الوقت- در حالی که طی هفتههای اخیر تنشهای مرزی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر بحران قرهباغ در پی تحرکات باکو در انجام رزمایشات نظامی مشترک با ترکیه بالا گرفته و این تنشها با مداخله دیگر بازیگران منطقهای و فرامنطقهای به روابط باکو با جمهوری اسلامی ایران نیز سرایت کرده است، در این میان روز گذشته (دوشنبه) در سفری حائز اهمیت وزیر خارجه ارمنستان وارد تهران شد.
نقش ثباتآفرین ایران در مناقشه قره باغ
بدون تردید خواه ناخواه بخش مهمی از توجهات به سفر آرارات میرزویان وزیر خارجه ارمنستان به تهران حول بحران قره باغ و تنش اخیر میان تهران و باکو شکل میگیرد. ایران در طول مدت جنگ اخیر قره باغ برای حفظ صلح و ثبات منطقهای و جلوگیری از گسترش جنگ تلاشهای دیپلماتیک گستردهای برای میانجیگری صورت داد و در عین حال بر اساس قطعنامههای بین المللی و سیاست اصولی دفاع از یکپارچگی ارضی آذربایجان از لزوم بازگرداندن مناطق اشغالی قره باغ کوهستانی به باکو دفاع کرد. ایران در طول بحران همچنین بر لزوم عدم مداخله بازیگران فرامنطقهای و منطقهای که به دنبال تفرقه افکنی و بحران آفرینی در روابط همسایگان برای پیشبرد منافع خود هستند، تأکید داشته است. برای مثال از یکسو رژیم صهیونیستی سالهاست که برای مقابله با رشد جریان اسلام گرایی و گفتمان انقلاب اسلامی در منطقه وهمچنین خروج از انزوای ژئوپلتیکی و ناامن سازی مرزهای ایران و تنش آفرینی قومی و فرقهای در منطقه تلاش میکند و از سوی دیگر در طول جنگ اخیر قره باغ گزارشهای مستند متعددی از گسیل تروریستهای تحت مدیریت سازمان اطلاعاتی ترکیه در سوریه به منطقه قره باغ منتشر شد که هشدارهای متعدد ایران به چنین اقداماتی را موجب شد.
این سیاست کلی و اصولی که به دنبال حفظ صلح و ثبات منطقه میباشد همچنان ادامه دارد و ایران اعلام کرده است که تغییرات در مرزهای بین المللی که به بی ثباتی در منطقه و به خطر افتادن منافع کشورهای همجوار بویژه ایران خواهد شد را برنخواهد تابید.
همچنین این سیاست اصولی موجب شده تا دولت ارمنستان، که طبیعتاً از موضعگیری ایران در لزوم بازگرداندن مناطق اشغالی به آذربایجان رضایت نداشت، اکنون با ارسال وزیر خارجه به تهران به جایگاه ثبات آفرین ایران در منطقه اذعان کند. بدون تردید ایران همچنان موضع بیطرفی را خود را حفظ کرده است و این اقدامات غیردوستانه و موضعگیریهای غیرحرفهای دولت باکو با تحریکات رژیم صهیونیستی است که باعث شده تا تهران اتخاذ برخی اقدامات پیشگیرانه برای برهم زدن خواب و خیالهای منطقه ای و فرامنطقهای برای به خطر انداختن ثبات منطقه و منافع ملی ایران را لازم ببیند.
تقویت روابط تهران – ایروان
حضور آرارات میرزویان وزیر خارجه ارمنستان در ایران از حیث روابط دوجانبه تهران- ایروان نیز بسیار حائز اهمیت تلقی میشود. از زمان استقلال ارمنستان از شوروی سابق در دهه 90 میلادی تاکنون روابط دوستانه ای میان تهران و ایروان برقرار بوده است. جمهوری اسلامی ایران با توجه به پیوندهای تاریخی دو ملت و اراده دو طرف و داشتن امتیاز همسایگی، همکاریهای گسترده اقتصادی با جمهوریهای قفقاز جنوبی و از جمله ارمنستان دارد. بنابراین با توجه به علاقه مندی دوطرف همواره تقویت مناسبات اقتصادی در زمره اهداف رایزنیهای سیاسی مقامات دو کشور بوده است. امکانات و نیازهای ارمنستان در زمینههای انرژی، حمل و نقل، صنایع و معادن، نیروی کار ارزان، تخصص و تکنولوژی در ساخت مصنوعات و موقعیت جغرافیایی این کشور از یک سو و موقعیت مناسب ایران، تخصص و تجربه ایران در بهرهبرداری از معادن، داشتن تکنولوژی روز برای تولید برخی کالاها، منابع غنی انرژی و راههای مواصلاتی گسترده از سوی دیگر ظرفیتهای مطلوب دو کشور برای گسترش همکاریهای اقتصادی است.
دولت جدید ایران سیاست تقویت همکاریهای اقتصادی و بهبود مناسبات سیاسی با همسایگان را در اولویت برنامههای سیاست خارجی خود قرار داده است و منطقه آسیای میانه اولین مقصد خارجی دکتر ابراهیم رئیسی برای حضور در اجلاس سالانه شانگهای بود. در حال حاضر سطح روابط اقتصادی تهران- ایروان به اندازه ظرفیتهای موجود اقتصادی دو کشور نیست و سفرهای دیپلماتیک با حضور مقامات و شخصیتهای اقتصادی برای بررسی راههای تقویت همکاریهای اقتصادی ضروری است.
اردیبهشت ماه امسال «هرویک یاریجانیان» رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان با بیان اینکه تجارت ایران و ارمنستان طی سال های گذشته تا ۵۰۰ میلیون دلار در نوسان بوده است، اظهار داشت: به زودی منطقه آزاد مقری در ارمنستان در جوار منطقه آزاد ارس در ایران راه اندازی می شود که می تواند حجم مبادلات دو کشور را افزایش دهد.
وی افزود: این همجواری شرایطی آزادانه تری را برای هر دو کشور جهت تسهیل مبادلات فراهم می کند و می تواند در کمتر از یکسال تجارت دو کشور را به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار ارتقا دهد.
طبیعتاً گسترش روابط اقتصادی و شکلگیری درهمتنیدگی ساختار اقتصادی منطقه، علاوه بر ثمرات بزرگ توسعه ای برای تمامی کشورهای منطقه، به کاهش تنشهای سیاسی و جلوگیری از تبدیل شدن تنشها به بحران بسیار مؤثر خواهد بود.