الوقت- در حالی که اقبال به بهبود مناسبات سیاسی با دولت سوریه در میان کشورهای عربی روز به روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد امیرنشین امارات متحده عربی یکبار دیگر میزبان بشار اسد رئیس جمهور سوریه شده است تا نشان دهد پیشقراول گذار از سیاست یک دهه مخاصمهجویی عربی با دمشق در توسعه روابط با این کشور نیز همچنان گوی سقبت را از سایر شیخنشینان ربوده است.
این دومین سفر اسد به کشور نفت خیز امارات متحده عربی در چند سال گذشته میباشد.
محمد بن زاید رئیس امارات در بیانیهای که در توییتر منتشر کرد به گفتگوی دوجانبه با رئیس جمهور اشاره کرد و گفت «دو طرف مذاکرات سازندهای با هدف توسعه روابط بین دو کشور انجام دادند».
شیخ محمد افزود: «مذاکرات ما همچنین راههای تقویت همکاری برای تسریع ثبات و پیشرفت در سوریه و منطقه را بررسی کرد.»
ابوظبی که در سال 2018 روابط خود را با دولت سوریه عادیسازی کرده بود، پس از زمینلرزه 6 فوریه که جنوب شرقی ترکیه و شمال سوریه را لرزاند و دهها هزار کشته برجای گذاشت، به ارسال کمکهای بشردوستانه برای حل مشکلات مردم زلزله زده اقدام کرد و وزیر خارجه امارات، شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، ماه گذشته اولین مقام ارشد عرب بود که پس از زلزله به سوریه سفر کرد.
رشد روابط امارات و سوریه
امارات یکی از کشورهایی بود که در بحران به وجود آمده در سوریه از گروههای تکفیری و مخالف دولت بشار اسد حمایت میکرد به نوعی در کنار عربستان و قطر رهبری اقدامات علیه سوریه برای خروج این کشور از اتحادیه عرب را فراهم نمود. با این حال پایداری ملت سوریه در برابر دخالتهای گسترده خارجی و شکست جبهه بین المللی نیروهای تروریستی در جنگ امارات را نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر به سمت بازنگری در سیاستهای اشتباه گذشته و در واقع پذیرش شکست سوق داد. اکنون وضعیت به گونه ای در حال چرخش است که حتی ابوظبی برای جلب نظر سوریه حمایتهای سیاسی از این کشور را افزایش داده است به صورتی که در موضعی بی سابقه لانا زکی نسیبه نماینده امارات در سازمان ملل از ادامه سیاسی کاری در پرونده شیمیایی سوریه در شورای امنیت انتقاد کرد و در واقع جانبداری خود را از دمشق نشان داد.
ردپای این بازنگری در حوزه اقتصادی نیز قابل مشاهده است و به نظر میرسد در آینده نزدیک باید شاهد تلاش ابوظبی برای مشارکت سرمایه گذاری در بازسازی سوریه باشیم.
امارات پیش از سال ۲۰۱۱، دومین سرمایه گذار بزرگ در میان کشورهای عربی در سوریه به ویژه در بخش املاک و مستغلات و گردشگری بود. گزارشها حاکی از آن است که ارزش کل سرمایه گذاریهای امارات در سوریه در ابتدای ۲۰۱۱، بیش از ۲۰ میلیارد دلار بوده است.
گزارشها نشان میدهد که امارات بزرگترین منبع سرمایه گذاری خارجی مستقیم در سوریه طی دهه نخست قرن کنونی میلادی بوده به گونهای که حجم تجارت بین دو کشور در سال ۲۰۰۹ نزدیک به ۳۳۲ میلیون دلار بوده است.
تقویت وزن منطقهای سوریه
سوریه از دیرباز یک کشور مطرح در تحولات جهان عرب و منطقه بویژه در جبههبندی مقابله با رژیم صهیونیستی و حمایت از فلسطینیان بوده است. گذار سوریه از بحران اکنون نقش دمشق در روند تحولات منطقه ای را با توجه مولفههای مهم ژئولپتیکی این کشور(با داشتن سواحل مدیترانهای گازخیز، همسایگی با سرزمینهای اشغالی، وجود پایگاههای نظامی روسیه) اجتناب ناپذیر میکند به صورتی که حتی قدرت منطقه ای مانند ترکیه را نیز به سمت بازبینی سیاستها برای تعامل با دمشق سوق داده است. مصر نیز به عنوان یک بازیگر مطرح دیگر در تحولات عربی که در دوران حضور اخوانیها در راس قدرت آن سیاست ستیزه جویانه فعالی علیه سوریه ایفا میکرد با روی کار آمدن ژنرال السیسی رویکرد تعامل جویانه با دمشق را اتخاذ کرد. حال بسیاری از کشورهای عربی دیگر نیز که نتایج مخرب سیاستهای مداخله گرایانه و بیثباتساز غرب در تحولات جهان عرب را مشاهده کرده اند به سمت بهود روابط با سوریه شتافته اند و این امر به بازیابی بیش از پیش وزن منطقه ای سوریه انجامیده است.
سفری موازی با گشایش در دیپلماسی منطقه ای
اگرچه سفر اسد به خلیج فارس در ماههای اخیر بی سابقه نیست و ماه گذشته سلطان نشین عمان میزبان رئیس جمهور سوریه بود اما همزمانی دیدار اسد از امارات با برخی تحولات مهم دیگر در موضوع تنشزداییهای منطقه ای میان ایران و کشورهای عربستان و امارات طبیعتاً بی ارتباط نیست. در واقع این سفر پس از اعلام میانجیگری چین در اوایل ماه جاری برای پایان دادن به شکاف دیپلماتیک هفت ساله بین قدرت های منطقه ای ایران و عربستان سعودی که از طرف های رقیب در جنگ سوریه حمایت کرده بودند، صورت گرفت.
همچنین علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز پنجشنبه در ابوظبی با رئیسجمهور امارات دیدار و با شیخ طحنون بن زاید آل نهیان مشاور امنیت ملی امارات که روز یکشنبه در مراسم استقبال از اسد حضور داشتند، گفتوگو کرد.
در این خصوص انور قرقاش مشاور ارشد ریاست امارات، که معمولاً به عنوان چهره ای شناخته میشود که مواضع دولت امارات را به صورت غیررسمی اعلام میکند در توییتر خود نوشت: «رویکرد و تلاش امارات در قبال سوریه بخشی از یک دیدگاه عمیق تر و رویکردی گسترده تر با هدف تقویت ثبات عربی و منطقه ای است».
قرقاش در توییتر نوشت: موضع امارات در مورد لزوم بازگشت سوریه به جایگاه خود در جهان عرب و بازپس گیری مشروعیت در منطقه روشن است.