الوقت- حکم اخیر دادگاه عربستان سعودی علیه شماری از فلسطینیان و دیگر طرفداران جنش حماس در این کشور بار دیگر عمق دشمنی ریاض با مقاومت فلسطین و سرسپردگی به آمریکا و رژیم صهیونیستی را آشکار ساخت.
اخیرا دادگاه سعودی برای «محمد الخضری» نماینده حماس در عربستان ۱۵ سال زندان و برای شمار دیگری از فلسطینیان و اردنی‌ها احکام حبس کوتاه و بلند مدت صادر کرده است. عربستان سعودی در سال ۲۰۱۹ بدون هیچ دلیل قانونی ۶۸ فلسطینی و اردنی از جمله محمد الخضری از رهبران حماس را بازداشت کرده است.
بی تردید بخشی از واقعیت اتخاذ رویکرد سرکوبگرایانه نسبت به هواداران و اعضا حماس در خاک عربستان به ماهیت اخوانی گروه حماس باز می‌گردد. اخوان المسلمین از نظر عربستان سعودی به عنوان یک رقیب ایدئولوژیک تلقی می شود و سعودیها ارتقاء فعالیت های سیاسی از جمله حمایت اخوان المسلیمن از انتخابات را تهدیدی مستقیم برای سیستم حکومت سلسله ای خود می دانند.در مجموع ، در حالی که وهابیت و سلفی گری به طور کلی
تمرکز بر دیدگاهی محافظه کارانه و غیرسیاسی از دین را دارد که مورد پسند حاکمان سعودی است ، اسلام گرایی اخوان المسلمین بر ادغام اسلام با جامعه مدرن تمرکز دارد.
در عربستان سعودی ، گروه های مرتبط با اخوان المسلمین ممنوع‌الفعالیت شده و فعالان و روحانیون مرتبط با اخوان المسلمین همانند سلمان العوده به زندان افتاده اند. درگیری اصلی با ظهور جنبشی به نام الصحوه (بیداری) در داخل ظهور کرد.
عربستان سعودی ، امارات متحده عربی ، بحرین و مصر اخوان المسلمین را در فهرست سازمان های تروریستی قرار داده اند و سالهاست که بر واشنگتن برای تعیین آن به عنوان یک گروه تروریستی فشار وارد می‌کنند.
سعودی ها علاوه بر اقدامات سرکوبگرایانه علیه اخوانی‌ها، اقدامات تبلیغی گسترده ای نیز در سطح اجتماعی برای بازداشتن مردم از گرایش به سمت اخوان السلمین به راه انداخته اند. از جمله سال گذشته میلادی شیخ عبدالعزیز الشیخ، مفتی اعظم سعودی اخوان را "گروه منحرف" خواند که "هیچ ارتباطی با اسلام ندارند". در همین راستا عبداللطیف الشیخ وزیر امور اسلامی نیز در مصاحبه با تلویزیون العربیه از شهروندان سعودی خواست تا اعضای این گروه را به مقامات گزارش دهند.
حتی سعودیها دست به دامان شورای علمای ارشد به عنوان عالی ترین نهاد مذهبی عربستان برای دادن فتوا علیه اخوان المسلمین شدند و این شورا در بیانیه‌ای به مردم عربستان درباره پیوستن به این گروه یا ابراز همدردی با اعضای آن هشدار داد.
اما فراتر از ایدئولوژی اخوانی گروه حماس، موضوعات سیاسی دیگری، که حتی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند، در انگیزه‌های ریاض برای سرکوب اعضا و طرفداران جنبش حماس تأثیرگذار بوده اند.
حماس دشمن عادی‌سازی و ابتکارات ابتر سعودی
یکی از اصلی ترین دلایل فشارهای مداوم عربستان سعودی بر حماس، حتی در شرایط تلاش برای بهبود روابط با محور اخوانی در منطقه شامل ترکیه و قطر، به تقابل ریاض با استراتژی و ماهیت مقاومتی و سازش‌ستیز حماس بازمی‌گردد که عنصر مزاحم برای پیشبرد طرح‌های عربستان در مورد روند به اصطلاح صلح فلسطین و رژیم صهیونیستی می‌باشد. در واقع حماس با دیدگاه ضدسازش عامل کاهش نفوذ ریاض در مهمترین پرونده منطقه‌ای و جهان اسلامی و جهان عرب در طول دو دهه گذشته بوده است که سعودیها با ارائه طرح صلح عربی ملک عبدالله در سال 2002 عملاً مصر را از صحنه رهبری عربی برای حل دیپلماتیک مناقشه فلسطین کنار زد.
از طرف دیگر حماس در کنار دیگر اضلاح محور مقاومت در منطقه، طرح خطرناک آمریکایی- صهیونیستی معامله قرن و عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل که مورد حمایت عربستان سعودی بود و برای نابود کردن مسأله فلسطین و تغییر نقشه امنیتی منطقه برنامه‌ریزی شده بود را در نطفه خفه و به گورستان تاریخ واصل کردند. پیروزی حماس در جنگ 11 روزه غزه میخ آخر را بر تابوت عادی‌سازی وارد آورد و جبهه دشنان مقاومت در منطقه را که از امضا توافق عادی‌سازی میان رژیم های بحرین و امارات با صهیونیست‌ها دچار خیال‌های واهی شده بودند، به لاک دفاعی فرو برد.
حال در این شرایط که مقاومت اسلامی در سرزمین‌های فلسطینی در اوج محبوبیت و مشروعیت مردمی برخوردار است و در مقابل حامیان سازش و متحدان عربستان در گروه فتح درگیر بحران مشروعیت شده اند، ریاض همزمان با صهیونیست‌ها و غربی ها فشار سیاسی و اقتصادی بر حماس را تشدید می‌کند. در این زمینه باید توجه داشت که بخشی از فعالیت نمایندگان حماس جلب کمک‌های مالی مردم عربستان و ملت‌های منطقه برای مردم غزه تحت تحریم و محاصره بود. از این حیث اقدام به دادن حکم‌های سنگین به اعضا حماس برای ترعیب جامعه عربستان نسبت به قطع ارسال کمک‌های مالی به فلسطینیان و مخالفت با روند عادی سازی می‌باشد.
تلاش‌های بن سلمان برای تثبیت جانشینی
بخشی دیگر از سرنخ فشار بر حماس را باید در بحران در مسأله جانشینی در خاندان سعودی ردگیری کرد. شکی وجود ندارد که با رفتن ترامپ از کاخ سفید مسیر سنگلاخی محمد بن سلمان برای رسیدن به تخت پادشاهی، با وجود مخالفان زیاد و رقبای قدرتمند داخلی و منتقدان فراوان در غرب، ناهموارتر از گذشته شده است. ماه گذشته رسانه‌ها از بروز گشایش در حبس خانگی محمد بن نایف، ولیعهد سابق عربستان و رقیب اصلی بن سلمان، در پی فشارهای کاخ سفید خبر دادند. موضوعی که به هیچ عنوان خوشایند بن سلمان نیست.
اما با این حال بن سلمان با در پیش گرفتن سیاست‌های ضدفلسطینی بی سابقه توانسته است نظر مساعد اسرائیل و لابی پرنفوذ صهیونیستی را جلب کند. بنابراین هرچه که صندلی ولیعهدی برای بن سلمان لغزنده تر می‌نماید این احتمال که بن سلمان فشار بر اعضا حماس را تشدید کند، کاملاً قابل انتظار است.
یکی از اصلی ترین دلایل فشارهای مداوم عربستان سعودی بر حماس، حتی در شرایط تلاش برای بهبود روابط با محور اخوانی در منطقه شامل ترکیه و قطر، به تقابل ریاض با استراتژی و ماهیت مقاومتی و سازش‌ستیز حماس بازمی‌گردد که عنصر مزاحم برای پیشبرد طرح‌های عربستان در مورد روند به اصطلاح صلح فلسطین و رژیم صهیونیستی می‌باشد.
