پایگاه تحلیلی الوقت - اوضاع افغانستان با وجود امضای توافق صلح همچنان بسیار پیچیده و مبهم است.
پس از امضای توافق صلح میان طالبان و آمریکا، سهیل شاهین، سخنگوی طالبان اعلام کرد که این گروه حاضر است تا با دولت افغانستان وارد مذاکره شود، اما به این شرط که دولت کابل همه 5 هزار زندانی مورد نظر طالبان را آزاد کند.
در ابتدا دولت کابل در واکنش به این درخواست طالبان، آن را رد کرد و اشرف غنی گفت که در جریان توافق صلح اعلام شده به دولت چنین شرطی وجود نداشته و آزادی زندانیان طالبان جزء شروط آغاز مذاکرت بین الافغانی نیست.
دولت اشرف غنی اما خیلی زود عقب نشینی کرد و دو روز بعد اعلام کرد که حاضر است زندانیان طالبان را در صورت تعهد طالبان به مذاکره آزاد کند. این عقب نشینی آشکار دولت کابل پس از دیدار «زلمی خلیلزاد»، نماینده آمریکا با اشرف غنی صورت گرفت و ارگ ریاست جمهوری گام نخست عقب نشینی در برابر طالبان را آغاز کرد و البته مشخص بود که این تغییر موضع گیری با اصرار نماینده آمریکا صورت گرفته است.
طالبان اما در واکنش به این تغییر موضع گیری دولت اشرف غنی بازهم راضی نشدند، چون اشرف غنی اعلام کرده بود برای شروع مذاکرات 1500 زندانی را آزاد خواهد کرد و 3500 زندانی باقی مانده را در جریان مذاکرات و با پیشرفت این مذاکرات آزاد خواهد کرد.
سخنگوی طالبان اما با رد پیش شرط دولت کابل، هرگونه مذاکره‌ای را پس از آزادی کامل همه 5 هزار زندانی عنوان کرد و احتمال می رود که باردیگر دولت اشرف غنی در برابر این خواست طالبان نیز با فشار آمریکا عقب نشینی کند.
فشار آمریکا بر دولت کابل برای چیست؟
برای دولت آمریکا نتایج مذاکرات بین الافغانی اهمیتی ندارد، اما این که روند مذاکرات صلح به بن بست نرسد بسیار برای رهبران واشنگتن مهم است.
دولت ترامپ به دنبال خروج آبرومندانه از افغانستان است. هزینه‌های نظامی و بی نتیجه آمریکا در افغانستان تا کنون جز زیان و ضرر مالی برای واشنگتن نتیجه‌ای در بر نداشته و حال دولت ترامپ در تلاش است تا به هر طریق ممکن و به هر صورتی که وجه واشنگتن آسیب نبیند، از افغانستان خارج شود و حال اگر این خروج تحت نام توافق صلح باشد برای آمریکا نیز تخریب وجه کمتری به همراه خواهد داشت.
لذا زلمی خلیلزاد، نماینده آمریکا در امور افغانستان در این کشور است تا با فشار بر دولت کابل، این دولت را به هر خواسته طالبان متقاعد کند تا توافق صلح و در واقع توافق خروج آمریکا از افغانستان آسیب نبیند.
تحت همین شرایط است که این روزها به روشنی می توان کرنش و عقب گرد دولت کابل در برابر خواسته‌های طالبان را با فشار آمریکا مشاهده کرد.
تغییر موازنه قدرت داخلی در افغانستان
مداخله آمریکا در امور داخلی افغانستان و فشار بر دولت کابل برای تن دادن به همه خواسته‌های طالبان در عین حال یک نتیجه ملموس و عینی در افغانستان برجای خواهد گذاشت و آن تغییر موازنه قوای داخلی در این کشور است.
تردیدی نیست تا کنون طالبان دست برتر را در تحولات افغانستان به دست آورده و با تداوم شرایط فعلی دولت کابل در جهت خواست آمریکا به دیگر درخواست‌های طالبان نیز تن خواهد داد و در این شرایط تغییر موازنه قدرت رسمی به نفع طالبان بسیار محتمل است.
تغییر موازنه قدرت داخلی در افغانستان به نفع طالبان در عمل تا تضعیف کامل دولت کابل در برابر طالبان ادامه خواهد داشت و سرنوشت تحولات داخلی افغانستان را متحول خواهد ساخت و این شرایط چندان نمی‌تواند تامین کننده ثبات داخلی و مشارکت جمعی همه گروهها در قدرت سیاسی افغانستان باشد. موضوعی که در حال حاضر در نتیجه مداخلات خارجی واشنگتن در صحنه تحولات افغانستان به خوبی قابل مشاهده می‌باشد.
ارجحیت منافع اشرف غنی بر منافع ملی
در طرف دیگر ماجرا، دولت اشرف غنی که این روزها به دلیل نتایج جنجالی انتخابات با چالش داخلی روبروست در تلاش است تا به هر طریقی نظر مساعد بازیگر خارجی در افغانستان یعنی آمریکا را بدست آورد.
لذا همراهی دولت پرچالش اشرف غنی با خواسته‌های آمریکا، بیش از آن که ناشی از منافع ملی افغانستان باشد، ناشی از منافع سیاسی دولت اشرف غنی است که به دنبال جلب حمایت خارجی در برابر رقبا و مخالفان داخلی خود است.
این نکته را نیز نمی‌توان از نظر نادیده گرفت که پییشتر دولت اشرف غنی در برابر طالبان در میدان جنگ نتوانسته بود نتایجی به دست آورد و در واقع عمده اقدامات دولت کابل در زمان اشرف غنی در برابر طالبان بی نتیجه بود و در این شرایط دولت اشرف غنی نیز حال ترجیح می‌دهد به جای شکست در میدان نبرد و جنگ افغانستان، راه مذاکره با طالبان را در پیش گیرد، اگرچه در این مذاکرات نیز طالبان دست برتر را دارند.
چشم انداز راه پیش رو
در وضعیت فعلی و در شرایطی که دولت اشرف غنی با خواسته‌های طرف آمریکایی در افغانستان همراهی کامل و تمام و کمال دارد، نمی‌توان چشم انداز امید بخشی از تحولات افغانستان داشت و تردیدی نیست که مداخلات واشنگتن در تحولات افغانستان بیش از هرچیز به پیچیدگی بیشتر موازانه داخلی افغانستان و تشدید بی ثباتی بیشتر در این کشور جنگ زده منجر خواهد شد.
با در نظر داشتن این نکته که عقب نشینی کامل دولت کابل در برابر توافق صلح آمریکا و پیروی از منویات نماینده امریکا در ارتباط با پذیرش همه شروط طالبان با مخالفت بخش قابل توجهی از جامعه داخلی افغانستان روبروست، می‌توان راه حلی را دنبال کرد که با اجماع داخلی بیشتری در افغانستان روربرو باشد.
در حال حاضر صحنه سیاسی افغانستان شاهد وجود کشمکش و تنش دو قطب قدرت در این کشور یعنی اشرف غنی و عبدالله عبدالله است که هرکدام مدعی پیروزی در انتخابات اخیر این کشور هستند و خود را رئیس جمهور منتخب می‌‍نامند. براین اساس شاید محتمل ترین راه ثبات فعلی در افغانستان تعیین تکلیف تنش و جنجال فعلی انتخاباتی در افغانستان است.
در واقع در شرایطی که وضعیت دولت مستقر در کابل هنوز با چالش روبروست، این دولت در موضع ضعیف در برابر ادامه مذاکرات صلح حضور خواهد داشت و این شرایط تامین کننده منافع ملی افغانستان نخواهد بود.
لذا تداوم مذاکرات صلح در افغانستان در صورتی با چشم انداز مثبت و امیدوارکننده‌ای همراه خواده بود که پیش از آن تکلیف دولت مستقر در کابل و دستیابی به یک اجماع داخلی در افغانستان به نتیجه برسد.
