالبان در سفری به تهران از مقامات ایران درخواست کرده تا در زمینه آموزش استادان افغان همکاری داشته باشند. او همچنین گفته است، مقامات ایرانی در کنار استادان افغان، در بخش آموزش استادان نهادهای تحصیلی و کارمندان سایر ادارات با این کشور همکاری داشته باشند.
به گفته وزارت تحصیلات عالی طالبان، آقای عرفان با مسوولان مرکز دیپلماسی ایران دیدار کرده است. در خبرنامه منتشر شده از سوی این وزارتخانه طالبان آمده است، مقامات ایرانی گفته‌اند زمینه‌های پیشرفت و همکاری در بخش تحصیلات عالی بیشتر از گذشته فراهم شده است.
افزون بر این، بنا به ادعای طالبان، مسوولان مرکز دیپلماسی ایران نیز وعده داده‌اند که با طالبان در بخش تحصیلات عالی همکاری خواهند داشت. این در حالی است که طالبان از یک سال گذشته به این سو، دانشگاه‌ها را به روی زنان و دختران مسدود کرده‌اند و هیچ پاسخی در این زمینه به جامعه جهانی نمی‌دهند.
وزارت تحصیلات عالی حکومت افغانستان پیش از این نیز در بیانیه‌ای گفته بود افغانستان در بخش پیشرفت علم و شکوفایی دانشگاه‌های این کشور به همکاری ایران نیاز دارد.
گفتگوهای دانشگاهی ایران و افغانستان
گفتگوهای دانشگاهی و فرهنگی میان ایران و افغانستان طی یک دهه گذشته همواره برگزا شده است و در ده سال گذشته، نخستین همایش گفتگوی فرهنگی ایران و افغانستان با حضور مقامات دانشگاهی و مسئولین فرهنگی دو کشوردر آذر ماه 1396 در دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه علامه طباطبائی آغاز به کار کرد.
این همایش پس از یک سال همکاری و برنامه ریزی پژوهشکده فرهنگ پژوهی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی و انستیوت مطالعات استراتژیک افغانستان برگزار شد و در آن دکتر «فائز دین‌پرست»، دبیر علمی همایش در ابتدای سخنرانی خود با ابراز خرسندی از گفت‌وگوی دو ملت افغانستان و ایران گفت: «گفت‌وگوی حضوری برای به اشتراک گذاشتن فرهنگ دو ملتی که گذشته و آینده‌ای جداناپذیر دارند، امری میمون و خجسته است و هدف اصلی این نشست فرصتی برای گفت‌وگوی صمیمانه، همدلانه و معطوف به زندگی دو ملت برای شناخت درونی است.» وی در ادامه گفت: «این شناخت درونی به منظور درک و فهم مشترک از مسائل دو ملتی است که روح و تمدنی یگانه دارند.»
با این حال این گونه همایش‌ها در سال‌های بعد چندان تکرار نشد و پس از آغاز حاکمیت طالبان نیز طی دو سال گذشته؛ دیدار اخیر مقامات طالبان و ایران نخستین گام جدی دو طرف برای گسترش همکاری‌های دانشگاهی و فرهنگی است.
روابط علمی دو ملت همزبان
از سوی دیگر باید توجه داشت که مناسبات تهران و کابل همواره دوستانه بوده و ایران از جمله کشورهایی است که در تجاوز شوروی به افغانستان به این کشور کمک کرد و همچنین میزبانی ۴۰ ساله ایران از مهاجران افغانستانی نیز قابل توجه است. طی چهار دهه گذشته، شمار زیادی از افغان های مهاجر مقیم در جمهوری اسلامی ایران، در بخش های مختلف به ارتقای اندوخته های علمی خود پرداخته اند و پس از آنکه به افغانستان بازگشته‌اند، در رشته‌های خود مشغول فعالیت هستند.
همچنین افغانستان شاهد بیش از ۴۰ سال جنگ است ولی با توجه به چالش‌های موجود در این کشور، در بخش پیشبرد علم، فناوری و تحقیقات فعالیت‌های بسیاری صورت گرفته است. هم اکنون در افغانستان دانش آموخته‌ها و استادان خوبی مشغول تدریس هستند که بسیاری از آنان تحصیلات خود را در دانشگاه‌های کشور ایران گذرانده‌اند.
علاوه بر این، با توجه به اینکه تعداد زیادی دانشجو از افغانستان برای تحصیل به ایران آمده اند و تعداد زیادی نیز از افغانستانی‌های عزیز مقیم ایران با شرکت در آزمون سراسری وارد دانشگاه های ایران شده اند، ظرفیت بالایی در زمینه پذیرش دانشجویان افغانستانی در دانشگاه های ایران فراهم است و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران از تسهیل این روند حمایت کرده است.
در عین حال باید توجه کرد که ایران و افغانستان می توانند اقدامات موثری برای گسترش همکاری های آموزشی و پژوهشی انجام دهند؛ از جمله این اقدامات می توان به اعطای بورس های تحصیلی به دانشجویان افغانستانی، گسترش ارتباطات نهادهای علمی و پژوهشی، تاسیس پارک های علم و فناوری و مراکز تحقیقاتی مشترک و انتقال تجربیات اشاره نمود.
