بدون تردید، هدف اصلی و ابتدایی احمد ابوالغیط، به عنوان دبیر کل اتحادیه عرب به کشور عراق، تقویت روند نزدیک کردن این کشور به جهان عرب است
الوقت - «احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب به عراق در 10 آوریل 2021 (21 فروردین 1400) طی سفری دو روزه به کشور عراق سفر کرده است. ابوالغیظ در جریان سفر خود به عراق، در بغداد با برهم صالح، رئیس‌جمهور، مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر و فواد معصوم وزیر امور خارجه دیدار کرد. همچنین، در بخش دوم سفر خود، دبیر کل اتحادیه عرب در جریان سفر به اربیل، با مقام‌های سیاسی اقلیم کردستان عراق، شامل مسعود بارزانی، رهبر حزب دموکرات و مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان دیدار و گفتگو داشت.
سفر دبیر کل اتحادیه عرب به عراق، در شرایطی اتفاق افتاد که طی ماههای گذشته دیدارهای دیپلماتیک میان بغداد با سایر کشورهای عربی روندی افزایشی و رو به گسترش داشته است. همچنین، در وضعیت کنونی به ویژه پس از برگزاری دور سوم مذاکرات استراتژیک میان بغداد و واشنگتن موضوع خروج نظامیان آمریکایی از کشور عراق بیش از هر زمان دیگری مطرح شده است. در چنین، شرایطی اکنون این پرسش قابل طرح است که احمد ابوالغیط از سفر خود به کشور عراق و دیدار با مقام‌های سیاسی بغداد و اربیل چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ در راستای پاسخگویی به این پرسش می‌توان دو هدف یا انگیزه اصلی را مورد ارائه قرار داد.
تلاش برای نزدیک کردن عراق به جبهه عربی
بدون تردید، هدف اصلی و ابتدایی احمد ابوالغیط، به عنوان دبیر کل اتحادیه عرب به کشور عراق، تقویت روند نزدیک کردن این کشور به جبهه عربی تحت نفوذ عربستان و امارات است. کشور عراق طی دهه‌های گذشته، به عنوان یکی از موسسان اتحادیه عرب و نیز در مقام یک کشور قدرتمند در میان کشورهای عربی، همواره از جایگاهی ویژه در میان اعراب برخوردار بود. این روند به ویژه در دوران حکومت 35 ساله حزب بعث و به ویژه دوران ریاست جمهوری صدام بیش از هر زمان دیگری برجسته بوده است اما این روند با اشغال این کشور از سوی آمریکا و متحدانش در سال 2003 با اختلال همراه شد و تا حدودی می‌توان از سرد شدن مناسبات میان بغداد و اتحادیه عرب یاد کرد.
با این اوصاف، طی سال‌های بعد از 2003 یکی از تلاش‌های جدی کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی، بازگرداندن عراق به جرگه کشورهای عربی بوده است. این روند طی سال‌های اخیر به ویژه بعد از روی کار آمدن مصطفی الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر از 7 می 2020 (18 اردیبهشت 1399) به شکل قابل توجهی گسترش پیدا کرده و شاهد دیدارهای دیپلماتیک میان دیپلمات‌های عراقی با سیاست‌مداران کشورهای عربی در سطوح مختلف هستیم.
در این میان توجه به این مساله ضروری است که سفر دبیر کل اتحادیه عرب در شرایطی است که نایف فلاح الحجرف دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس نیز در اول فوریه 2021 (13 بهمن 1399) –حدود دو ماه قبل- نیز به عراق سفر کرده بود و حتی طرح اتصال شبکه برق این کشور به شورای همکاری خلیج فارس در جریان این سفر مطرح شد. در موقعیت کنونی نیز سفر احمد ابوالغیط را می‌توان در قالب تداوم تلاش‌های رهبران عرب برای نزدیکی بیشتر عراق به کشورهای عربی مورد تحلیل قرار داد.
در همین راستا، شاهد هستیم که دبیرکل اتحادیه عرب، در جریان دیدار با مقام‌های سیاسی عراقی بارها از استقبال این اتحادیه برای ایفای نقش و نزدیکی بیشتر به بغداد سخن به میان می‌آورد. حتی ابوالغیظ در جریان دیدار با مصطفی الکاظمی، اقدامات دیپاماتیک او در قالب سفر به کشورهای عربی را «اقدامات شجاعانه» ارزیابی و سیاست تعادل و آغوش باز بغداد نسبت به کشورهای عربی را مورد ستایش قرار می‌هد.
تلاش برای ایجاد انشقاق در داخل عراق برای مقابله با نفوذ ایران
هم‌راستای با تلاش برای نزدیک کردن عراق به اتحادیه عرب، یکی از اهداف و کانون‌های تمرکز این اتحادیه و قدرت‌های عربی شامل عربستان و امارات، مقابله با نفوذ ایران در بغداد و اربیل بوده است. مهار نفوذ ایران در پایتخت‌های عربی، اصطلاحی است که طی سال‌های اخیر بارها نمایندگان کشورهای عرب در قاهره، محل استقرار اتحادیه عرب مورد تاکید قرار داده‌اند.
طی سال‌های گذشته نیز شاهد بوده‌ایم که رهبران عربی به ویژه دو کشور عربستان و امارات، از هر ابزاری برای ایجاد تفرقه، چنددسته‌گی و یارگیری در میان جریان‌های سیاسی عراقی به منظور دوری گزینی از تهران بهره گرفته‌اند. در حقیقت، از نگاه اتحادیه عرب، کشور عراق در شرایط کنونی بیش از آنکه با اعراب نزدیکی و اتحاد داشته باشد، به محور مقاومت و ایران نزدیکی دارد. مناسبات گسترده کنونی میان ایران و عراق از نگاه آنها تهدیدی جدی قلمداد می‌شود که نفوذ منطقه‌ای ایران را بیش از پیش افزایش خواهد داد. همچنین، کشور عراق در سیاستهای منطقه‌ای همانند نگاه به بحران سوریه، جنگ یمن، ورود به عادی‌سازی مناسبات با رژیم صهیونیستی و نیز تعامل با اروپا و آمریکا، مواضعی متفاوت را نسبت به کشورهای عربی اتخاذ کرده است.
با نظر به این اوصاف، کشورهای عربی طی سال‌های گذشته سیاست حمایت از گروه تروریستی داعش و دامن زدن به اعتراضات مردمی و هدایت آن در مسیر بی‌ثبات کردن عراق برای بهره‌برداری سیاسی را در پیش گرفته‌اند. علی‌الخصوص عربستان و امارات، طی چند سال اخیر راهبرد ایجاد تفرقه میان جریان‌های سیاسی عراقی را به به استراتژی نخست خود تبدیل کرده‌اند. در وضعیت کنونی نیز به نظر می‌رسد احمد ابوالغیط، در تلاش است که نزدیکی عراق به اتحادیه عرب را در مسیر ضدیت با تهران هدایت کند.
