الوقت- پنجاهمین مجمع جهانی اقتصاد(World Economic Forum) از اول بهمن به مدت چهار روز در شهر داووس سوئیس برگزار میشود. با توجه به تاثیر این مجمع در موضوعات روز جهان، دستور کار و دغدغه های سال 2020 حول تهدیدات جدید جهانی ، جنگ اقتصادی و بی ثباتی های اخیر خاورمیانه قرارگرفته است.
پنجاهمین نشست مجمع جهانی اقتصاد
مجمع جهانی اقتصاد موسوم به اجلاس داووس(Davos Summit) اولین بار درژانویه 1971توسط «کلاس شواب «استاد دانشگاه و اقتصاد دان آلمانی به منظور جمع شدن رهبران اقتصادی و سرمایه‌داران اروپایی در شهرداووس سوئیس برگزار شد. ایده اصلی تشکیل اجلاس در آن زمان گفتگوی رهبران و صاحب نظران اقتصادی در مورد مسائل روز اروپا بود که رفته رفته شعاع این گفتگو ها جهانی شد.
در نشست امسال ۲۸۰۰ شخصیت شامل رهبران سیاسی، کسب‌وکار، جامعه مدنی، آکادمیک، رسانه و هنر از ۱۱۸ در این اجلاس شرکت میکنند که بیش از ۵۳ نفر از آنها را روسای جمهور یا روسای دولت هستند. اجلاس امسال توسط سیمونیتا سوماروگا، رییس جمهور سوییس مشترکا با کلاوس شواب موسس این مجمع افتتاح می شود. از جمله رهبران شرکت کننده ؛دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، «هان ژنگ معاون» جمهوری خلق چین، «آنگلا مرکل »صدراعظم آلمان، «جوزپه کنته»نخست‌وزیر ایتالیا، «اورسلا ون در لین »رئیس کمیسیون اروپا،« پدرو سانچز» نخست‌وزیر اسپانیا، هستند.
عنوان پنجاهمین اجلاس داووس «ذی‌نفعان جهان پایدار و منسجم» است. ذیل این موضوع ،کنفرانسها و گفتگوها حول تجدید مفهوم سرمایه‌داری ذی‌نفعان برای غلبه بر نابرابری درآمدی، تقسیم جامعه و بحران آب‌وهوا و تنشهای خاورمیانه برگزار میشود.
نهادهای بین المللی از تلاشهای جمعی صورت گرفته در مورد مسائل زیستی و گرمایش جهانی و برابری اقتصادی راضی نیستند بنابراین تمرکز اصلی نشست امسال حول دو مساله اقتصاد جهانی وتهدیدات زیست محیطی یادشده خواهد بود.کلاوس شواب رئیس اجرایی مجمع جهانی اقتصاد در این زمینه گفت: «مردم علیه نخبگان اقتصادی قیام می کنند که معتقدند آنها به آنها خیانت کرده اند ما برای محدود کردن گرم شدن کره زمین به 1.5 درجه سانتیگراد تلاش خواهیم کرد.»
در راستای اهداف فوق مجموعه‌ای از اصول اخلاقی «Davos Manifesto» » نیز برای هدایت و راهنمایی شرکت‌ها در دوران انقلاب صنعتی چهارم ارائه میشود. در این نشست شش زمینه اصلی فعالیت مورد بحث قرار خواهد گرفت که عبارتند از: اکولوژی، اقتصاد، جامعه ،صنعت، فناوری، ژئوپلیتیک ودر مجموع ۷۷۴ نفر در طول برگزاری این اجلاس طی 400جلسه وکنفرانس سخنرانی خواهند کرد.
موضوعات نشست2020 شامل « چگونگی حفظ سیاره زمین»،« جامعه و آینده کار»، «فناوری برای همیشه»،« اقتصادهای منصفانه»،« کسب‌وکارهای برتر«آینده سالم» و ـفراتر از ژئوپلیتیک »که در 400 جلسه و کنفرانس است که در این موضوعات مجمع جهانی در راستای توسعه پایدار جهانی در نشست 2020ابتکاراتی برای دستیابی به این هدف در نظر گرفته شده است؛ شامل استفاده از تأمین کنندگان مواد غذایی با منابع محلی ، معرفی منابع جایگزین پروتئین برای کاهش مصرف گوشت ، معرفی و تشویق استفاده از منابعی انرژی که صدرصد تجدیدپذیر باشند. همچنین معرفی وسایل نقلیه بیشتر و کاهش یا حذف استفاده از موادی که به راحتی قابل بازیافت یا استفاده مجدد نیستند.
از جمله موضوعات جدید در این نشست «ایجاد ارز دیجیتال معتبر و قابل اعتماد»است که دیوید مارکوس کارآفرین برجسته درمورد آن سخنرانی میکند.
مجمع جهانی اقتصاد، امسال «چشم‌انداز امنیت سایبری جهانی» و «برگزیت »را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. مجمع قبل از برگزرای نشست 2020 ، گزارشهای مهمی منتشر نمود که به این نشست چهارروزه و ومسائل روز جهان سمت و سوی جدیدی می دهد. از جمله این گزراشها «انقراض گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی» ،«خطرات اقتصادی و سیاسی» به عنوان تهدیدات جدیدجهانی که توانایی دولت‌ها و جامعه جهانی را در واکنش مناسب نسبت به آسیب‌های گسترده زیست محیطی کاهش می‌دهد. «تهدیدات کوتاه مدت » که در صدر آن جنگ اقتصادی قرار میگیرد.
همچنین «رویکردهای ناسیونالیستی »که به پیامدهای ژئوپلیتیکی توجه چندانی ندارند نیز جزو تهدیدات جدید ارزیابی شده است و در این نشست چهار روزه مورد بحث و گفتگو قرار میگیرد.
ایران و داووس پنجاهم
یکی از مهمترین دغدغه ها و موضوعات مورد بحث در مجمع جهانی امسال «تنشهای خاورمیانه » است. آمریکا، اروپا و ایران سه به عنوان سه بازیگر مهم در مهار این تنشها نقش محوری دارند .با این حال وزیر امور خارجه کشور در نشست امسال شرکت نمیکند. سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور در این زمینه گفت: «قرار بود آقای ظریف همین روزها برای شرکت در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس به سوئیس برود که به رغم دعوت رسمی و حضوری اولیه از ایشان، برنامه تنظیمی را به هم زدند و برنامه‌ای که توافق شده بود و ترتیبات دیگری را در نظر گرفتند که این سفر متاسفانه انجام نمی‌شود.»
با توجه به تنشهای جدید در منطقه حضور یا عدم حضور ظریف برای کارشناسان و رسانه های خارجی بسیار مهم بود زیرا به نوعی موضع جدید ایران در برابر اقدامات اخیر ترامپ واتحادیه اروپا محسوب میشود.
خبرگزاری رویترز از هفته گذشته به لغو سفر ظریف پرداخته و «بورگ برند»، رئیس مجمع جهانی اقتصاد این عدم حضور را در چارچوب «ابهامات موجود در منطقه و اتفاقات داخل ایران»ارزیابی کرد. همزمان با اعلام عدم حضور ظریف در نشست داووس، او به کشورهای غربی هشدار داد در صورت ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت، جمهوری اسلامی ایران از ان پی تی خارج میشود.
با توجه به مسائل فوق عدم حضور ایران در نشست داووس عملا باعث میشود که ابتکارات این مجمع در مورد تنشهای خاورمیانه راه به جایی نبرد. سوئیس که واسطه دیپلمایتک ایران و آمریکا و حافظ منافع دو کشور است، در نشست امسال نقش مهمی برای بررسی موضوعات مرتبط با دو کشور برعهده گرفته است. قرار است هیات این کشور با هفتاد گروه و کشورهای مختلفی دیدار دوجانبه انجام دهد. شبکه تلویزیونی دولتی «اس آر اف» سوئیس در گزارشی اعلام کر د: «سوئیس حافظ منافع ایران در آمریکاست و در آخرین تنشهای بین تهران و واشنگتن حامل پیام‌هایی از سوی ایران و آمریکا برای طرفین بود. نقش سوئیس در زمینه ارسال کمک‌های بشردوستانه از جمله اقام دارویی از جمله موضوعات مورد بحث در این نشست اقتصادی است.»
سوئیس در حین تحریمهای آمریکا، در زمینه پرداخت مالی به شرکت‌ها و بانک‌های این کشور برای خرید و ارسال کالاهای ضروری به ایران متمرکز شده است. شبکه سوئیسی کمک‌های بشردوستانه به ایران «شتا» نام دارد و دبیرخانه وزارت امور اقتصادی سوئیس نیز بررسی وضعیت کانال تجاری بین ایران و سوئیس در نشست‌های سطح بالای دوجانبه بین سران کشورهای شرکت کننده در داووس را تایید کرده است.
چالشهای ترامپ در داووس
ترامپ سال گذشته به بهانه تعطیلی دولت فدرال در این نشست شرکت نکرد، اما امسال برنامه ویژه ای برای شرکت در این مجمع دارد. او به همراه استیون منوچین، وزیر خزانه داری و ایوانکا ترامپ، دخترش در این اجلاس حضور پیدا میکند. با این حال در نشست امسال از دو ناحیه مهم تحت فشار قرار خواهد گرفت :
1-مساله گرمایش جهانی و بی توجهی ترامپ به هشدارنهادهای بین المللی ؛ قبل از نشست مجمع جهانی اقتصاد ،جنگ لفظی بین او و «گرتا تونبرگ» دختری که به عنوان زبان نسل جدید شروع شده بود.او با شرکت در نشست 2020 قصد دارد رهبران سیاسی جهان را از ادامه سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی باز دارد این در حالی است که ترامپ قصد دارد در این اجلاس سرمایه داران جهان را به سرمایه گذاری در حوزه انرژی آمریکا فرا بخواند.از سوی دیگر آتش سوزی گسترده در استرالیا در آستانه نشست 2020 فشار افکار عمومی و نهادهای بین المللی را به صورت کامل بر ترامپ متمرکز نموده است.
2-دومین چالش مهم ترامپ عدم شرکت دکتر ظریف در این نشست است با توجه به تنش آفرینی جدید ترامپ در خاورمیانه و ابهام استراتژیک واشنگتن برای کنترل تنشها، وی را در برابر سوالات جدیدی در این نشست قرار می‌دهد که عملا جواب قانع کننده ای برای آن ندارد.
البته در این میان نمی توان این نکته را نادیده گرفت که احتمالا ترامپ از حضور در این نشست همزمان با برگزاری دادگاه استیضاحش در کنگره، به عنوان فرصتی تبلیغاتی برای برشمردن دستاوردهای اقتصادی اش بویژه در ارتباط با توافق تجاری با چین استفاده خواهد کرد.
