به گزارش الوقت، در ادامه ابراز نگرانی‌های کشورها و مجامع جهانی مختلف درباره وضعیت نامساعد اقتصادی در افغانستان، سازمان ملل نیز بار دیگر درباره لزوم آزادسازی منابع ارزی بانک مرکزی افغانستان هشدار داد.
سازمان ملل روز دوشنبه بر اقدام فوری برای حمایت از بانک‌های افغانستان تاکید کرد و هشدار داد که افزایش تعداد افرادی که قادر به بازپرداخت وام‌ها نیستند، کاهش سپرده‌ها و کمبود نقدینگی می‌تواند باعث فروپاشی سیستم مالی این کشور ظرف چند ماه آینده شود.
برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) در یک گزارش سه صفحه‌ای در مورد سیستم بانکی و مالی افغانستان که توسط خبرگزاری رویترز مشاهده شد، گفت هزینه اقتصادی فروپاشی سیستم بانکی افغانستان - و در نتیجه تاثیر اجتماعی منفی آن - بسیار عظیم خواهد بود.
در این گزارش آمده است: «سیستم پرداخت مالی و بانکی افغانستان به هم ریخته است. مشکل بانکی باید به سرعت حل شود تا ظرفیت تولید محدود افغانستان بهبود یابد و از فروپاشی سیستم بانکی جلوگیری شود.»
«عبدالله الدرداری» نماینده برنامه توسعه سازمان ملل در افغانستان نیز طی مصاحبه‌ای به رویترز گفت: «ما باید راهی پیدا کنیم تا مطمئن شویم که اگر از بخش بانکداری حمایت می‌کنیم، از طالبان حمایت نمی‌کنیم.»
الدرداری توضیح داد: «ما در چنین وضعیت وخیمی هستیم که باید به همه گزینه‌های ممکن فکر کنیم و باید خارج از چارچوب فکر کنیم. آنچه سه ماه پیش غیرقابل تصور بود، اکنون باید در گوشه اذهان شود.»
از سوی دیگر، طبق گزارش سازمان ملل، تولید تریاک در افغانستان، شاهد افزایش چشم‌گیری بوده و برای پنجمین سال متوالی، از مرز ۶۰۰۰ تن عبور کرده است.
طبق گزارش "دفتر مواد مخدر و جرائم" سازمان ملل، افغانستان تولیدکننده ۳۲۰ تن هروئین در جهان است. این کشور همچنین در سال ۲۰۲۱، ۶۸۰۰ تن تریاک تولید کرده که نسبت به سال گذشته، با رشد هشت درصدی همراه بوده است.
طبق این گزارش، با قدرت گرفتن طالبان در کشوری که بزرگترین تولیدکننده تریاک در جهان است، عدم قطعیت در مورد این تجارت افزایش یافته و این، منجر به افزایش قیمت تریاک شده است. همچنین با تشدید فقر در این کشور جنگ‌زده، انگیزه کاشت این ماده مخدر نیز افزایش یافته است.
از آنجا که مزرعه‌داران، درماه نوامبر شروع به کاشت خشاش می‌کنند، میزان برداشت تریاک در سال آینده میلادی، به تصمیمات آنها در ماه میلادی جاری بستگی دارد.
درآمدهای حاصل از تولید تریاک و مشتقات آن در سال میلادی جاری، به ۱.۸ تا ۲.۷ میلیارد دلار رسید، با این حال، در این گزارش آمده است: در زنجیره‌های تامین مواد مخدر غیرقانونی در خارج از افغانستان، مبالغی بسیار بیشتر از این به دست می‌آید. مالیات بر کشت، تولید و قاچاق مواد افیونی، منبع بالقوه پرسود تامین مالی برای بازیگران غیردولتی در این کشور است.
افغانستان در سال ۲۰۲۰، حدود ۸۵ درصد از تولید جهانی تریاک را به خود اختصاص داد. اقتصاد این کشور از مدت‌ها قبل به فروش تریاک وابسته بوده است و آمریکا نیز در ۲۰ سال حضورش در این کشور، نتوانست جلوی کشت غیرقانونی آن را بگیرد.
طبق این گزارش، این اقتصاد غیرقانونی مواد مخدر، به شکل فزاینده‌ای پیچیده شده است، به طوری که تولید مت‌آمفتامین در افغانستان در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. تقاضای بالای منطقه‌ای و جهانی برای مت‌آمفتامین، در کنار بازار اشباع مواد افیونی، می‌تواند باعث گسترش بیشتر تولید مت‌آمفتامین و سایر مواد مخدر مصنوعی شود.
سازمان ملل در این گزارش، با ابراز نگرانی نسبت به این مساله، خواستار کمک "فوری" جامعه بین‌الملل به مردم افغانستان شده و گفت: با توجه به وضعیت ناپایدار امنیتی، بحران اقتصادی طولانی مدت و وضعیت اضطراری سلامت، جامعه جهانی، به عنوان بخشی از کمک‌های کلی سازمان ملل، باید فوراً خدماتی اساسی را درقبال مردم افغانستان، برای حمایت از کاهش پایدار در کشت، تولید و تقاضای مواد مخدر غیرقانونی، ارائه کند.
قیمت تریاک افغانستان ظرف مدت اخیر سه برابر شده است. طالبان پس از قدرت‌گیری دوباره طالبان اعلام کردند که مایلند تولید تریاک را در افغانستان پایان دهند و همین خبر باعث شده است قیمت تریاک ناگهان اوج بگیرد.
کارشناسان می‌گویند در روزهای گذشته تریاک خالص با قیمت‌های متفاوتی از حدود کیلویی ۹۰ تا ۱۲۶ یورو معامله شده است. این محصول سپس در کشورهای همسایه از جمله پاکستان و ایران فرآوری شده و عمدتا روانه اروپا می‌شود.
عوامل متعددی از جمله شرایط آب‌وهوایی، امنیت، بسته‌بودن مرزها، و وضعیت سیاسی بر قیمت تریاک تأثیرگذارند. اما هیچکدام از اینها به اندازهٔ بیانیهٔ ۱۷ اوت طالبان که شایعه منع کشت تریاک را قوت بخشید بر قیمت آن تأثیرگذار نبود.
کشاورزان افغان می‌گویند از حرام بودن تریاک مطلع‌اند اما برای هیچ کشت دیگری نه آب کافی دارند و نه بذری. آنان می‌گویند کسی نمی‌تواند کشت تریاک را که تنها منبع درآمد آنهاست به‌کلی متوقف کند.
ملا نورمحمد سعید، مقام محلی طالبان در قندهار، کانون تولید تریاک افغانستان، اخیر اعلام کرد که تریاک «حرام و برای مردم مضرّ» است، هرچند دربارهٔ ممنوعیت کشت آن احتیاط بیشتری به خرج داد و گفت که اگر جامعه جهانی به تریاک‌کاران کمک کند تا این کار را متوقف کنند آنگاه طالبان هم کشت تریاک را ممنوع خواهند کرد.
طبق آمار سازمان ملل متحد تنها در سال گذشته میلادی ۲۲۴ هکتار زمین در افغانستان زیر کشت خشخاش رفته و ۶۳۰۰ تن تریاک خالص از آن تولید شده که درآمدی ۲ میلیارد دلاری را نصیب یکی از فقیرترین کشورهای جهان کرده است.
