الوقت- میلیونها نفر از شهروندان ایالات متحده در روز شنبه به خیابانهای پنجاه ایالت آمریکا، از آستین گرفته تا شیکاگو و لسآنجلس، آمدند تا یک عبارت ساده را همگی با هم فریاد بزنند: «نه به پادشاه».
شنیدن این عبارت از جمعیتی حدوداً ۷ میلیون نفر، آن هم پس از ۲۵۰ سال جمهوری در یک کشور، در نگاه اول کمی غریب بهنظر میرسد؛ انگار بخشی از مردم آمریکا فکر میکنند که همهچیز دارد به عقب برمیگردد.
یک شهروند آمریکایی در میان جمعیت انبوهی که در میدان تایمز نیویورک جمع شده بودند، وقتی از او پرسیدند «نه به پادشاه» برای تو چه معنیای دارد، گفت: «این دقیقاً داستان آمریکا است؛ اصلاً پدرانِ ما برای همین علیه انگلستان انقلاب کردند».
این تفکری است که بخش زیادی از مردم دارند: آنها نگران هستند که حقوق اساسیشان از دست رفته و قانون اساسی تحت یورش نیروهای ترامپ قرار گرفته است. این ایده با شروع دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ به اوج خود رسید.
ترامپ از همان روز اول ادعا داشته که میخواهد از تمام ظرفیتها و حوزههای قانونی دولت استفاده کند تا آمریکا را دوباره بزرگ کند، اما انگار ترامپ پا را از حد فراتر گذاشته است. او بهراحتی با امضای فرامین اجرایی خود به قانون اساسی و کنگره و سنا و مردم آمریکا کجدهنی میکند، و پس از اتفاقات مربوط به تعطیلی دولت تقریباً همه منتظر چنین واکنشی از سوی مردم بودند.
تظاهرکنندگان معتقدند که این رفتارِ آنها یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است. ترامپ با استقرار گارد ملی در شهرهای بزرگ عملاً حکومت نظامی ایجاد کرده است و ما دیگر نمیتوانیم بر روی کنگره و دادگاه عالی حساب باز کنیم؛ دیگر نمیتوان در مقابل یک دولت تمامیتخواه عقبنشینی کرد.
در این میان بسیاری از سیاستمداران دموکرات در شهرهای مختلف به آنها پیوستند و سعی در هدایت و تهییج افکار عمومی علیه دولت ترامپ داشتند؛ مانند برنی سندرز و کریس مورفی در واشنگتن یا در ایالت ایلینوی فرماندار پریتزکر که همین چند وقت پیش در ایالت خود یعنی شیکاگو شاهد درگیری شدید نیروهای دولتی و مردم بر سر مسئله مهاجران بود.
این سناتور به جمعیت گفت: «ترامپ و مشاورانش دارند به دنبال مهاجران، سیاهان و رنگینپوستان و هر مخالف سیاسی دیگری میآیند و تاریخ از ما خواهد پرسید که زمانی که انسانهای بیگناه تحت تعقیباند و حقوق اولیه محدود شده و قانون اساسی مورد تهاجم است، شما چه کردید؟»
الیزابت وارن، سناتور مشهور دموکرات، نیز در پاسخ به طرفداران ترامپ که تظاهرکنندگان را «ضد آمریکایی» خواندهاند گفته است: «ایستادن در مقابل کسی که میخواهد دیکتاتور باشد دقیقاً وطنپرستی است.» اما بسیاری از تظاهرکنندگان آنقدرها به این رفتارهای دموکراتها در راستای مصادره تظاهرات خوشبین نیستند.
جف سامنر، ۶۸ ساله، یک نظامی بازنشسته و کهنهسرباز اهل جورجیا که با چفیهای بر گردن در تظاهرات حضور پیدا کرده بود، به خبرنگار میگوید: «من از دموکراتها راضی نیستم زیرا آنها میخواهند با ترامپ مذاکره کنند؛ اما با فاشیستها مگر میشود مذاکره کرد؟ مشکل بزرگتر از بیمه درمانی است؛ ما باید رژیمِ ترامپ را به زیر بکشیم، تا دیر نشده است.»
اشاره این شهروند به بحران بوجود آمده در کنگره بر سر تصویب بودجه است که به تعطیلی دولت انجامیده است.
در چند هفته گذشته کنگره بر لایحههای بودجه با دولت ترامپ به اشکال جدی خورد. ترامپ تلاش کرد که بودجه درمانی را کاهش دهد و کنگره در مقابل با عدم تصویب، ایستادگی کرد و دولت را به تعطیلی کشاند تا بتوانند با یک تعطیلی کوتاهمدت از دولت امتیاز بگیرند؛ اما آنچه که آنها انتظار نداشتند این بود که دولت ترامپ در این وضعیت دست به تعدیل نیروی شدید بزند و این نیروهای اخراجشده عموماً از میان رنگینپوستان، نسلهای دوم مهاجران و حتی مخالفان سیاسی ترامپ هستند، دقیقاً هدفی که ترامپ از ابتدای ریاستجمهوریش دنبال میکرد.
در آن مقطع بسیاری اعتقاد داشتند که کنگره حالا دیگر شانسی ندارد مگر آنکه با باز کردن دولت و پذیرش بودجه از تله ترامپ بگریزد و روند تعدیل نیرو را کُـند کند؛ که در همین حین جنبش «نه به پادشاه» از راه رسید.
اما واکنش ترامپ چه بود؟ او ابتدا در مصاحبهای با فاکس نیوز به سادگی گفت که «من پادشاه نیستم»، اما اوضاع در ایالات و در صحنه عمل بسیار متفاوت بود. هرچند تظاهرکنندگان کاملاً بر صلحآمیز بودن این جنبش تأکید داشتند، اما بازوهای رسانهای ترامپ تلاش دارند که آنها را وابسته به جنبش چپگرا و ضدفاشیستی آنتیفا نشان دهند و فرمانداران جمهوریخواه نیز دقیقاً از همان ابزاری که ترامپ از ماهها پیش در اختیارشان قرار داده بود و بسیاری نیز نگرانش بودند، یعنی استقرار نیروهای گارد ملی در شهرهای بزرگ به بهانه مبارزه با جرم و جنایت، استفاده کردند. در واقع فرمانداران همان سربازان را در مقابل جمعیت قرار دادند و این مسئله موجب خشم دوچندان مردم در آن شهرها شده است.
اما جالب آنکه واکنش ترامپ به این اعتراضات نشان داد که ترس مخالفان چندان هم بیراه نبوده است که او را یک ظالم تمامیتخواه مینامند.
ترامپ در پستی که در شبکه اجتماعی خود منتشر کرد، خود را با تاجی بر سر و سوار بر جتی جنگنده تصویر کرد که بر فراز معترضان حرکت میکند و فضولات بر سر آنها میریزد. این واکنش نشان میدهد که ترامپ ابداً نمیخواهد در طرز فکر خود تغییری ایجاد کند و اگر نهادهای آمریکایی نتوانند او را در اعمال ضدقانونیاش محدود کنند، چه بسا که وی هدف طولانیتر کردن دوران ریاست جمهوری و ماندن در قدرت پس از 2028 را در سر میپرواند.
بنابراین اگرچه جنبش «نه به پادشاهی» صحنه اعتراض به سیاستهای داخلی ترامپ و هشدار نسبت به تضعیف دموکراسی شده است اما واکنش ترامپ نشان میدهد که شاید نگرانی از شاه ترامپ چندان هم طعنهوار و دور از ذهن نیست.