با توجه به اظهارات شدیداللحن روسها در انتقاد از سیاستهای رژیم صهیونیستی، تحولات اخیر منعکس کننده تغییر در نحوه برخورد مسکو با حملات اسرائیل است و نشان می دهد که صبر مسکو به پایان رسیده است.
الوقت – در شرایطی که با شروع عملیات نظامی روسیه در اوکراین، روابط میان مسکو و تلآویو به سمت تنشافروزی کم سابقهای طی دهههای گذشته پیش رفته است، اعلام فعال شدن سیستم اس 300 علیه تجاوز روزهای اخیر جنگندههای صهیونیستی به حریم هوایی سوریه نشانههای بروز بحران جدی در روابط دو طرف یکبار دیگر خود را نمایان کرد. این واقعه در حالی روی میدهد که پیش از این نیز، تنش لفظی میان کرملین و صهیونیستها به دلیل اظهارات سرگئی لاوروف مبنی بر یهودی تبار بودن هیتلر بالا گرفته بود.
سامانه اس 300 که اواسط سال 1397 و در پی سرنگونی هواپیمای ایلوشن روسیه به دست جنگنده های رژیم صهیونیستی وارد سوریه شد، تا پیش از این و علی رغم درخواستهای دمشق، اقدامی علیه تجاوزات مکرر هوایی صهیونیستها صورت نداده بود اما اکنون این سوال مطرح است که آیا فعال شدن این سامانه پدافندی را می توان نشانهای از تغییر راهبرد مسکو در مورد مسامحهگری در برابر اقدامات رژیم صهیونیستی در سوریه دانست؟ از طرف دیگر این واقعه در شرایطی رخ داده است که گزارشهای برخی رسانههای صهیونیستی و به تبع آن پادشاه اردن خبر از شروع روند خروج نظامیان روسیه از خاک سوریه میدهد. حال این اخبار وضعیت متناقضی را شکل داده است که قابل بررسی و تحلیل راهبردی بر اساس سیاستها و منافع روسیه در سوریه و از طرف دیگر نگاهی واقع بینانه به وضعیت نظامی روسیه در جنگ اوگراین است.
آیا روسها واقعا روند خروج از سوریه را کلید زدهاند؟
در ارتباط با انتشار خبر خروج نظامیان روس از اوکراین در سه بُعد قابل زوایای پنهان و آشکار موضوع قابل تحلیل و بازخوانی است.
در سطح ابتدایی، اخبار خروج کلی و گسترده نظامیان روسیه از پایگاههای نظامی تحت کنترل خود در سوریه فاقد مستندات بوده و تا کنون وزارت دفاع و مقامات سیاسی کرملین نیز چنین موضوعی را تایید نکردهاند. بنابر آمار ارائه شده از سوی مسکو حدود 63 هزار نظامی این کشور در سوریه حضور دارند. طبیعاً در شرایطی که وضعیت جنگی و عملیاتی در سوریه تا حدود زیادی پایان یافته و نیروهای نظامی سوریه به طور مستقل قدرت تأمین امنیت مناطق آزاد شده را دارند، حضور پرشمار و گسترده نیروهای نظامی متحدان الزامی نبوده و ممکن است روسیه تصمیم به خارج کردن بخشی از تجهیزات و نیروهای نظامی خود از سوریه را گرفته باشد. اما مطمئناًٌ اینکه کاهش حضور و فعالیت نظامیان روسیه در سوریه به شکست در جنگ اوکراین و یا وانمود کردن کاهش اهمیت سوریه در سیاست خارجی روسیه باشد، شیطنت سیاسی و رسانهای است که با هدف تأثیرگذاری بر افکار عمومی در مورد ضعیف نشان دادن توان نظامی روسیه و همچنین تضعیف موضع دمشق در روند تحولات پیش روی این کشور میباشد.
در سطح دوم توجه به این مساله ضروری است که آوردن اسامی سپاه پاسدارن و حزب الله لبنان به عنوان جایگزینان روسیه در پایگاههای نظامی، اساسا بازی سیاسی و رسانهای با اهداف مشخص میباشد. اول اینکه با چنین ادعاهایی به قلب واقعیت حضور مستشاری و مشروع ایران در بحران سوریه برای مبارزه با جبهه تروریستهای بین المللی بپردازند و فوبیای گسترش فعالیت نظامی ایران و حزب الله در منطقه را به اصطلاح جا بیاندازند (اثبات کنند). دوم اینکه صهیونیستها با طرح ادعاهای واهی زمینه را برای انجام عملیاتهای بیشتر و گستردهتر در عمق خاک سوریه فراهم نمایند.
در سطح سوم، توجه به این مسأله ضروری است که هرگونه تغییر در چینش نیروهای نظامی روسیه چه در قالب کاهش نیرو و حتی خروج، با هماهنگی دولت مرکزی سوریه خواهد بود. به طور حتم این نیروهای ارتش سوریه هستند که تحت هر شرایطی جایگزین نظامیان روس میشوند. در مجموع با نظر به سطوح مذکور میتوان اظهار داشت که اخبار منتشره اخیر از سوی رسانههای غربی فاقد مستندات و بیشتر با اغراض و اهداف سیاسی ویژه در مسیر حمایت از رژیم صهیونیستی مطرح شدهاند.
نگرانی شدید صهیونیستها از تغییر قواعد بازی در سوریه
مقامات رژیم صهیونیستی از ابتدای آغاز عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین (24 فوریه 2022) با توجه به مناسبات نسبتا حسنه و نیز نیازمندیهایی که به مسکو در سوریه داشتند، تلاش کردند موضعی خنثی را اتخاذ و خود را به عنوان یک بازیگر بی طرف و طرفدار میانجیگری نمایش دهند اما بتدریج این روند دگرگون و تحلیل اطلاعاتی روسها حاکی از آن بود که تلآویو حمایت پنهان از دولت اوکراین را در دستور کار قرار داده است.
در واقع زمان تبادل آتش با تغییر سیاست اسرائیل در مورد بحران اوکراین مطابقت دارد. اسرائیل در هفتههای اخیر تأمین تسلیحات برای نیروهای اوکراینی را آغاز کرده است . گزارش ها حاکی از آن است که مقامات اسرائیلی در نشست ماه گذشته به میزبانی آمریکا در مورد کمک های نظامی به اوکراین در پایگاه هوایی رامشتاین در آلمان نیز شرکت کردند.
بر این اساس با توجه به اظهارات شدیداللحن روسها در انتقاد از سیاستهای رژیم صهیونیستی، تحولات اخیر منعکس کننده تغییر در نحوه برخورد مسکو با حملات اسرائیل است و نشان می دهد که صبر مسکو به پایان رسیده است.
واقعیت امر این است که سامانههای پرتاب موشک «اس-300» در سوریه بدون موافقت قبلی روسیه فعال نمیشوند. اسرائیل از قبل در مورد مأموریت های خود به روسیه هشدار می دهد و حداقل تا همین اواخر، SAM های تحت کنترل روسیه با جنگنده ها یا موشک های صهیونیستی درگیر نمی شوند. متقابلاً سامانههای اس-400 و اس-300 روسیه مستقر در پایگاه دریایی این کشور در طرطوس و پایگاه هوایی حمیمیم در نزدیکی لاذقیه نیز، حداقل تا کنون هرگز به سمت جنگندههای اسرائیلی شلیک نکردهاند. لذا تغییر در این وضعیت این پیام را به همهگان میدهد که بر خلاف ادعای رسانههای غربی، نه تنها روسیه در حال خروج از سوریه نیست؛ بلکه برخلاف رویه گذشته، مقابله با حملات متجاوزانه صهیونیستها در خاک سوریه را در دستور کار قرار داده است.
این در حالی است که صهیونیستها از این واقعیت نیز آگاهند که در صورت مقابلهجویی مسکو، اهداف متجاوزانه این رژیم در سوریه با چالشهای جدی روبه رو خواهند شد. اقدامات نیروهای روسیه ممکن است اسرائیل را مجبور به تغییر تاکتیک و اجتناب از عملیات نزدیکی کند که جت ها را در برد اس-300 قرار می دهد. حتی صهیونیستها نگران هستند که در صورت برداشته شدن ضمانتهای امنیتی روسیه، منطقه جولان به کانون برای فعالیت نیروهای مقاومت علیه رژیم صهیونیستی تبدیل شوند و نیروهای مقاومت با شدت بیشتر از همیشه امنیت این رژیم را هدف بگیرند.