الوقت- پرونده پرحاشیه انتخابات شهرداری های ترکیه با برگزاری مجدد انتخابات در شهر استانبول و پیروزی اکرم امام اوغلو نامزد حزب جمهوری خواه خلق ترکیه (CHP) بر بینالی ایلدریم نامزد حزب حاکم آک پارتی و نخست وزیر سابق ترکیه به پایان رسید تا حزب متبوع اردوغان ناکام بزرگ این دور از انتخابات شهرداری ها لقب گیرد چرا که جریان حاکم کلان شهرهای بزرگ ترکیه را از دست داد. بسیاری پیام این شکست را زنگ خطری برای اردوغان و حزب حاکم عنوان میکنند که از آغاز افول آک پارتی پس از دو دهه جولان دهی در عرصه سیاسی ترکیه خبر می دهد. بااین حال سایت الوقت برای بررسی بیشتر دلایل، آثار و تبعات این شکست برای اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه به گفتگو با حسن لاسجری کارشناس مسائل ترکیه پرداخته است.
لاسجردی در مورد دلایل شکست حزب آک پارتی در انتخابات شورای شهر استانبول معقتد است این امر منبعث از سیاست های کلی این حزب در سالهای اخیر در موضوعاتی چون بحران سوریه، ارتباط با اتحادیه اروپا، مسائل اقتصادی و از همه تر بحث های داخلی چون مقابله با جریان فتح الله گولن و دستگیری و تسویه کردن ارتش و نهادهای دولتی از مخالفان بوده است. در مجموع می توان گفت نتایج انتخابات شهرداری ها و شکست حزب حاکم در شهرهای بزرگ نشان داد که مردم ترکیه سیاست های اردوغان را قبول ندارند. این امر بویژه در میان کردها نمایان تر بود که از نارضایتی آنها از زندانی کردن رهبران کرد، نوع مواجهه دولت با موضوع آزادی های مدنی و مباحث امنیتی کردها حکایت داشت. من فکر میکنم مهر پایانی این شکست را هم همین ابطال انتخابات زد.
این گارشناس مسائل ترکیه در مورد وزن و اهمیت انتخابات شوراها در عرصه سیاست‌ورزی ترکیه اذعان داشت: انتخابات شهرداری ها اصطلاحا سکوی پرتاب احزاب و جریانات سیاسی در ترکیه است. شخص اردوغان هم پیمودن پله های قدرت را ابتدا با پیروزی در انتخابات شهرداری استانبول در سال 1994 آغاز کرده بود. به همین جهت این شکست می تواند برای اردوغان یک هشدار جدی باشد اما نباید این رویداد را یک فاجعه بزرگ برای آک پارتی به حساب آورد زیرا این حزب نشان داده است که هنر عبور از بحرانها را دارد و فکر میکنم به زودی اردوغان و دیگر رهبران حزب برای کاستن از بار شکست و عادی جلوه دادن شرایط متینگ و نشستی برگزار کنند به صورتی که تلقی بحران و افول آک پارتی را در پی این شکست انکار کنند.
لاسجردی در ادامه به موضوع دلایل ناکامی اردوغان در به دست آوردن رای کردها پرداخت. به عقیده وی: در دور قبلی انتخابات که موضوع به دست آوردن آراء کردها مطرح بود اردوغان سیاست امنیتی کردن جغرافیای کردی یعنی مقابله ارتش با عملیات های پ ک ک را در دستور کار قرار داد که این امر موجب شد تا کردها تکیه خود را از اردوغان بردارند. نکته دوم چالش های پارلمانی کردها می باشد. کسانی که از طرف کردها به پارلمان راه یافته بودند و در تلاش برای احقاق حقوق کردها داشتند از سوی دولت همراهی چندانی صورت نگرفت و به نوعی موجب گسست میان دولت و کردها شد. مهمتر از همه اما توسل مجدد اردوغان به اقدامات نمایشی برای جلب رای کردها در آستانه انتخابات بود همانند نامه اوجلان و یا دعوت از نچیروان بارزانی رئیس جدید اقلیم کردستان. در حالی که در گذشته نیز چنین اقداماتی صورت گرفته بود اما بعد از گرفتن رای تحول مثبت و مورد انتظار کردها ایجاد نمی شد. این بار کردها به این حربه و نمایش توجهی نشان ندادند و تصمیم به ائتلاف با حزب رقیب یعنی جمهوری خواه خلق گرفتند. در واقع مجموع تجربیات کردها طی سالهای اخیر از همکاری با حزب عدالت و توسعه که به کسب نتایج چشمگیر در حیات سیاسی آنها نیانجامیده است موجب چرخش آنها به سمت مخالفان دولت بوده و این موضوع می تواند برای آینده تحولات سیاسی ترکیه بسیار مهم باشد. در واقع با مشاهده نتایج تأثیرات مهم کنش گری کردها طی سالهای اخیر ثابت می کند آنها عنصری مهم در آینده تحولات حوزه قدرت در ترکیه هستند.
لاسجردی در مورد تبعات و تأثیرات شکست حزب حاکم در انتخابات استانبول ابراز داشت: من فکر میکنم در آینده کوتاه مدت نمی توان انتظار چرخش های بزرگ و بنیادی از حزب عدالت و توسعه داشت چرا که این حزب و شخص اردوغان اکنون به یک آرامش و ثباتی در سیاست های داخلی و خارجی رسیده است. از یکسو اردوغان با توجه به پتانسیل موقعیت ژئوپلتیکی مهم ترکیه در بعد بین امللی همکاری همزمان با شرق و غرب در راستای منافع ملی را دنبال می کند و از سوی دیگر در ارتباط با سیاست های منطقه ای با تکیه بر نقش تاریخی ترکیه در جهان اسلام و ایدئولوژی اخوانی به دنبال گسترش عمق استراتژیک خود در کشورهای اسلامی می باشد. از طرفی نیز در پرونده های مهم امنیتی چون سوریه و عراق نیز مسیر ارتباط و همکاری با قدرت های تأثیرگذار دیگر یعنی ایران و روسیه را مفید یافته است. همچنین اردوغان با توجه به اختلاف دیدگاه ها با برخی کشورهای عربی مثل عربستان و امارات اتحاد با کشورهای نزدیک مانند قطر، ایران و عراق را همچنان دنبال خواهد کرد.
با این حال باید منتظر ماند و دید که پیروزی در انتخابات استانبول تا چه حد برای حزب رقیب منبع کسب قدرت خواهد شد. طبیعتاً در صورتی که حزب رقیب توان مدیریت این پیروزی در کسب دستاوردهای مهم طی سالیان آینده را داشته باشد می تواند برای دولت چالش آفرین ظاهر شود. با تمام این اوصاف من فکر میکنم که اردوغان قادر است گلیم خود را از آب بیرون بکشد و با انجام برخی بده بستان‌ها و رایزنی‌ها مجبور به تغییر کلان در سیاست های خود نشود.
