الوقت- به گفته یک مقام سابق طالبان، معاون رهبر طالبان افغانستان به تازگی و در آستانه مذاکرات صلح این جنبش با آمریکا برای گفتگو درباره روابط آتی به چین سفر کرده است. طالبان در مورد زمان سفر ملا برادر چیزی نگفته‌اند؛ اما گزارش‌هایی وجود دارد که او و امیرخان متقی؛ عضو دیگر دفتر طالبان در قطر، روز شنبه (۲۵ خرداد) به چین رسیده‌اند. همچنین گزارش‌های تاییدنشده از دیدار ملا برادر با وزیر خارجه چین و مقام‌های اطلاعاتی آن کشور منتشر شده‌است. این سفرها در حالی انجام میشود که قرار است طی روزهای آینده دور هفتم مذاکره میان نمایندگان این گروه و زلمی خلیلزاد؛ فرستاده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در دوحه؛ پایتخت قطر برگزار شود.
تا کنون شش نشست بین طالبان و آمریکا انجام شده است که دو محور مهم اساس گفتگوها بوده است یکی خواست طالبان برای مشخص نمودن زمان خروج آمریکا و دوم تضمین آمریکا از طالبان که از خاک افغانستان تهدیدی علیه آمریکا یا متحدانش انجام نشود.طالبان تا قبل از نشست ششم از گفتگوی مستقیم با دولت افغانستان به دلیل آنکه آنرا دست نشانده آمریکا میداند امتناع کرده است.
بااین حال پس از به بن بست رسیدن مذاکرات پس از دور ششم گفتگوها ، اخباری مبنی بر مذاکرات پنهانی آمریکا با طالبان به بیرون درز کرده است که باعث نگرانی دولت افغانستان و کشورهای منطقه شده است. «الکساندر مانتیتسکی» دیپلمات روسی در کابل با ابراز نگرانی از پنهانکاری در مذاکرات قطر گفت هرگونه توافق آمریکا با طالبان باید برای دولت افغانستان و کشورهای منطقه پذیرفتنی باشد.
اکنون اگرچه این سفر نخستین بار صورت نمی گیرد و در ژوئیه سال 2016 رویترز به نقل از یکی از اعضای ارشد طالبان اعلام کرد که یک هیئت سیاسی به رهبری عباس استکنزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، با دعوت دولت چین به پکن سفر کرده بود، اما سوالی که اکنون مطرح می شود اهداف چین از دعوت از ملاغنی برادر در آستانه دور هفتم مذاکرات با آمریکا و همچنین تأثیراتی است که می تواند بر روند صلح افغانستان داشته باشد؟
اهداف و منافع چین در مذاکرات صلح
وجود اختلافات و بن بست در مذاکرات صلح آمریکا وطالبان بستر و زمینه نقش آفرینی چین را بیشتر کرده است. اما سوال اینجاست وزن نقش آفرینی چین تا چه میزان است؟ بین پکن و طالبان چند منفعت مشترک وجود دارد؛
1-حساس ترین خواسته طالبان خروج نیروهای آمریکایی و ائتلاف است. آمریکا 14هزار نیرو و ائتلافی مرکب از 38 کشور که عمده ترین آن ناتو است 8هزار نیرو در افغانستان دارد. نیویورک تایمز در مقاله ای از استیو کول نویسنده کتاب «سیا و جنگهای مخفی آمریکا» بیان میکند استقرار پایگاههای نظامی در افغانستان فقط برای مبارزه با تروربسم نیست بلکه هدف اصلی آنها کنترل نظامی چین است چنانکه مقامات طالبان نیز بر این امر صحه گذاشته اند. روزنامه پاکستانی the express tribune از قول یک مقام ارشد این گروه در روند گفتگوهای صلح اظهار داشت که خواسته‌های اصلی امریکا در دیدارهای نمایندگان این کشور با طالبان حفظ پایگاههای نظامی در افغانستان است. درحقیقت یکی از ابعاد مذاکرات پنهانی حفظ این پایگاهها است زیرا آمریکا پل ورود نظامی چین به منطقه استراتژیک خاورمیانه و خلیج فارس را افغانستان و پاکستان میداند و این پایگاه ها هم برای تهدید چین از سمت غرب و هم برای ممانعت از گسترش حوزه استراتژیک چین است. بنابراین چین و طالبان روی بالاترین خط قرمز طالبان در خروج نیروهای آمریکایی اتفاق نظر دارند.
2- پس از خروج نیروهای آیساف از افغانستان در سال 2014 نفوذ چین در افغانستان بیشتر شد. آمریکا با انتقال داعش به ایالت ننگرهار قصد تسری ناامنی به ایالت بدخشان در همسایگی چین (ایالت سین کیانگ) را دارد. حضور داعش در افغانستان منافع حیاتی آمریکا را تهدید نمیکند بلکه تهدیدی همزمان برای طالبان و پکن و محیط امنیتی روسیه در آسیای میانه است.
3- طالبان به دنبال گسترش مناسبات بین الملی خود برای کاهش فشار آمریکا و کسب مشروعیت بین المللی است. این امر موجب شده تا این گروه در تلاش برای کشاندن پای دیگر قدرت های بین المللی رقیب آمریکا به مسئله صلح افغانستان باشد. در این راستا طالبان پس از نشست خرداد امسال برای دومین بار در نشست صلح افغاستان در مسکو شرکت کردند. همچنین در اردیبهشت نیز مجددا نمایندگانی از طالبان در کنفرانس بین المللی امنیتی مسکو در شرکت کردند. طالبان همین سیاست را نیز در قبال پکن پیش گرفته است. مولانا سمیع الحق پدر معنوی طالبان قبل از کشته شدن در مهرماه گذشته در مصاحبه با روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پیشاور گفت نقش پکن در صلح منطقه ای بسیار بیشتر از آمریکاست و باید در مذاکرات صلح از میانجی گری چین استقبال شود. این تعامل دوسویه در حال تقویت شدن است به طوری که «یائو ژینگ» سفیر چین در پاکستان در میزگرد مرکز مطالعات منطقه‌ای در دانشگاه پیشاور گفت: چین علاوه بر دولت افغانستان با طالبان نیز در ارتباط است پکن طالبان را یک نیروی سیاسی میداند زیرا آنها اکنون بخشی از روند سیاسی افغانستان هستند و باید به آنها باید اجازه داده شود تا نقش مشروع خود را در توافق سیاسی آینده این کشور ایفا کنند.
چین وآینده افغانستان
افغنستان برای عدم وابستگی اقتصادی به آمریکا و توسعه اقتصادی مطمئن تر در آینده نیاز به همکاری اقتصادی با کشورهای مختلف دارد. لیوجین سونگ، سفیر جمهوری خلق چین در کابل؛دیماه گذشته در نشستی در پیوند به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های افغانستان در پروژه «یک کمربند و یک راه» خواهان افزایش نقش افغانستان در این پروژه شد. برای این طرح ثبات در افغانستان یک پیش شرط ضروری است. در این راستا پکن سعی میکند در مذاکرات بین الافغانی طالبان و دولت نقش مهمی داشته باشد. پس از کمک 6 میلیاردی عربستان به پاکستان قبل از نشست ابوظبی، نمایندگان طالبان خواستار معرفی یک دولت موقت با ضمانت دولتهای عربستان، پاکستان و امارات شدند. انتشار خبر آن باعث واکنش شدید دولت افغانستان شد. اما برخلاف آمریکا، چین سعی نموده نقش مثبتی بین دولت و طالبان برقرار کند و در این راستا از 5 سال پیش تا کنون کمکهای مالی از دولت و حمایتهای سیاسی از طالبان را به صورت موازی پیش برده است. نقش سه جانبه چین در دولت افغانستان و طالبان و رابطه قوی پکن با پاکستان باعث میشود در مذاکرات بین الافغانی آینده نفوذ بیشتری از آمریکا داشته باشد. ریاست سفر دو روز پیش هیات طالبان را ملاعبدالغنی برادرمعاون رهبر طالبان برعهده داشت که مقامی عالی رتبه در بین طالبان و تاثیر گذار در مذاکرات است اگر چه با درخواست آتش بس پکن مخالفت کرد اما این سفر در این سطح نشانگر اهمیت بالای روابط پکن با طالبان است.
