الوقت_ حزب نهضت اسلامي تاجيكستان به‌عنوان مهمترين و تنها حزب سياسي با رويكردهاي ديني (اسلامي) در تاجيكستان و مجموعه كشورهاي آسياي مركزي، همواره نقش مثبت و مؤثري را در حفظ ثبات و امنيت سياسي و فرهنگي اين كشور داشته است. درپي اعلام نتايج مرحله اول انتخابات پارلماني كشور كه چندي پيش برگزار شد، اين حزب از ورود به پارلمان محروم گرديد؛ ازاين‌رو، رهبران آن به بازنگري روند اداره حزب عنايت خاص داشته‌اند .
ارزش‌ها و اهداف حزب كه در اساسنامه‌اش بر بنياد اسلام و اعتقادات ديني ترسيم شده است، چنين بيان مي‌دارد كه «با عنايت خداوند متعال، پيروي از پيامبر گرامي با اعتماد به نيروي خِرد مردم، نائل شدن به بنياد جامعۀ پيشرفته، آزاد و باثبات، رسيدن به اولويت قانون و عدالت اجتماعي، مردم‌سالاري، شايسته‌سالاري و كرامت انساني براساس ارزش‌هاي ملي، مذهبي و حقوق بشر فعاليت خواهد نمود».
اين حزب در دوران جنگ داخلي در طي سالهاي 1992 تا 1997 نقش قابل اهميتي را در برقراري آرامش و ثبات كشور و در جايگاه رفيع مشاركت در مذاكرات صلح سازمان ملل متحد ايفا نمود و طي سالهاي پس از آن نيز خدمات باارزشي در راستاي حفظ ثبات و ارزش‌هاي ملي براي كشور انجام داده است. برخي از اعضاي برجسته اين حزب، طبق توافقات پس از جنگ داخلي در دولت و يا مصادر امور قرار گرفته و علي‌رغم تمامي فشارها و كارشكني‌ها در اداره كشور مشاركت داشتند در دوره‌هاي قبلي انتخابات نمايندگان پارلمان نيز برخي از اعضاي اين حزب در پارلمان حضور يافته‌اند، به‌طوري كه در پارلمان قبلي محي‌الدين كبيري، رئيس حزب نهضت اسلامي و سيد عمر حسيني، معاون وي، به‌عنوان نمايندگان اين حزب در مجلس برگزيده شده‌اند .
عدم توفيق حزب نهضت اسلامي در آخرين انتخابات پارلماني اين كشور حزب را در شرايط دشواري قرار داده است؛ ازاين‌رو، مسئولين و اعضاي عالي‌رتبه آن، با اعلام برنامه‌هايي به‌دنبال علت‌يابي و اصلاح رويه‌هاي قبلي هستند .
گفتني است با اعلام نتايج انتخابات پارلماني اخير اين كشور، ضمن انتقاد صاحبنظران از عملكرد نهادهاي مربوطه و دولت حاكم، عملكرد حزب هم مورد نقد قرار گرفته است و متعاقب آن، كبيري با توجه به پيشنهاد سيد عمر حسيني، معاون اول اين حزب، مبني بر واگذاري بخشي از مسئوليت به جوانان، اعلام كرد تقريباً زمينه اين موضوع فراهم شده است و در آينده نزديك اين بحث را كه رهبري فعلي حزب نهضت مسئوليت خود را چگونه انجام داده است، مورد بررسي قرار خواهيم داد و چنانچه تصميم بر اين باشد كه بايد تغييراتي صورت بگيرد، در اين امر يك روز هم تأخير نخواهد شد .
محي‌الدين كبيري كه از سال ۲۰۰۶ ميلادي، پس از درگذشت سيد عبداله نوري، رهبر پيشين حزب نهضت اسلامي، به رهبري حزب برگزيده و اداره آن را برعهده دارد، با تأكيد بر اسلامي بودن مرام حزب، پرهيز از اتخاذ تصميم تحت تأثير احساسات و آشفتگي را از ويژگي‌هاي سياست حزب نهضت اسلامي دانسته است. همچنين وي افزوده كه بايد معيار اصلي براي نهضت رضاي خداوند، ملت و منافع كشور باشد؛ زيرا ملت براي خدمت به هيچ حزب و شخصيتي نبوده، بلكه نهضت اسلامي براي خدمت به ملت ايجاد شده است .
رئيس حزب نهضت اسلامي تاجيكستان، حفظ ثبات داخلي را نياز كشور دانسته و بر اين نظر است كه ناآرامي منطقه، بحران‌هاي اقتصادي و اجتماعي، احتمال رشد نرخ بيكاري و كاهش ارزش پول ملي، عواملي هستند كه در آينده براي كشور مسائل و مشكلاتي را ايجاد خواهند كرد .
با نگاهي به رفتارهاي سياسي حزب در سالهاي اخير و به تأييد بسياري از كارشناسان مسائل منطقه، سياست و تعامل حزب نهضت اسلامي در اين كشور در قبال دولت و جامعه، سازنده و در ثبات كشور و منطقه مؤثر بوده است .
تحليلگران با انتقاد از رويه‌هاي جاري، بر اين ايده‌اند كه نوع رفتار عوامل حكومتي، اعم از نهادهاي سياسي و امنيتي و انتظامي، با احزاب به‌ويژه اين حزب، به‌گونه‌اي بوده كه اوضاع امنيتي را به چالش كشانده و سبب بروز پيچيدگي‌هايي در سياست داخلي اين كشور مي‌گردد؛ زيرا همواره نهادهاي حكومتي تلاش مي‌كنند كه به هر وسيله، به‌ويژه افزايش فشار تبليغاتي، اعمال سياست فرهنگي محله‌گرايي و با ديدگاهي محدود و منفي نسبت به متخصصان و احزاب مخالف، از ورود آنها به مجلس و يا به‌عبارتي، دواير قدرت جلوگيري نمايند؛ ازاين‌رو، حزب نهضت نيز از اين قاعده مستثني نبوده و فشارهاي سياسي سنگيني بر اين حزب با هدف تقليل جايگاه آن در افكار عمومي و در سطح نخبگان ملي و حتي موقعيت بين‌المللي آن وارد مي‌آيد، لكن علي‌رغم تضيقات و فشارهاي شديد تبليغاتي رسانه‌هاي دولتي بر اين حزب، به‌هنگام برگزاري انتخابات پارلماني مارس سال جاري و پس از آن در اين كشور، مقامات مسئول اين گروه سياسي صبر و تحمل را پيشه كرده‌اند و محروم شدن حزب نهضت از كرسي‌هاي پارلماني را فرصت جديدي براي رسيدگي به امور و مسائل حزب خود خوانده و خواستار همكاري‌هاي نزديك‌تر اعضا در داخل و خارج از تاجيكستان شده‌اند .
گفتني است در روزهاي اخير سيد عمر حسيني طي نامه‌اي به رمضان رحيم‌زاده، وزير كشور، مراتب شكايت خود را از نحوه برخورد پليس با اعضاي حزب نهضت به وي اطلاع داده و در اين نامه به مواردي از بازداشت خودسرانه اعضا و طرفداران حزب نهضت در شهرهاي مختلف و نيز برخوردهاي ناشايست پليس كه مغاير با قانون اساسي تاجيكستان و توافقنامه برقراري صلح و رضايت ملي در اين كشور تلقي مي‌شود اشاره داشته و اينگونه رفتارها را عامل افزايش بي‌اعتمادي قلمداد نموده و خواستار ديدار مسئولان اين حزب با وزير كشور تاجيكستان شده است. پيش از اين نيز شوراي سياسي حزب نهضت اسلامي تاجيكستان با ارسال نامه‌اي به يوسف احمداف، دادستان كل كشور، مساعدت وي را براي پايان دادن به فشارهاي فزاينده مقامات ادارات حكومتي، امنيتي و انتظامي كشور عليه اعضا و طرفداران اين حزب خواستار شده بود. از سويي، بنا به اظهار يكي از اعضاي «حزب نهضت اسلامي» تاجيكستان، وجود گروه افراطي سكولار در دولت اين كشور موجب فشار فزاينده نهادهاي حكومتي به اين حزب شده است. وي بر اين ايده است كه برخورد خشن دولت «دوشنبه» با اين حزب پس از انتخابات پارلماني، حاكي از ترس دولتمردان از اسلام سياسي و روحانيون مستقل مي‌باشد .
از ديدگاه وي، هرچند دولت تاجيكستان مدعي و منكرخشونت و فشار عليه اين حزب است، اما برنامه‌هاي راه‌اندازي‌شده در شبكه‌هاي تلويزيوني دولتي با هدف كاهش جايگاه و اعتبار اين حزب، گوياي اين است كه اين گروه افراطي سكولار، تمامي مشكلات اقتصادي و اجتماعي كشور را نه در ناكارآمدي نهادهاي حكومتي، بلكه فعاليت حزب نهضت اسلامي تاجيكستان مي‌بيند. لذا وي توصيه مي‌كند مقامات حكومتي بايد براي اصلاح اوضاع نامطلوب اقتصادي و معيشتي مردم اقدام كنند؛ زيرا ادامه اين اوضاع ناگوار، موجب پيچيده شدن شرايط اجتماعي كشور مي‌گردد .
فاطمه صفوي
