الوقت- در شرایطی که آتشبس یمن در وضعیت شکنندهای قرار گرفته و هر روزه گزارشات مختلفی از موارد نقض آتشبس منتشر میشود، یکی از فاکتورهای اصلی شروع تجاوز ائتلاف سعودی علیه یمن در سال 2015 و اصرار بر ادامه تجاوزگری به مدت 7 سال که منجر به بروز فاجعه انسانی و کشتار گسترده غیرنظامیان گردید، مجدداً سایه شوم خود را در حال نمایان کرده است به صورتی که خطر پایان آتشبس و شروع مجدد اهریمن جنگ اکنون پررنگتر از هفتههای قبل میباشد.
نقش حمایتهای نظامی و سیاسی تمامعیار دولت آمریکا از عربستان سعودی در ترغیب شدن ریاض به انجام ماجراجویی بیسابقه در تاریخ معاصر این کشور برای ورود مستقیم به یک جنگ خارجی گسترده و تمامعیار، از ابتدای بحران یمن بسیار پررنگ بوده است به صورتی که مسئولان يمني بارها بر آمريكايي بودن اين جنگ تاكيد كردند و اين كشور را مسئول جنايت هاي عربستان و امارات در يمن مي دانند. این نقشآفرینی از همان اغاز تحولات انقلابی در یمن با حمایت واشنگتن از طرح مداخلهجویانه «ابتکار خلیجی» در سال 2011 برای منحرف کردن مسیر انقلاب و سپس نقشآفرینی در تصویب قطعنامه 2216 شورای امنیت که از سوی عربستان طرحریزی شده بود، وجود داشت و سپس با حمایتهای نظامی و فروشهای تسلیحاتی به فاجعه جنگی چندین ساله انجامید.
حال با وجود آنکه یکی از شعارهای دولت بایدن در مورد سیاست منطقهای آمریکا در غرب آسیا پایان دادن به جنگ در یمن بوده است، اکنون رسانهها از در استانه اولین سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه از احتمال ازسرگیری فروش سلاحهای تهاجمی به سعودیها خبر دادهاند.
خبرگزاری رویترز آمریکا روز گذشته به نقل از چند منبع در وزارت خارجه آمریکا افشا کرد که مقامات ارشد عربستانی در ماههای اخیر در جریان چندین نشست در ریاض و واشنگتن، همتایان آمریکایی خود را بر سر خواسته خود درخصوص لغو شدن سیاست واشنگتن در مجاز کردن صرفا فروش تسلیحات دفاعی به این شریک اصلی خود در حوزه خلیج فارس تحت فشار گذاشتند.
در اوایل فوریه 2021 کاخ سفید اعلام کرد که به حمایت از «عملیات تهاجمی» در جنگ، از جمله فروش تسلیحات نظامی به عربستان سعودی پایان میدهد. این اقدام و سپس خارج کردن نام انصارالله از فهرست گروههای ترویستی موجب تیره شدن روابط دو کشور در آن برهه شد.
این اقدام در شرایطی صورت گرفت که دولت آمریکا اصلیترین تأمین کننده سلاحهای ائتلاف سعودی در دوران 7 ساله تجاوز به یمن بوده است. طبق اعلام انستیتوی تحقیقات بینالمللی صلح استکهلم، آمریکا از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به میزان ۷۳ درصد نیاز تسلیحاتی عربستان سعودی را تأمین کرده و فروش سلاح به عربستان ۲۵ درصد کل صادرات سلاح آمریکا در این سالها بوده است.
گشایش سیاسی با فروش تسلیحاتی؛ نفت در برابر سلاح
اگرچه نقش حمایتهای نظامی آمریکا از عربستان سعودی در شروع تجاوز هفت ساله نظامی به یمن بسیار مهم بوده اما مطمئناً در میان علل و انگیزههای گرایش ریاض به آتش بس، مهمترین عامل را قدرت بازدارندگی نظامی انصارالله بویژه در حوزه موشکی و پهبادی بازی کرده است که مشخصاً از سال 2019 امکان هدف قرار دادن زیرساختهای حیاتی اقتصادی عربستان را در دسترس صنعا قرار داده و تمامی نسخههای درمانگر سعودیها نیز برای جلوگیری از این حملات بینتیجه گذاشته است. در واقع بن بست عملیات نظامی عربستان در یمن و هزینههای گزافی که تداوم هر روزه جنگ روی دست سعودیها برجای میگذاشت، آنهم با توجه به استیصال در برابر حملات موشکی و پهبادی به تاسیسات نفتی آرامکو، ریاض را حتی بیش از صنعا نیازمند تداوم آتش بس کرده است.
از طرف دیگر سعودیها با بودجه نظامی 50 میلیارد دلاری در سال 2021 و بودجه 45 میلیارد دلاری در سال 2022 در دسترسی به بازار بینالمللی تسلیحات جنگی کمترین نگرانی را دارد و کمبود تسلیحات کمترین تأثیر را در شکست راهبرد نظامی این کشور در یمن داشته است.
بنابراین اقدام لغو ممنوعیت فروش تسلحیات نظامی به عربستان بیش از آنکه گامی در جهت تغییر معادلات نظامی و میدانی در جنگ یمن باشد پیام تداوم روابط استراتژیک میان واشنگتن- ریاض را در آستانه سفر بایدن به منطقه دنبال میکند. در این رابطه رویترز نیز اعلام کرده است که بایدن در سفر خود همچنان سیاست پایان جنگ یمن را دنبال خواهد کرد. واشنگتن به خوبی از این واقعیت آگاه است که پایان آتش بس عملاً میتواند موج جدیدی از حملات موشکی و پهبادی را علیه تاسیسات نفتی عربستان در پی داشته باشد و کاهش تولید نفت عربستان به فاجعهای برای اقتصاد جهانی منجر شود.
واقعیت آن است که نیازمندی آمریکا به افزایش تولید نفت عربستان سعودی در نتیجه رشد قیمت جهانی این محصول استراتژیک و از طرف دیگر پیشبرد طرح عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی در خلیج فارس به منظور اجرایی کردن ائتلافسازی منطقهای از متحدین غرب در منطقه، موجب چرخش کاخ سفید در برابر برخی از سیاستهای اعلامی گذشته خود در برابر عربستان سعوی، بویژه در موضوع حقوق بشر و فروشهای تسلیحاتی شده است.
لذا باید گفت فروش تسلیحاتی به متحدان همواره یکی از اصلیترین ابزارهای واشنگتن در پیشبرد سیاستهای منطقهای بویژه موازنهسازی در برابر محور مقاومت و ایران بوده است.