الوقت- در حالیکه رگبار مسلسل مهاجمان به سوی هتلی در یک منطقه ی گردشگری در شمال شرقی تونس نیز به کشته شدن 39 تن از جمله پنج گردشگر بریتانیایی منجر شد و شمار زیادی را نیز مجروح ساخت داعش در یکی از حساب های کاربری خود مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت .پس از این رخداد هولناک، بسیاری از دولتمردان و شخصیت های بین المللی عملیات تروریستی در تونس را به شدت محکوم کردند. یادداشت زیر نگاهی به بسترها و آینده این موضوع دارد.
بسترهای حضور تکفیری ها و تندروها در تونس:
داخلی : جریان‌های سلفی- تکفیری تونس که در دوران بورقبیه و بن علی سرکوب شده و از کشور خارج‌شده بودند پس از جریان‌های تحول خواهانه مردم تونس از فرصت به وجود آمده بهره جسته و به قدرت‌نمایی پرداختند؛ در این میان حزب النهضه که قدرت را تحت اختیار داشت فرصت فعالیت در چارچوب حزب را برای سلفی‌های اصلاحی فراهم نمود. به نحوی که پس از انقلاب تونس، جریان تکفیری در قالب سازمان انصارالشریعه به رهبری ابوعیاض تونسی سازمان‌دهی شدند و در محله‌های حاشیه‌نشین شهرهای مهم تونس؛ مناطق مرزی الجزایر و لیبی با تمرکز بر جوانان و زنان (جهادنکاح) در کنار دو دلیل فقر مالی و عدم درک صحیح از اسلام شمار زیادی را سوریه فرستادند. چنانچه از مجموع 5300 مسجد این کشور حدود1000 مسجد تحت کنترل این جریان‌ها قرار گرفت. در واقع دولت النهضه نه تنها نتوانسته بود انتظارات حداقلی در بهبود ساختارهای سیاسی و اجتماعی و شاخص های امنیتی و سیاسی را برآورده سازد بلکه دست سلفی هایی که وابسته به عربستان سعودی بودند را باز گذاشت. به دنبال آن جو خشونت و افراط گری برخی از مناطق تونس را تحت تاثیر قرار داد.
از سوی دیگر الغنوشی و حزب النهضه که با قطه ارتباط با سوریه خطا های بسیار بزرگ و استراتژیکی کرده بودند راه را برای روانه شدن جوانان افراطی تونسی به سوریه و شرکت در عملیات تروریستی هموار کرد.ند چنانچه بخش اعظم تکفیری های تونس به گروه های تروریستی همچون داعش و جبهه النصره پیوسندند. این امر در بلند مدت موجب شد تا نزدیک به دو هزار مسجد در تونس در اختیار گروه های وهابی قرار گیرد و آموزه های تکفیر در این مساجد تبلیغ شود.
منطقه ای و بین المللی: تحت کنترل داشتن3500 موسسه خیریه تونسی با منابع مالی قطر، عربستان سعودی و برخی دیگر از پادشاهی‌های عرب منطقه در دوره النهضه موجب قدرت گیری تندروها در تونس شد. چنانچه منطقه شمال آفریقا به مهم‌ترین منبع تغذیه نیروی انسانی برای جریان‌ها و سازمان‌های تکفیری در حال مبارزه در سوریه و عراق تبدیل شد و تروریست های مغربی و تونسی در جنایت و خونریزی گوی سبقت را از تروریست های سایر کشورها ربودند، همچنین بخش اعظم فرانسوی هایی که به گروه های تکفیری در عراق و سوریه می پیوندد، اصالت مغربی یا تونسی دارند. گفته می شود اکنون بین سه تا چهار هزار تونسی در صفوف گروه های تکفیری در کشورهای عراق، سوریه و لیبی می جنگند. همچنانکه پیش بینی ها حاکی از آن است که تونس پس از لیبی ایستگاه بعدی داعش باشد. جدا از این باید توجه داشت که غربي ها هم علاقمند هستند كه گروه هاي تندررو در کشورهایی همچون تونس دست به اقدامات افراطي زنند تا زمينه هاي حضور خود را فراهم كنند.
چشم انداز حضور داعش در تونس:
در واقع تونس که خود یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان تروریست تکفیری به عراق و سوریه های در سال های اخیر بوده است اکنون خود در حال تبدیل به بستری برای بازگشت تکفیری های تونسی به تونس شده است. در این بین باید گفت حضور و بروز گسترده تر داعش در لیبی به عوامل داخلی و خارجی یاد شده ارتباط دارد . در واقع هر چند بسترهای حضور داعش در تونس در چند سال گذشته فراهم شده است اما دولت نوین میتواند با رویکردهایی چون قطع ارتباط نهادهای مالی و خیریه خارجی با داخل ، بستن مراکز و نهاد های مبلغ تندروی و افراط گرایی سلفی ، همکاری بیشتر با دولت هایی چون سوریه ، عراق و لیبی برای شناخت داعشی های تونسی ، گسترش اقدامات امنیتی و مرزی گسترده تر در مرز با الجزایر و لیبی و جلوگیری از خروج زنان و جوانان سلفی به سوریه عملا زمینه های داعش برای حضور گسترده تر در تونس را از بین برد.
فرزاد رمضانی بونش
