الوقت_ توصيه اخير وزارت امور خارجه آمريكا به رئيس جمهور اين كشور در مورد حذف كوبا از فهرست كشورهاي حامي تروريسم بين المللي مانعي بزرگ در مسير تجديد روابط ديپلماتيك ميان واشنگتن و هاوانا را از بين مي برد. اگر دولت باراك اوباما در آستانه برگزاري هفتمين اجلاس سران كشورهاي آمريكايي كه روز جمعه در پاناما برگزار شد به توصيه وزارت خارجه عمل مي كرد، مي توانست موقعيت ديپلماتيك واشنگتن را در آمريكاي لاتين تقويت و فضايي مثبت براي تعاملات خود با آمريكاي جنوبي ايجاد كند (اوباما اعلام كرد اين تصميم در حال بررسي است).
به طور قطع تصميم گيري در مورد حذف كوبا از فهرست كشورهاي حامي تروريسم در روند مناظرات داخلي در واشنگتن در مورد لزوم باقي ماندن كوبا در اين فهرست و يا تمايل اوباما به بهبود روابط با اين كشور، تاثيري نخواهد داشت. كنگره 45 روز براي بررسي تصميم رئيس جمهور پيش از اينكه اجرايي شود، فرصت دارد و بدون شك مخالفان محافظه كار اوباما براي جلوگيري از اجراي خواسته وي در اين زمينه تلاش خواهند كرد. با اين حال احتمال موفقيت آنها اندك است، چرا كه اكثريت مجلس نمايندگان و كنگره مي بايست عليه تصميم رئيس جمهور راي دهند تا امكان وتوي آن وجود نداشته باشد؛ به هر جهت مخالفان اوباما از اين فرصت براي انتقاد از سياست هاي وي در مقابل كوبا و به ويژه سياست هاي خارجي وي به طور عمومي استفاده خواهند كرد .
اگرچه رئيس جمهور در تصميم خود در مورد كوبا مصمم به نظر مي رسد، اما مسائل پيچيده اي در اين ميان وجود دارد. طبق قانون مربوط به فهرست كشورهاي حامي تروريسم، رئيس جمهور براي حذف نام كشوري از فهرست دست كم مي بايست اثبات كند كه كشور مربوطه در شش ماه گذشته از تروريسم بين المللي حمايت نكرده است و در آينده نيز حمايت نخواهد كرد. رئيس جمهوري مي بايست گزارش خود را در اين زمينه به كنگره ارائه كند و تصميم گيري در اين زمينه به مدت 45 روز اجرايي نخواهد شد و كنگره در اين مدت فرصت كافي خواهد داشت تا براي جلوگيري از اجرايي شدن تصميم دولت تلاش كند. وزارت امور خارجه نيز اقدامات اخير كوبا را بر پايه عواملي كه سبب قرارگيري نام اين كشور در فهرست كشورهاي حامي تروريسم شد، بررسي خواهد كرد .
كوبا در سال 1982 در پي تلاش هاي سياسي رونالد ريگان رئيس جمهور وقت آمريكا براي جلب حمايت از سياست هاي نامحبوب خود در آمريكاي مركزي، در فهرست كشورهاي حامي تروريسم قرار گرفت. تا پيش از سال 1982، واشنگتن ميان جنبش هاي انقلابي و سازمان هاي تروريستي تمايز قائل مي شد و به رغم حمايت كوبا از جنبش هاي انقلابي، اين كشور را در فهرست حاميان تروريسم قرار نداده بود .
با گذشت چندين سال و همزمان با كاهش حمايت كوبا از انقلابيون در خارج از اين كشور، برهان هاي آمريكا نيز براي قرار دادن نام اين كشور در فهرست حاميان تروريسم تغيير كرد. در نهايت در گزارش سال 1999 اعلام شد كه نام كوبا در اين فهرست باقي خواهد ماند نه به اين دليل كه اين كشور از تروريسم حمايت مي كند، بلكه به اين دليل كه به مكاني امن براي تروريست هاي پيشين (گروه هايي همچون فارك) و فراري هاي سياسي (آمريكايي) تبديل شده است؛ اين مسئله در تعريف رسمي حمايت از تروريسم وجود ندارد .
در سال 2014، عملا هيچ دليل موجهي براي باقي ماندن نام كوبا در اين فهرست وجود نداشت. گزارش سال 2013 نيز مبني بر اين مسئله بود كه كوبا با هدف پايان دادن به يكي از طولاني ترين جنگ هاي چريكي در منطقه، مذاكرات ميان دولت كلمبيا و فارك را تسهيل كرده است .
حضور حدود 70 فراري آمريكايي در كوبا، به ويژه آن دسته افرادي كه پناهندگي سياسي گرفته بودند، به دليل اصلي مخالفت محافظه كاران با حذف نام كوبا از فهرست كشورهاي حامي تروريسم تبديل شد. سناتور رابرت منندز (دموكرات - نيوجرسي) در نامه اي به جان كري نوشت «پيش از حذف نام كوبا از فهرست كشورهاي حامي تروريسم، فراري هاي آمريكايي مي بايست براي محاكمه در آمريكا به اين كشور بازگردند.» ديويد ويتر، ماركو روبيو و تد كروز، سناتورهاي جمهوريخواه نيز نامه اي مشابه براي اريك هولدر دادستان كل ايالات متحده آمريكا ارسال كردند .
آمريكا حق دارد كه بخواهد فعالان سياسي فراري به اين كشور بازگردانده و محاكمه شوند، اما احتمال اينكه كوبا اين افراد را به آمريكا تحويل دهد اندك است. به علاوه، آمريكا از اخراج ده ها شهروند كوبايي كه به جرائمي همچون تروريسم، قتل و آدم ربايي محكوم هستند، خودداري كرده است .
با توجه به اين شرايط، اين سوال باقي مي ماند كه آيا خودداري كوبا از اخراج فراري هاي آمريكايي بهانه مشروعي براي خودداري از حذف نام اين كشور از فهرست حاميان تروريسم خواهد بود؟ !
مقامات آمريكا اصرار دارند كه تصميم گيري در مورد حذف كردن يا نكردن نام كوبا از فهرست كشورهاي حامي تروريسم بر مبناي «حقايق و قوانين» ارائه شده از سوي اوباما در تاريخ 17 ماه دسامبر صورت گرفته است. دلايل قرار گرفتن نام كوبا در اين فهرست هيچگاه متقاعد كننده نبودند و به مرور زمان تضعيف شده اند. كوبا به همان دليلي از فهرست كشورهاي حامي تروريسم حذف نشده است كه سياست هاي بي تاثير دشمني با هاوانا هنوز پابرجا هستند و تاكنون هيچ رئيس جمهوري جرأت كافي براي تغيير آنها را نداشته است .
اگر اوباما بتواند چنين روندي را تغيير دهد، راه را براي سياستگذاري بر مبناي حقايق و قانون به جاي سياست و ايدئولوژي، خواهد گشود و در عين حال، روابط آمريكا و كوبا بهبود خواهد يافت. با حل مسئله فهرست كشورهاي حامي تروريسم، واشنگتن مي تواند روند عادي سازي روابط ديپلماتيك را خيلي سريع پيش ببرد.
ويليام ام. ليو گرانده
