سایت تحلیلی خبری الوقت | Alwaght Website

    مواضع چند روز پیش رئیس جمهور فرانسه نشان از تحولات تدریجی در نوع نگاه غرب به مسئله سوریه و شخص اسد دارد. مکرون اخیراً به صراحت اعلام کرده است که سقوط اسد دیگر اولویت فرانسه نیست چرا که جایگزین مستحکمی برای او وجود ندارد.
 الوقت - تنها چند ماه بعد از بروز بحران در سوریه بود که کشورهای غربی متحدالقول بر یک موضع تاکید داشتند: «رفتن اسد». در واقع آمریکا و اروپا با موضع‌ گیری مشابه در برابر بحران سوریه، واکنش‌های سختی برای تسهیل سقوط بشار اسد رئیس جمهور قانوی دولت سوریه دنبال می‌کردند به نحوی که اوباما در یک فرمان اجرایی دولت سوریه و شخص بشار اسد را تحریم و تمام دارایی‌های دولت سوریه را مسدود کرد. همچنین سفارت خود را در دمشق تعطیل نمود. اتحادیه اروپا نیز بعد از حوادث سال 2011 مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه دولت اسد تصویب کرد. از جمله این تحریم ها می توان به: انسداد دارایی‌ها، تحریم تجهیزات، اعمال محدودیت بر واردات نفت و به رسمیت شناختن مخالفان اسد در دسامبر 2012 اشاره کرد.
اما چند روز پیش رئیس جمهور فرانسه موضعی اتخاذ کرد که نشان از تحولات تدریجی در نوع نگاه غرب به مسئله سوریه و شخص اسد دارد. مکرون اخیراً به صراحت اعلام کرده است که سقوط اسد دیگر اولویت فرانسه نیست چرا که جایگزین مستحکمی برای او وجود ندارد. این در حالی است که فرانسه از سال 2012 بر انتقال سیاسی در سوریه براساس قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل تاکید داشت که تغییر اسد بخشی از آن بود.
این مسئله نشان می‌دهد که غرب به صورت ضمنی به دنبال نگاه جدیدی به آینده اسد است. شاید یک دلیل برای این تغییر موضع را بتوان در این مسئله یافت که غرب طی این شش سال نتوانسته است جایگزینی برای او بیابد که مورد اطمینان غرب و در عین حال مورد نظر گروه‌های مخالف سوری باشد. به عبارت بهتر گروه‌های معارض سوری با وجود داشتن حمایت غرب، از همان ابتدا دچار تشتت آراء بودند. اما شاید دلیل مهم‌ تر این مسئله به اثبات نشدن اتهامات علیه اسد بازگردد. به عبارت بهتر کاملاً واضح است که غرب در برابر سوریه و اسد دچار یک اشتباه محاسباتی شده است. شاید در سال 2013 این تصور وجود داشت که با فرسایشی شدن جنگ سوریه، ارتش تحلیل خواهد رفت و اسد برای کناره گیری به شدت تحت فشار قرار خواهد گرفت.
اما در پایان 2013 بود که ستاد مرکزی ارتش آزاد متلاشی شد. به تدریج مشخص شد که به هیچ وجه امکان سقوط بشار اسد متصور نیست، در این مرحله آمریکا تلاش داشت تا دو مسیر موازی را دنبال نماید. از یک سو تلاش‌هایی در شورای امنیت سازمان ملل که به واسطه حمایت های روسیه و تا حدی چین، شکست خورد. از سوی دیگر آمریکا می‌خواست تا با ادعای کاربرد سلاح های شیمیایی دست به مداخله نظامی بزند از این روی مخالفان اسد را مسلح ساخت. به عبارتی با اتهامات گسترده علیه دولت مرکزی مبنی بر استفاده از سلاح‌های شیمیایی تلاش داشت تا مشروعیت آن را زیر سوال ببرد، درصورتی که هیچ دلیل متقنی برای استفاده دولت مرکزی سوریه از سلاح های شیمیایی وجود ندارد. در واقع غرب طی شش سال گذشته از طریق فشارهای دیپلماتیک و با ابزار قطع نامه، حمایت های مالی و اطلاعاتی از گروه های معارض و تلاش برای همسان سازی مطالبات مخالفان، به انحا مختلف سعی بر براندازی اسد داشته است. اما چیزی که غرب تصور نمی کرد مبنی بر ارتباط وثیق تر دمشق با متحدان منطقه ای و ورود روسیه به جنگ، اتفاق افتاد. 
یک جریان مشابه نیز در جریان مذاکرات سوریه اتفاق افتاد. از ژوئن 2012 که گفت‌و‌گوهای موسوم به صلح سوریه برگزار شده است، مواضع غرب در برابر اسد نیز متفاوت بوده است. در اولین دور مذاکرات غرب تاکید زیادی بر کناره‌ گیری اسد به عنوان دولت مرکزی اصرار داشت و از دولت موقت سخن به میان می‌آوردند. در حالی که در دور ششم مذاکرات در ژنو، نمایندگان دولت سوریه در رابطه با قانون اساسی جدید با مخالفان و نمایندگان غرب مذاکره کردند. هرچند که در این میان ارتش سوریه در حال حاضر در برابر داعش و سایر تروریست‌ها در حال پیشروی است و این خود یک عامل تعیین کننده و موثر در ماندن و یا رفتن اسد است.
به طور کلی بررسی مواضع غرب نشان می‌دهد که یک شیفت تدریجی در واکنش به دولت مرکزی سوریه و شخص اسد صورت گرفته است. غرب بعد از بروز بحران سوریه تاکنون بارها هدف حملات تروریستی قرار گرفته است، خطر تروریسم را کاملاً یافته است، خطری که دولت مرکزی دمشق به دلیل تقویت گروه‌های تروریستی از جانب غرب، در مورد آن هشدار داده بود که خطر آن تنها در محدوده خاورمیانه باقی نخواهد ماند و جهان را تهدید خواهد کرد. موضع اخیر امانوئل مکرون کاملاً نشان از این مسئله دارد. از زمان بحران سوریه فرانسه یکی از اصلی‌ترین اهداف تروریست ها در اروپا بوده است به نحوی که از ماه نوامبر 2015، 130 نفر در پاریس کشته شده اند و این مسئله اروپا را بیش از پیش متوجه خطر تروریسم ساخته است که رفتن اسد آن را وخیم‌تر خواهد کرد. از این رو می‌توان انتظار داشت که درصورت پیچیده‌تر نشدن بحران سوریه، موضع غرب در برابر اسد بیش از این تغییر یابد..
فاطمه جلیلیان