الوقت- درحالی که آمریکا و متحدانش خود را برای جنگ طولانی با روسیه در اوکراین آماده می‌کنند و برای شکست رقیب خود به اتحاد همه جانبه اعضای ناتو نیاز دارند اما رخدادهای سیاسی در اروپا آنگونه که غربیها انتظار دارند پیش نمی‌رود.
اگرچه از ابتدای جنگ اوکراین کم و بیش مخالفت‌هایی از سوی برخی کشورهای عضو ناتو درباره تشدید تنش با روسیه مشاهده می‌شد اما اکنون صدای مخالفان بیشتر و بلندتر از قبل شده و انتخابات اخیر در اسلواکی که با پیروزی مخالفان جنگ اوکراین همراه بود، زنگ خطر را برای ائتلاف ناتو به صدا درآورده است.
روز گذشته (یکشنبه) رابرت فیکو، نخست‌وزیر چپگرای سابق اسلواکی که از مخالفان جنگ اوکراین و حامیان روسیه محسوب می‌شود، در انتخابات پارلمانی زودهنگام این کشور پیروز شد.
فیکو، رهبر حزب سوسیال دموکراسی پس از پیروزی در سخنانی گفت که حزب او از کمک نظامی بیشتر به اوکراین حمایت نخواهد کرد. او با اشاره به جنگ میان روسیه و اوکراین تاکید کرد:«ما هر کاری که بتوانیم انجام خواهیم داد تا مذاکرات صلح هر چه سریعتر آغاز شود، کشتار بیشتر به نفع هیچکس نیست». هر چند فیکو برای تشکیل دولت به ائتلاف با سایر احزاب نیاز دارد اما رسانه‌ها پیش‌بینی می‌کنند که او می‌تواند با جلب نظر سایر رقبا، بر کرسی نخست وزیری تکیه بزند.
لازم به ذکر است که اسلواکی اولین کشوری بود که هواپیماهای نظامی اوکراین را تامین کرد اما پیروزی حزب فیکو، آینده این کمکها در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
فیکو در کمپین انتخاباتی خود از توقف عرضه انواع تسلیحات به اوکراین صحبت کرده بود و پیروزی او نشان می‌دهد که بیشتر مردم با ارسال کمکها به اوکراین مخالف هستند. این درحالی است که نظرسنجی‌های انجام شده در مارس گذشته نشان داد که 51 درصد از مردم اسلواکی، اوکراین را مسئول اصلی جنگ می‌دانند و با مسکو ابراز همدردی کرده بودند.
روزنامه «العربی الجدید»، پیروزی مخالفان جنگ در اسلواکی را نتیجه سیاستهای اشتباه دولت این کشور اعلام کرد و نوشت:«جنگ در اوکراین درد و رنج اسلواکی را افزایش داد به صورتی که تورم در فوریه گذشته به بالاترین سطح در اروپا یعنی بیش از 15 درصد رسید. تحت فشار بحران معیشتی و حمایت مستمر از کی‌یف، صداهای سیاسی با حمایت اعتراض‌های مردمی از پاییز گذشته که خواستار بازگشت انرژی ارزان روسیه و عدم تبعیت از تحریمهای اروپا بودند، بلند شد».
اگرچه اسلواکی کشور کوچکی با حدود 5 میلیون نفر است، اما به طور فعال در تهیه سامانه‌های تسلیحاتی دوران شوروی از جمله سامانه‌های موشکی اس-300، خودروهای جنگی آبی خاکی و جنگنده میگ-29 مشارکت داشته است و با پیروزی فیکو، روابط مستحکم گذشته دوباره ازسرگرفته خواهد شد.
حتی اگر سهم اسلواکی در کمکهای نظامی در اوکراین کمتر از لهستان و کشورهای بالتیک باشد که در مقایسه با وسعت کشور و تولید ناخالص داخلی خود بزرگترین مشارکت کنندگان در این قاره هستند، اما این کشور به دلیل همسایگی با اوکراین، اهمیت زیادی برای غرب دارد و بیشتر تسلیحات ناتو از طریق اسلواکی به کی‌یف سرازیر می‌شود و مسدود شدن این مسیر استراتژیک، در روند تحولات جنگ در اوکراین تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
مثلث اسلواکی، مجارستان، بلغارستان
برای ناتو، این خطر که اسلواکی پس از انتخابات آتی، چرخشی جدید از غرب را در پیش بگیرد، به مواضع کشورهای دیگر اروپایی مانند مجارستان و قدرت‌های اروپای غربی و شمالی نیز مرتبط است که نارضایتی خود را از بهایی که کشورهایشان در چارچوب تحریمهای غرب علیه مسکو می‌پردازند و به حمایت مالی و نظامی از کیف ادامه می‌دهند، ابراز کرده‌اند.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که دولت فیکو و حزب او در به چالش کشیدن اتحادیه اروپا برای توافق در زمینه حمایت از اوکراین به مجارستان ملحق خواهد شد. این درحالی است که ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان بزرگترین مخالف جنگ اوکراین بوده و بارها با تحریمهای غرب علیه مسکو مخالفت کرده است. مجارستان معتقد است که افزایش تنش با روسیه به تشدید تورم در اروپا منجر خواهد شد و لذا تاکنون با طرحهای غرب در این زمینه همراهی نکرده است و حتی به خرید نفت از روسیه ادامه می‌دهد.
فیکو هم همانند اوربان پس از پیروزی متعهد شد که تحریمهای اروپا علیه روسیه را وتو کند. او همچنین اتحادیه اروپا را مسئول اختلال در عرضه گاز و نفت از روسیه دانست. فیگو این مواضع را با اوربان به اشتراک می‌گذارد که ترس اروپایی‌ها از تشکیل اتحادی از کشورهای مخالف سیاستهای بروکسل را افزایش می‌دهد.
در ماه‌های اخیر موج مخالفت با سیاستهای غرب به بلغارستان هم سرایت کرده است. رومن رادف، رئیس جمهور بلغارستان پیشتر در سخنانی گفته بود که مسئولیت حمله روسیه به اوکراین به گردن کی‌یف است و ارسال تسلیحات غربی به اوکراین تنها شکست این کشور را به تعویق می‌اندازد که این اظهارات واکنش تند مقامات اوکراینی را به همراه داشت.
هر چند بلغارستان تاکنون از اوکراین حمایت کرده است اما ادامه جنگ را به صلاح نمی‌داند، زیرا رادف نیز همانند سایر شرکای ناتو، امیدی به پیروزی در برابر مسکو ندارد. گسترش مخالفان جنگ اوکراین در اروپا درحالی است که بروکسل، به دنبال حفظ وحدت بین اعضای اتحادیه اروپا در حمایت از کی‌یف است.
روزنامه نیویورک تایمز در روزهای اخیر به موج مخالفت‌های مردمی در اروپا با جنگ اوکراین اشاره کرده و نوشت:«نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد که درصد حمایت از پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا تنها 52 درصد در فرانسه و 49 درصد در آلمان بوده است و تنها 45 درصد آلمانی‌ها از پیوستن اوکراین به ناتو حمایت کردند». کارشناسان با توجه به تحولات سیاسی اخیر در سراسر اروپا، معتقدند که این تحولات سیگنالی مهم به ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین مبنی بر لزوم انعقاد فوری توافق با روسیه است.
غربیها پس از شروع جنگ اوکراین با بحران انرژی و کمبود سوخت مواجه شدند و سال گذشته زمستان سختی را پشت سر گذاشتند و نمی‌خواهند که برای مدت طولانی هزینه‌های جنگ در اوکراین را بپردازند. الآن هم در آستانه فصل زمستان، باز هم نگرانی‌ها نسبت به کمبود سوخت افزایش یافته است.
آمارهای اعلام شده نشان می‌دهد که حمایتهای غرب از اوکراین، نرخ تورم را افزایش داده و اقتصادهای اروپا را تضعیف کرده است و بسیاری از غولهای اقتصادی این قاره در آستانه ورشکستگی قرار دارند. حتی گفته می‌شود برخی شرکتهای بزرگ برای فرار از ورشکستگی و نداشتن انرژی برای ادامه فعالیت خود، سعی دارند به آمریکا و چین مهاجرت کنند تا خود را از این وضعیت اسفبار نجات دهند.
بنابراین، اقبال عمومی به مخالفان جنگ اوکراین در اروپا نشان می‌دهد که افکارعمومی برخلاف سیاستمداران خود تمایلی به ادامه تقابل با روسیه ندارند و در نوزده ماه گذشته هم بارها در کشورهای اروپایی اعتراضات گسترده‌ای علیه جنگ افروزی غرب در اوکراین برگزار شده است. مردم اروپا معتقدند که چرا تاوان جنگ در اوکراین را آنها باید با احساس سرما در خانه‌هایشان بدهند.
نگرانی از پیروزی مخالفان جنگ اوکراین در سایر کشورها
پیروزی مخالفان جنگ در کشورهای اروپای شرقی، تنها کابوس ناتو نیست و این نگرانی وجود دارد که در سایر کشورهای بزرگ اروپایی هم مخالفان جنگ پیروز شوند که در این صورت شکست غرب در برابر روسیه حتمی است.
اکنون در فرانسه هم مخالفان راستگرا به رهبری مارین لوپن، توانسته‌اند بسیاری از مردم این کشور را با خود همراه کنند. پیروزی راستگرایان محافظه کار در انتخابات اخیر سنای فرانسه و ورود چهره‌های جدید راستگرا به سنا از حزب راستگرای پوپولیست Rassemblement National، شکست بزرگی برای دولت امانوئل مکرون، رئیس جمهور این کشور بود که می‌تواند در مسیر اجرای سیاستهای دولت مانع بزرگی ایجاد کند. قدرت گیری روز افزون راستگراها، مقامات الیزه را به شدت نگران کرده است و اخیرا گرالد دارمین، وزیر کشور فرانسه با اشاره به موج مخالفتها در داخل این کشور، هشدار داد که ممکن است لوپن، رهبر راستگرایان فرانسه در انتخابات آتی ریاست جمهوری پیروز شود.
لوپن در سپتامبر 2022، در اظهاراتی مشارکت پاریس در تحریمهای ضد روسیه را یک «اشتباه ژئوپلیتیک» توصیف کرد. از اینرو، قدرت گیری راستگرایان در فرانسه هشدار جدی برای ساختارهای اتحادیه اروپا است که سعی دارند تا حلقه محاصره علیه مسکو را تنگتر کنند.
از سوی دیگر، در آمریکا هم شرایط به نفع حامیان اوکراین پیش نمی‌رود و در آستانه یکسال مانده به انتخابات ریاست جمهوری، دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق این کشور از حزب جمهوریخواه بر اساس نظرسنجی‌ها شانس بیشتری برای پیروزی مجدد در انتخابات دارد. ترامپ گفته است در صورت پیروزی در کمتر از 24 ساعت می‌تواند به جنگ اوکراین پایان دهد و با حمایتهای جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از کی‌یف به شدت مخالف است و بارها تاکید کرده که کی‌یف در برابر روسیه شکست خواهد خورد اما رسانه‌های تبلیغاتی غرب و اوکراین اشاره‌ای به این واقعیت نمی‌کنند.
جمهوریخواهان حامی ترامپ در کنگره هم با اختصاص بودجه چند میلیاردی به اوکراین مخالفت کرده‌اند و حتی یکی از دلایل عدم تصویب بودجه دولت بایدن، این اختلاف بر سر این بند بود. نیویورک تایمز، گزارش داد که جمهوریخواهان کنگره حتی با زلنسکی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل دیدار نکردند و نشان داد که تنش بین کی‌یف و واشنگتن بر سر استراتژی نظامی اوکراین تشدید شده است.
دلیل عمده‌ای که سبب شده تا مردم و سیاستمداران غربی نسبت به ادامه حمایتها از اوکراین مردد باشند، این است که با وجود کمکهای قریب به 180 میلیارد دلاری آمریکا و اروپا، اما این کمکها هیچ تاثیری در عرصه میدانی نداشته است و حتی اوکراین حدود 15 درصد از خاک خود را تقدیم روسها کرده است و بر اساس گزارش رسانه‌ها و مقامات غربی، ضد حملات سه ماهه کی‌یف هم شکست خورده است و لذا امیدی به پیروزی ندارند.
به همین خاطر غربیها اعتراف کرده‌اند که جنگ اوکراین تا سالها ادامه خواهد داشت و به گفته ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، این ائتلاف باید برای تقابل طولانی مدت با روسیه آماده باشد. بنابراین، مردم و مخالفان جنگ در اروپا و آمریکا بر این باورند که ادامه این جنگ بی‌فایده به غیر از هزینه تراشی هیچ عایدی برای آنها نخواهد داشت و بهتر است که کی‌یف هر چه سریعتر با رهبران کرملین سر میز نشسته و پیمان صلح را امضا کند.
همچنین، برخی مقامات غربی طرح «سرزمین در ازای صلح» را پیشنهاد داده‌اند که خشم مقامات اوکراین را به همراه داشت. زیرا غربیها معتقدند که سرزمینهای از دست رفته را نمی‌توانند دوباره از روسیه پس بگیرند و اصرار بر این اقدام ممکن است مسکو را به استفاده از سلاحهای اتمی وادار کند، چیزی که خود روسها هم بارها به آن اشاره کرده‌اند که تلاش برای شکست دادن این کشور، عواقب ناگواری برای غربیها خواهد داشت.
