الوقت- چهار سال پس از آخرین باری که هیئتی موسم به پارلمان یمن تشکیل جلسه داد، باردیگر این هیئت با برگزاری جلسهای مدعی از سرگیری دوباره فعالیت پارلمان یمن شده است.
این هیئت در نتیجه آخرین انتخابات این کشور در سال ۲۰۰۳ تشکیل شد و حال برای نخستین دفعه پس از جنگ تحمیلی ائتلاف عربی علیه یمن، این بار در شهر سیئون تشکیل جلسه داد. این نشست که به مدت چهار روز برگزار شد روز سه شنبه به پایان رسید و اعضا این نشست ادامه فعالیت آن را به بعد از عید فطر موکول کردند.
در این جلسه عبدربه منصور هادی، رئیس جمهور فراری و مستعفی یمن هادی که مورد حمایت عربستان سعودی است، مدعی تلاش برای صلح شد و گفت: اعضای دولتش مایل است که صلح به یمن بازگردد.
در نشست اخیر حدود ۱۴۰ تن از ۳۰۱ نمایندهای که 16 سال پیش از سوی مردم انتخاب شده بودند حضور داشتند، اما نتیجه مشخصی از این جلسه اعلام نشده است.
پارلمان غیر مشروع
نخستین وضعیتی که از هیئت تحت عنوان پارلمان یمن به چشم میخورد، مشروعیت و وضعیت قانونی آن است.
نه از نظر زمانی و نه از نظر حدنصاب شرکت کنندگان؛ آن چه به عنوان پارلمان یمن یاد میشود، مشروعیت و محلی از قانون ندارد. نزدیک به 16 سال از آخرین انتخابات پارلمانی یمن میگذرد و در عمل از سال 2008 به بعد مشروعیت پارلمان پیشین یمن زیر سوال میرود چون موعد آن به پایان رسیده بود.
از سوی دیگر حتی اگر مدت زمان مشروعیت پارلمان را در نظر نگیریم، از نظر تعداد نیز هیئت مذکور فاقد حد نصاب لازم است و از 301 عضو پارلمان، کمتر از نیمی از اعضای آن در جلسه اخیر حضور داشتهاند.
براین اساس هم از نظر زمانی بدلیل فاصله گرفتن از آخرین انتخابات که در سال 2003 برگزار شده و هم از نظر تعداد افراد شرکت کننده جلسه اخیر را نمیتوان به عنوان پارلمان یمن به رسمیت شناخت.
در حضرموت چه گذشت؟
جلسهای که از آن تحت عنوان پارلمان یمن یاد شده، در شهر سیئون استان حضرموت تشکیل شده است.
در این جلسه، شرکت کنندگان سلطان البرکانی را با اکثریت آرا به عنوان رئیس مجلس انتخاب و جایگزین یحیی الراعی کرد.
علاوه بر انتخاب رئیس جدید، نمایندگانی که در این جلسه دو روزه شرکت کردند روسای کمیته های مختلف مجلس را برگزیدند و درباره بودجه کشور صحبت کردند.
این در حالی است که به اعتراف محمد الصالحی از اعضای شرکت کننده در این جلسه، از 301 نماینده مجلس که قبلا در سال 2003 انتخاب شده بودند 34 نفر دیگر زنده نیستند و حال شرکت کنندگان مجبور شدهاند که حدنصاب قانونی برای تشکیل جلسه را به 135 نفر برسانند!!
در این شرایط دور از انتظار است که تصمیمات جلسه مذکور بتواند ماهیت قانونی و مشروع بدست آورد.
حمایت عربستان و آمریکا از نشست حضرموت
تشکل جلسه مجلس نمایندگان در «سیئون» بر اساس تصمیم عبدربه منصور هادی انجام گرفت و از آن جا که منصور هادی مهره گوش به فرمان عربستان میباشد که بیشتر اوقات خود را نیز با محافظت نیروهای سعودی در عربستان میگذارند، از این رو میتوان تشکیل جلسه مذکور را به خواست عربستان دانست. واکنش مثبت سعودیها به این جلسه و بازتاب خبری آن تحت عنوان پارلمان یمن که بصورت مستقیم از شبکه دولتی العربیه سعودی پخش شد، این ادعا را ثابت میکند.
از سوی دیگر، امریکا دیگر متحد عربستان سعودی در حمله به یمن نیز پس از جلسه حضرموت، تشکیل جلسه مذکور را «گام مهم» دانست و سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به شرکت کنندگان در این جلسه پیام تبریک فرستاد.
این در حالی است که بمباران و جنگ روزانه علیه دولت مشروع و مستقر در صنعا، پایتخت یمن ادامه دارد و اگرچه گروههای یمنی برای حل اختلافات داخلی مذاکراتی را با میانجیگری سازمان ملل از جمله در سوئد دنبال کردهاند، اما همچنان بازیگران متجاوز در یمن حاضر نیستند حملات و بمباران را در فقیرترین کشور عربی پس از چهار سال جنگ متوقف کنند.
به واقع استقبال عربستان و آمریکا از جلسه حضرموت و در مقابل کارشنکی در مذاکرات صلح گروههای یمنی بواسطه ادامه بمبارانها و حملات از سوی ائتلاف سعودی نشان میدهد که ریاض و واشنگتن پیش از هرچیز بدنبال جلوگیری از نزدیکی گروههای یمنی و از سوی دیگر تشدید اختلافات و شکافها میان یمنیها میباشند و از همین روست که جلسه حضرموت از سوی سخنگوی کاخ سفید و دستگاه تبلیغاتی سعودیها با استقبال دوچندانی روبرو میشود.
نشست حضرموت در ادامه شکستهای ریاض
برگزاری نشستی تحت عنوان پارلمان یمن هدفی بود که ریاض از همان ابتدای به راه انداختن جنگ علیه یمن دنبال میکرد.
حتی در ابتدای آغاز جنگ علیه یمن، عربستان پیشنهاد انتقال پارلمان را از صنعا به ریاض مطرح کرد، اما بسیاری از نمایندگان که بارزترین آنها «یحیی الراعی» بود با درخواست ریاض مخالفت و تأکید کردند در صنعا میمانند و از آنجا وظایف خود را انجام میدهند. جالب آن جاست در جلسه اخیر شرکت کنندگان الراعی را برکنار کرده و مدعی انتخاب رئیس جدید برای پارلمان یمن شدند.
براین اساس تشکیل جلسه اخیر در حضرموت پیگیری طرحی شکست خورده از سوی ریاض است که از همان ابتدای حمله به یمن دنبال میشد و پس از عدم توفیق در انتقال پارلمان مذکور، ریاض سیاست تاسیس پارلمان ساختگی را در دستور کار قرار داد که نشست حضرموت نشانه بارز همین سیاست پارلمان سازی از سوی ریاض در یمن است.
اختلاف نظر بر سر جلسه حضرموت
اختلافات میان یمنیها بر سر جلسه حضرموت بسیار زیاد است و با وجود این اختلافات بعید به نظر میرسد جلسه مذکور بتواند به کارگشایی برسد.
در این ارتباط میتوان به مواضع حزب «موتمر الشعبی العام» (حزب کنگره مردمی یمن) اشاره کرد که که اعضایش، بیشترین اعضای پارلمان یمن را تشکیل میدهند، اما آنها با مشارکت برخی یمنیها از قاهره و برخی کشورهای دیگر در این جلسه پارلمان مخالفت و حتی در مشروعیت جلسه و رسیدن به حد نصاب لازم شک کردند و با صدور بیانیهای برگزاری این جلسه پارلمان در سیئون را محکوم و اعلام کردند، مشارکت برخی اعضای پارلمان -که در خارج از یمن هستند- به درخواست «عبد ربه منصور هادی» که مشروعیتی ندارد و حمایت ائتلاف متجاوز صورت گرفته و کاملا باطل به شمار میرود زیرا در مخالفت با «نص صریح قانون اساسی یمن و لوایح پارلمان که بر عدم مشروعیت برگزاری جلسات پارلمان خارج از صنعا تأکید میکند» انجام شده است.
براین اساس بسیار دور از انتظار است که برگزاری جلسه حضرموت بتواند صحنه بازی را در یمن تغییر دهد و یا تحولی خاص را در میدان جنگ علیه ایجاد کند. تردیدی نیست که آن چه راه حل یمن است و بسیاری کارشناسان نیز بر آن تاکید داشتهاند، توقف کامل جنگ و بازگشت به گفتگوهای یمنی-یمنی بجای ایجاد شکاف و اختلافات داخلی میان احزاب و گروههای سیاسی این کشور است، اما اقدامات عربستان نشان میدهد این کشور همچنان به دنبال تعمیق اختلافات در یمن بجای توقف جنگ است.