پایگاه تحلیلی الوقت - بلندپروازی‌های بی منطق «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه حد و مرزی ندارد. او در تازه‌ترین اظهارات جنجالی خود پا را از حد فراتر گذاشته و در سخنرانی در مراسم بزرگداشت نوروز در استانبول گفت: «روز ۲۱ مارس؛ نوروز، روز بزرگداشت و جشن مشترک جهان ترک خواهد بود و بدین ترتیب به اتحاد، با هم بودن و همبستگی ما کمک خواهد کرد.» او از برنامه جدی خود برای مصادره این جشن بزرگ اقوام ایرانی گفت و تاکید کرد: «ما قصد داریم در نشست سران در مجارستان در ماه می، پیشنهاد دهیم تا عید نوروز به عنوان روز بزرگداشت و جشن مشترک جهان تُرک جشن گرفته شود.»
چرا اردوغان بدنبال مصادره نوروز است؟
اردوغان در شرایطی بدنبال مصادره نوروز است که ترکیه این روزها، وضعیت آرامی را سپری نمی‌کند و بازداشت، محاکمه و حبس «اکرم امام اوغلو» که اصلی‌ترین رقیب اردوغان در انتخابات پیش رو است، اوضاع کشور ترکیه را با آشفتگی شدید مواجه کرده است. پس از دستگیری امام اوغلو شهردار استانبول به‌اتهام همکاری با گروه تروریستی و فساد مالی، شهرهای مختلف ترکیه صحنه تجمعات اعتراضی به این اقدام دولت و سیستم قضائی بوده است و همچنان ادامه دارد. تنش و درگیری در پارلمان ترکیه، کاهش 16.5درصدی بورس استانبول در یک روز و ثبت رکود جدید کاهش ارزش در 17 سال گذشته و هزینه 12 میلیارد دلاری بانک مرکزی ترکیه برای حفظ ارزش پول این کشور، بخشی از تبعات این اقدام بوده است.
تجارب قبلی نشان داده است که هرگاه اردوغان با بحران‌های داخلی مواجه می‌شود، تلاش دارد تا به نوعی به سوی مفاهیم ملی گرایانه حرکت کند. حرکت به سوی ملی گرایی در شرایط بحران داخلی ویژگی خاص اردوغان نیست، بلکه به طور کلی حاکمان اقتدارگرا در وضعیتی که مشروعیت‌شان در داخل با چالش مواجه می‌شود، به مفاهیم ملی گرایانه تمسک می‌جویند و ادعاهای اخیر اردوغان درباره نوروز هم در همین وضعیت ارزیابی می‌شود.
سرقت‌های فرهنگی اردوغان
مسئله سرقت میراث هویتی و ملی ایرانیان نخستین بار نیست که از سوی ترکیه صورت می‌گیرد. پس از ثبت مولانا، شاعر برجسته فارسی‌زبان، از سوی ترکیه به‌عنوان شاعری متعلق به این کشور، در دی‌ماه سال ۱۴۰۳ دولت ترکیه در مراسم اهدای جوایز علمی توبیتاک که با حضور اردوغان برگزار شد، ابوریحان بیرونی، ابن سینا، ابن خلدون، ابن کثیر فرغانی و علی بن محمد سمرقندی را به‌عنوان چهره‌های علمی ترکیه معرفی کردند. این در حالی است که همه این چهره‌ها به گواه تاریخ و اسناد و آثار موجود، چهره‌هایی ایرانی هستند و در زمان حیات این افراد، موجودیتی بنام ترکیه وجود نداشته است.
نوروز؛ میراث ایرانی برای همه ملت‌ها
ادعاهای اردوغان برای مصادره نوروز در حالی مطرح شده است که پرونده نوروز با پیشنهاد و راهبری ایران 16 سال قبل یعنی در سال 1388 با عضویت 7 کشور در ابوظبی امارات و در سال 95 با الحاق 5 کشور دیگر ( در مجموع 12 کشور) با تأیید کمیته میراث فرهنگی ناملموس در فهرست میراث جهانی ناملموس قرار گرفت.
ایران، آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، پاکستان، ترکیه، قزاقستان، قرقیزستان، هند و عراق 12 کشوری بودند که به صورت مشترک نوروز را ثبت جهانی کردند. 15 آذرماه سال 1403 هم مغولستان به پرونده ثبت جهانی نوروز پیوست تا افتخار این عید باستانی نصیب 13 کشور شود.
نوروز با پنج ژانر مصوب به عنوان آیینی جامع ثبت جهانی شده و کشورهای متعدد آسیایی، عربی و آفریقایی درخواست عضویت در این پرونده را دارند و به همین دلیل نوروز، به زودی بزرگترین پرونده میراث ناملموس دنیا می‌شود.
نوروز بزرگترین جشن ملی ایرانی‌هاست که زمان دقیق پیدایش و آغاز آن معلوم نیست اما بر اساس اسناد و شواهد، پیشینه این جشن به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح می رسد. در گذشته جایگاه نوروز ثابت نبوده و آنچه که امروز نوروز می‌نامیم حاصل دستور ملکشاه یکم است که تعدادی از اخترشناسان ایرانی از جمله حکیم عمر خیام را برای تهیه تقویم ایرانی گرد هم آورد و با انجام محاسبات دقیق، جایگاه نوروز در اول فروردین ماه ثابت شد.
شواهد باستان‌شناسی و کتیبه‌های تخت جمشید حکایت از آن دارد که نوروز یک جشن هخامنشی است اما هیچ منبعی نوروز را به عنوان یک جشن ترکی معرفی نکرده و حتی سلجوقیان و عثمانیان هم نوروز را به عنوان یک سنت ایرانی جشن می‌گرفتند. مهم ترین نماد عید نوروز سفره هفت سین است که یکی از مهم‌ترین رسوم رایج در مناطق مختلف ایران و از آیین‌های مشترک بین تمام اقوامی است که نوروز را جشن می‌گیرند.
