آنچه از انگیزه بن سلمان برای ورود آشکار به عرصه باشگاهداری رد سطح یک فوتبال جهان میتوان برآورد کرد تلاش او برای استفاده از کسب محبوبیت در میان قشر جوان عربستان و همچنین بهبود چهره خدشه دار شده او در نتیجه جنایتآفرینی در یمن و قتل جمال خاشقچی و سرکوب مدافعان حقوق بشر در داخل میباشد
به گزارش «الوقت» این روزها انتشار اخباری مبنی بر درخواست یک کنسرسیوم وابسته به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای خرید یک باشگاه فوتبال انگلیسی از سوی بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا، بار دیگر نگاهها را به سوی رغبت ویژه شاهزادههای عربی برای تسخیر فوتبال اروپا، معطوف کرده است.
اساس ماجرا از این قرار است که سال گذشته اتحادیه لیگ فوتبال انگلیس، با خرید باشگاه نبوکاسل -علیرغم موافقت رئیس این باشگاه – به یک کنسرسیوم سعودی وابسته به بنسلمان مخالفت کرده بود اما بنابر اعلام روزنامه «دیلی میل»، به تازگی بن سلمان از طریق پیامرسان «واتس اپ» از بوریس جانسون خواسته بود از لیگ فوتبال انگلیس درخواست کند «در تصمیم خود تجدید نظر کرده و جمعبندی اشتباه خود را تصحیح کند».
بعد از افشای این مساله رسانهها بوریس جانسون را به دلیل امکان لابی گری برای محمد بن سلمان تحت فشار قرار دادند که این مساله با صراحت از سوی «مکس بلاین» سخنگوی نخستوزیر انگلیس رد شد. با این جود اکنون با نگاه به رویکرد رهبران عرب به وضوح شاهد هستیم که آنها طی سالیان اخیر نگاه ویژهای به سرمایهگذاری در حوزه صنعت فوتبال و بهرهبرداری از مزایای آن داشتهاند. در بررسی چرایی و چگونگی این موضوع تنها کافی است که نگاهی به حجم سرمایهگذاریها و سیاستهای آنها داشته باشیم.
سرمایهگذاری شاهزادههای عرب در ورزش و سرگرمی
کشورهای عربی طی دهههای گذشته در مقام بازیگرانی که منابع عظیمی از ثروتهای رانتی را در اختیار داشتهاند، از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا برای سرمایهگذاری ترغیب شدهاند. درآمدهای نفتی حکومتهای عربی که بخش عمده آنها در جیب شاهزادگان قرار میگیرد، غربیها را به سوی جذب مجدد این سرمایههای عظیم وسوسه کرده است. در نتیجه شاهد بودهایم که در دهههای گذشته شاهزادگان عرب به سوی سرمایهگذاری در بخش بورس، ساختمان و شهرسازی، اماکن تفریحی و توریستی و... دعوت شدهاند اما در سالهای اخیر شاهزادگان کشورهای عربی به سوی سرمایهگذاری در عرصه ورزش به ویژه در زمینه فوتبال روی آوردهاند تا اصطلاحا دلارهای نفتی خود را از طریق باشگاهداری، وارد عرصه تجاریسازی و درآمدزایی مولد کنند.
در واقع، کشورهایی همچون امارات، کویت، عربستان و قطر در کنار تدارک زمینههای لازم برای میزبانی موفق بازیهای آسیایی، تورنمنت های معتبر گلف و تنيس و گرفتن ميزبانی جام جهانی فوتبال، به سوی خرید باشگاههای اروپایی نیز روی آوردهاند. شاهزادگان ثروتمند عربی تاکنون باشگاههایی را در لیگهای معتبر قوتبال اروپا همچون لیگ برتر انگلستان، لیگ یک فرانسه و لالیگا خریداری کردهاند و به نظر میرسد در آینده نزدیک به سوی بوندس لیگی آلمان و سری آ ایتالیا نیز ترغیب خواهند شد.
جذابیت خاص انگلستان برای شاهزادگان عربی
در میان تمامی کشورهای اروپایی، به نظر میرسد انگلستان بیش از سایر کشورهای برای شاهزادگان عرب دارای جذابیت باشد. همانند بازار املاک، تجارت و بازرگانی، شاهزادگان عرب به خرد باشگاههای انگلیسی به شدت رغبت دارند که مهمترین آنها را میتوان کنترل آنها بر باشگاه منچستر سیتی و تلاش محمد بن سلمان برای خرید باشگاه نبوکاسل دانست.
شيخ منصور و منچسترسيتی: باشگاه منچستر سیتی در مالکیت شیخ منصور بن زاید آل نهیان، برادر امیر امارات و معاون نخست وزیر دولت امارات است. این شاهزاده اماراتی در سال 2008 من سیتی را خریداری کرد و با ثروت شخصی بیش از 20 میلیارد پوند در صدر ثروتمندان جزیره قرار دارد. او با تزریق دست و دلبازانه سرمایه و خرید بازیکنان گران قیمت این باشگاه را به موفقیتهای چشمگیری رسانده به طوری که حالا بسیاری از انگلیس و خارج از انگلیس از باشگاه منچستر سیتی به نام «منصور سیتی» یاد میکنند و البته نام ورزشگاه مدرن و توسعه یافته تیم دوم شهر منچستر نیز به نام «اتحاد» نامگذاری شده است. شيخ منصور بن زايد آل نهيان تاکنون صدها ميليون پوند برای آبیپوشان منچستر هزينه کرده است.
فولام و محمد عبدالمنعم الفايد: محمد عبدالمنعم الفايد سرمايه دار مصری مالکيت فولام را برعهده دارد. او مالک هتل ريتز پاريس، شرکت خصوصی هارودز و چندين موسسه ديگر هم هست.
ناتينگهام فارست و خاندان الحساوی: یکی دیگر از تیمهای انگلیسی تحت مدیریت شاهزادههای عرب تيم دسته اولی ناتينگهام فارست است که سه عضو خانواده الحساوی ميلياردرهای کويتی آن را خریداری کردهاند.
شفیلد یونایتد و بریستول راورز: شفیلد یونایتد و بریستول راورز دیگر باشگاههای با مالکیت افراد و شرکت های عربی هستند. شفیلد را عبد الله بن مساعد شاهزاده سعودی در اختیار دارد، همان کسی که مالک تیمی بلژیکی نیز محسوب میشود.. همچنین چند سال پیش شرکت اردنی «Dwane Sports» باشگاه بریستول راورز را به خدمت گرفت تا از این کشور نیز در فهرست مالکان عربی باشگاه های اروپایی نماینده وجود داشته باشد.
تلاش ناکام بن سلمان برای خرید نیوکاسل: باشگاه داری شاهزادههای عرب در لیگ برتر انگلیس، به رقابتی میان آنها نیز تبدیل شده است. در همین راستا محمد بن سلمان نیز در سال 2020 برای خرید باشگاه نبوکاسل در لیک برتر انگلستان تلاش کرد. در واقع، کنسرسیوم وابسته به شاهزاده سعودی به مایک اشلی مالک فعلی باشگاه نیوکاسل پیشنهادی 300 میلیون پوندی برای خرید سهام این باشگاه داده بود که مورد موافقت وی هم واقع شده بود، اما برای نهایی شدن انتقال مالکیت باشگاه تأیید سازمان لیگ انگلیس لازم بود و این سازمان هم با توجه به اعتراضهای گستردهای که علیه ورود سعودیها به لیگ برتر انگلیس صورت گرفت، تا به امروز مجوزی برای انتقال مالکیت صادر نکرده بود.
آنچه از انگیزه بن سلمان برای ورود آشکار به عرصه باشگاهداری رد سطح یک فوتبال جهان میتوان برآورد کرد تلاش او برای استفاده از کسب محبوبیت در میان قشر جوان عربستان و همچنین بهبود چهره خدشه دار شده او در نتیجه جنایتآفرینی در یمن و قتل جمال خاشقچی و سرکوب مدافعان حقوق بشر در داخل میباشد. در واقع بن سلمان تلاش دارد تا با استفاده از محبوبیت ورزش فوتبال شرایط را برای برگرداندن دیدگاه افکار عمومی نسبت به خود فراهم کند.
الخلیفی و پاری سن ژرمن
بر خلاف انگلستان، در کشور فرانسه تنها یک تیم تحت مدیریت و سرمایهگذاری شاهزادههای عرب قرار گرفته که آنهم باشگاه اول پایتخت این کشور یعنی پاری سن ژرمن است. پاری سن ژرمن با مالکیت «سازمان سرمایه گذاری قطر» اداره میشود که البته اهالی فوتبال ناص الخلیفی را به عنوان مالک این باشگاه میشناسند. ناصر الخلیفی از سال 2011 این باشگاه تقریبا متوسط فرانسوی را خریداری کرده است. الخلیفی که خود تنيس باز بوده، سابقه قرار گرفتن در جمع هزار نفر برتر جهان را دارد و اينک رييس فدراسيون تنيس قطر نیز میباشد. مالکان قطری این تیم فرانسوی قصد دارند یکی از بزرگترین استادیومهای فوتبال اروپا را نیز در پاریس تاسیس کنند. هماکنون پاری سنژرمن با اتکا به مالکان قطریاش سرمایهای ده میلیارد دلاری در اختیار دارد که البته این ثروت در اختیار ناصر الخلیفه است.
حضور کمرنگ و کمتاثیر در فوتبال لالیگای اسپانیا
برخلاف انگلستان و فرانسه، حضور شاهزادگان عرب در لالیگا چند پررنگ و تاثیرگذار نبوده است. در اسپانیا چهار باشگاه آلمریا، خیرونا، مالاگا و دپورتیوو لئونسا تحت مالکیت این افراد هستند. ترکی آل شیخ بر آلمریا مالکیت میکند، شرکت «سیتی فوتبال گروپ» که اماراتی است در خیرونا کار را به پیش میبرد، عبدالله آل ثانی قطری در مالاگا حضور دارد و کمپ اسپایر قطر هم مالک دپورتیوو لئونسا به شمار میرود.
سرمایهگذاریهای غیر مستقیم
علاوه بر خرید باشگاههای به طور مستقیم مصر و کشورهای عربی حوزه جنوبی خليج فارس، حمایت و شراکت مالی با باشگاههای فوبتالی را در پیش گرفتهاند. برای نمونه حمایت امارات از باشگاه آرسنال و رئال مادرید و یا حمایت قطر از باشگاه بارسلونا.
برای نمونه شواهد حاکی از آن است که شیخ منصور بن زاید آل نهیان، مالک باشگاه منچسترسیتی سالهای گذشته سعی داشته باشگاه رئال مادرید اسپانیا را هم خریداری کند. اما روزنامههای اسپانیایی چند سال پیش افشا کردند آل نهیان با مالک رئال یعنی فلئورتینو پرس در بسیاری از پروژههای مالی شریک است و پرس در پروژههای برج سازی در امارات و سه پروژه شهرک سازی در قطر و بحرین با شیخ منصور بن زاید آل نهیان و بستگان وی شریک است.
نام امارات روی یکی از پرهزینه ترین استادیومهای دنیا
علاوه بر حضور قدرتمند اماراتیها در شهر منچستر، اما نام امارات روی یک استادیوم پرهزینه و معروف شهر لندن هم دیده می شود. ورزشگاه امارات لندن که با هزینه 405 میلیون یورو ساخته شده محل بازیهای خانگی تیم آرسنال است و در سال ۲۰۰۶ هواپیمایی امارات با پرداخت ۳۹۰ میلیون پوند به باشگاه آرسنال، وارد قراردادی شد که به موجب آن نام استادیوم جدید این تیم به مدت ۱۱ سال امارات باشد.