به گزارش الوقت در حالی که تحولات میدانی جنگ در سوریه، با پیشروی های ارتش این کشور با حمایت روسیه، حرکت ارتش ترکیه به سمت ادلب و همچنین با تصرف مناطق تحت اشغال داعش در رقه و دیرالزور توسط نیروهای دموکراتیک مورد حمایت آمریکا، بسیار پیچیده و حساس شده است؛ امروز 8 آبان ماه هفتمین دور از مذاکرات آستانه برای حل بحران سوریه در هتل «ریتس کالتون» شهر آستانه پایتخت جمهوری قزاقستان آغاز شد.
طرف های شرکت کننده در مذاکرات
در این دور از مذاکرات نمایندگان سه کشور ضامن آتش بس یعنی روسیه، ترکیه و ایران به همراه نمایندگان دولت سوریه، مخالفان مسلح، هیئتی از سازمان ملل متحد و دو کشور ناظر یعنی اردن و آمریکا حضور دارند. یکی از نکات مهم این دور از مذاکرات آستانه عدم حضور استفان دی میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه است.
وزارت خارجه قزاقستان امروز در بیانیه‌ای اعلام کرد روز دوشنبه نشست‌های دوجانبه و چندجانبه میان طرف‌های مذاکره کننده به صورت غیرعلنی برگزار می‌شود و قرار است جلسه عمومی بعدازظهر سه‌شنبه ۳۱ اکتبر برگزار شود.
در این راستا در اولین روز از مذاکرات هیئت ایرانی با هیات‌های سوری و روسی دیدار و گفتگو کرد. در این جلسات طرف ها پیرامون آخرین تحولات میدانی مرتبط با نظارت بر نحوه اجرای ترتیبات کاهش تنش و دستور کار این دور از مذاکرات، رایزنی و تبادل نظر کردند.
محورهای مذاکرات
انتظار می رود که محور این دور از مذاکرات آستانه نیز در راستای دستور کار نشست های پیشین، تعیین مناطق کاهش تنش به عنوان حرکت گام به گام به سوی پایان جنگ و حل بحران از طریق فرایند سیاسی و مذاکرات میان دمشق و مخالفان باشد. همچنین پیشبینی می شود در مذاکرات میان هیئت های مختلف حاضر در نشست، دستورالعمل‌هایی درباره آزادی گروگان‌ها، زندانیان، انتقال اجساد و تجسس برای یافتن ناپدید شدگان اتخاذ شود.
در این راستا احمد بری، از اعضاء هیئت مخالفان مسلح تاکید کرد: مخالفان سوری در مذاکرات آستانه ۷ بر دو مساله اصلی تثبیت آتش‌بس و مساله بازداشت شدگان تمرکز خواهند کرد.
الکساندر لاورنتیف، رئیس هیئت روسیه در مذاکرات آستانه با تأکید بر اهمیت مذاکرات آستانه برای ایجاد اتحاد دوباره میان طرف‌های درگیر در سوریه، از بازگشت تعداد زیادی از پناهجویان سوری به خانه‌هایشان در مناطق آزاد شده خبر داد. به گفته لاورنتیف، پایان مرحله ایجاد مناطق کاهش تنش، راه را برای توقف کامل درگیری‌های نظامی بین طرفین مناقشه فراهم نموده و امید زیادی به مثبت بودن نتیجه دور جدید مذاکرات آستانه وجود دارد.
نتایج آستانه‌های پیشین
مذاکرات آستانه که به ابتکار عمل «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه و بر اساس توافق وی با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در ماه دسامبر سال 2016 و با موافقت مقامات جمهوری اسلامی ایران آغاز شد تاکنون در 6 دور برگزار شده که نتایج مثبتی را برای کنترل بحران و جنگ در سوریه در پی داشته است.
در دور نخست اجلاس آستانه که در 23 ژانویه 2017 برگزار گردید شرکت کنندگان در بیانیه ای بر حفظ تمامیت ارضی سوریه براساس قطعنامه‌های سازمان ملل (قطعنامه 2165) و نیز ادامه مذاکرات سیاسی میان مخالفان و دولت سوریه تاکید و هرگونه حل و فصل نظامی بحران سوریه را رد شد. همچنین همه طرف های درگیر به مبارزه با داعش و النصره و جدایی این دو گروه تروریستی از دیگر گروه ها متعهد شدند.
در دور دوم مذاکرات آستانه که روزهای 16 و 17 فوریه برگزار شد نمایندگان دولت سوریه، معارضان سوری، نمایندگان روسیه، ترکیه و ایران، استفان دیمیستورا » فرستاده ویژه سازمان ملل و نمایندگای از آمریکا و اردن حضور داشتند. در این دور از مذاکرات به علت وجود اختلاف نظرهای زیاد میان شرکت‌کنندگان بر سر تعریف موارد نقض آتش‌بس و مجازات نقض‌کنندگان، بر سر صدور یک بیانیه مشترک توافقی حاصل نشد.
سومین دور از مذاکرات در مارس 2017 (25 بهمن) برگزار شد که این نشست سه کشور ضامن آتش بس در سوریه ضمن توافق در خصوص تحکیم رژیم ترک مخاصمات، گفتگوهایی درباره اجرای نظام نظارت سه جانبه بر آتش بس و تنظیم ترتیبات کاری روند آستانه انجام دادند. در واقع این دوره بدون دستیابی به نتیجه مشخصی پایان یافت .مخالفان مدعی بودند دولت سوریه به تعهدات خود در منطقه الوعر پایبند نبوده است به همین دلیل در مذاکرات حضور نیافتند.
اما چهارمین نشست آستانه که در 3 می 2017 آغاز شد با تصویب ایجاد 4 منطقه کاهش تنش در سوریه بین ایران، روسیه و ترکیه همراه بود. هر چند برخی از معارضان با این طرح مخالفت کرده و جلسه را ترک کردند، اما ترکیه از سوی تیم معارضه شرکت کننده و به عنوان ضامن، این سند را امضا کرد.
مذاکرات آستانه ۵ نیز که در ۱۳ و ۱۴ تیرماه ۱۳۹۶ برگزار شد توافق بر سر مناطق کاهش تنش در منطقه‌ی غوطه‌ی شرقی و شمال حمص حاصل شد اما درباره نحوه‌ی برقراری آتش‌بس و اداره‌ی مناطق ادلب و درعا اختلاف وجود داشت که به مذاکرات دور ششم موکول شد. شرکت کنندگان این نشست دو روزه، تامین حمایت های بشردوستانه و برقراری امکانات زیربنایی را در این مناطق نیز بررسی کردند.
به طور حتم موفق‌ترین دور از مذاکرات آستانه در اجلاس ششم آن که در 15 سپتامبر برگزار شد روی داد. مذاکرات آستانه ۶ با حضور نمایندگان برخی از گروه‌های معارض سوریه و هیئت‌هایی از کشورهای ترکیه، روسیه و ایران انجام شد. مهمترین دستاورد نشست ششم ایجاد یک منطقه کاهش تنش جدید بود. این مناطق شامل مناطقی از استان ادلب، بخش هایی از استان های حمص، دمشق و غوطه شرقی، بخش هایی از استان های لاذقیه، حلب و حما و همچنین مناطقی از درعا و قنیطره می شد. یکی از دستاوردهای مهم این نشست ایجاد یک مرکز هماهنگی بین ایران، روسیه و ترکیه با هدف هماهنگی فعالیت های نیروهای کاهش تنش و همچنین جلوگیری از درگیری در چهار منطقه کاهش تنش بود.
چشم انداز
نشست‌های آستانه برای حل بحران سوریه برخلاف اجلاس‌های ژنو که با محوریت سازمان ملل و دولت‌های غربی و عربی مخالف دمشق برگزار می‌شود و تاکنون توفیق چندانی کسب نکرده، توانسته است به نتایج مثبتی برای پایان گام به گام جنگ و حل بحران دست یابد. از این رو انتظار می رود در این نشست نیز در ادامه مسیر نشست های پیشین بررسی جزئیات مسائل مربوط به گسترش مناطق کاهش تنش بویژه در منطقه ادلب پیگیری می‌شود.
