الوقت- روزنامه پاكستانی «داون» از امضای تفاهمنامه اسلامآباد و واشنگتن به منظور از سرگیری روند مذاكرات صلح كابل و طالبان خبر داده است. ظاهراً این تفاهمنامه در جریان سفر اخیر «راحیل شریف» فرمانده ارتش پاكستان به واشنگتن به امضای دو طرف رسیده است. روزنامه داون پاكستان با اشاره به اینكه افغانستان محور اصلی مذاكرات صلح شریف و مقامات امریكایی بوده است، تأكید كرد كه رئیس ارتش پاكستان همچنین در خصوص موضوعاتی از قبیل روابط اسلامآباد و دهلی‌نو، همكاری نظامی، تسلیحات هسته‌ای و دیگر مسائل منطقه‌ای با مقامات ارشد امریكا گفت‌وگو كرده است. این در حالی است كه نخست‌وزیر پاكستان نیز چندی قبل به امید بهبود روابط واشنگتن- اسلامآباد به این كشور سفر كرده بود. راحیل شریف در سفر قبلی خود به امریكا در ماه نوامبر سال گذشته میلادی و دیدار با مقامات این كشور عملیات نظامی ارتش علیه تروریست‌ها در مناطق قبایلی پاكستان را مورد بحث قرار داده بود.
همچنین «اكسپرس نیوز» نوشته كه مقامات امریكایی اعلام كردند، به زودی با اشرف‌غنی رئیس جمهور افغانستان ارتباط برقرار خواهیم كرد و از وی درخواست می‌كنیم موضعش را درقبال مذاكرات صلح با طالبان مشخص كند. امریكا از دولت افغانستان درخواست می‌كند برای تعیین دور دوم مذاكرات صلح با سران پاكستان ارتباط برقرار و موضع خود را مشخص كند تا بدین طریق سران پاكستان نیز بتوانند از طریق ارتباط گرفتن با طالبان از آنها درخواست كنند كه موضع خویش را در قبال مذاكرت صلح ابراز دارند.
واقعیت این است كه پاكستان به دلایل متعدد از جمله برای عمق‌بخشی به سیاست‌ها و نفوذ منطقه‌ای خود، همچنان به طالبان و گروه‌های افراطی همسو با حاكمیت خود نیازمند است و به همین جهت برخی اعلام خبر مرگ ملاعمر رهبر طالبان در آستانه دومین مذاكرات رسمی دولت افغانستان، پاكستان و طالبان افغان با نظارت امریكا و چین را به نهادهای اطلاعاتی و رسانه‌ای پاكستان نسبت می‌دهند. بر همین مبنا افغانستان، پاكستان را عامل به تعویق افتادن مذاكرات صلح با طالبان قلمداد می‌كند. نخستین مذاكرات صلح در «مری» اسلام آباد پاكستان و با حضور نمایندگان چین و امریكا انجام و قرار شد دور دوم این مذاكرات با توافق طرفین مشخص گردد كه با اعلام خبر مرگ «ملا عمر» رهبر طالبان این مذاكرات به حالت تعلیق درآمد.
اكنون با گذشت چند ماه از اعلام مرگ ملاعمر و جانشینی ملااختر منصور به رهبری طالبان، برخی بازیگران تأثیرگذار برای رسیدن به مقاصد خود، دوباره از مذاكرات صلح دولت افغانستان با طالبان سخن به میان آورده و تفاهمنامه از سرگیری مذاكرات صلح امضا می‌كنند. طالبان در دوره ملا اختر منصور با قدرت‌نمایی خود در ولایات مختلف افغانستان به‌ویژه در مناطق شمالی نظیر قندوز، بدخشان، فاریاب و ... در ظاهر نشان داد همچنان به دنبال تشكیل امارت اسلامی در افغانستان است و حاضر نیست با هیچ گروه دیگری نظیر داعش، حاكمیت خود را تقسیم كند و به همین جهت با برخی گروه‌های منسوب به داعش نیز وارد درگیری شد اما این واقعیت را نباید نادیده گرفت كه ملا اختر منصور بیش از هر فرمانده ارشد طالبان از آی. اس.ای پاكستان حرف‌شنوی دارد و این پیش‌بینی وجود دارد كه طالبان پس از اثبات خود از طریق قدرت‌نمایی‌های اخیر، به دنبال مذاكره با دولت افغانستان است چراكه اكنون طالبان از آن آرمان و ایده اصلی خود تا حدودی فاصله گرفته و اعتقاد راسخ به ایجاد نظام سیاسی نیز كمتر قابل مشاهده است. در واقع بخش عمده‌ای از طالبان نه برای احیای امارت اسلامی بلكه به دلیل كسب كمك‌های مالی و تسلیحاتی در قالب طالبان فعالیت می‌كنند. امروزه بعد اعتقادی طالبان كاهش یافته و در برخی موارد، به‌ویژه در مناطق دور از مركز یعنی مناطق عشایری با سكنه كم جمعیت، جنگ به یك «شغل و تجارت» و كسب معیشت تبدیل شده است.
نهایت اینكه این واقعیت مسلم وجود دارد كه در صورت مذاكره با بخشی از طالبان و به تفاهم رسیدن این گروه با دولت افغانستان، ناامنی‌ها در افغانستان پایان نخواهد پذیرفت چراكه كشورهای بیگانه و امریكایی‌ها به دنبال استقرار امنیت و ثبات سیاسی در این كشور نیستند و طی 14 سال گذشته نیز عملكرد این كشورها، این ادعا را ثابت می‌كند. نكته دیگر اینكه امریكا و متحدان غربی – عربی‌اش برای حضور و مداخله‌گری خود در منطقه، به جریان‌های افراطی– تكفیری دیگری نظیر داعش روی آورده‌اند و با سیاست‌های مبهم و چندگانه خود سعی می‌كنند، داعش را جایگزین طالبان بكنند؛ داعشی كه عمده نیروهایش را از بدنه طالبانی گرفته كه قبلاً با نیروهای خارجی درگیر بوده است.
اسماعیل باقری
