الوقت- علیرضا میریوسفی؛ رئیس گروه مطالعات خاورمیانه وزارت خارجه در گفتگوی تلفنی با الوقت اظهار داشت:
طی هفته‌های اخیر نیروهای دولتی سوریه با همکاری و همراهی متحدانشان توانستند، پیشرفت‌های قابل توجهی را در مناطق وسیعی از حلب داشته باشند. شاید اهمیت تحولات میدانی حلب، در تقاضاهای مكرر مقامات غربی و عربی و شخصیت هایی مثل خانم موگرینی یا جان كری برای آتش بس فوری و توقف عملیات نظامی ارتش سوریه در حلب و یا درخواست ملاقات فوری با مقامات روسی و ایرانی مشهود باشد. در همین راستا روز شنبه سرگئی لاوروف و جان کری وزرای خارجه روسیه و آمریکا دیداری با یکدیگر داشتند و در خصوص سوریه و تحولات حلب رایزنی‌هایی کردند. با وجودی كه پس از این دیدار وزیر خارجه روسیه اعلام کرد که کری طرح‌هایی را برای رفع بحران سوریه و حلب پیشنهاد داده که به ممكن است برای روسیه قابل پذیرش باشد، در مورد توانایی دولت آمریكا در واپسین روزهایش برای ایجاد تحولی مثبت و واقعی تردید جدی وجود داد. قبل از این دیدار گفته می شد که مسکو و واشنگتن دو درخواست اصلی از یکدیگر مطرح خواهند کرد؛ درخواست اصلی روس‌ها اجرای تفکیک گروه‌های تروریستی از غیرتروریستی مطابق قطعنامه ٢٢٥٤ بوده است یعنی این كه جبهه النصره را در به عنوان گروه تروریستی قلمداد کنند و بقیه مراحلی که در قطعنامه 2254 دیده شده بود را به پیش ببرند. انتظار دومی که مسکو و دولت سوریه و متحدانشان از طرف مقابل داشته و دارند این است که مرز ترکیه کنترل و بسته شود تا عبور و مرور و پشتیبانی مالی نیروهای معارض مسلح سوریه از آن ناحیه كنترل شود. درخواست‌های کری از لاوروف نیز بر مبنای توقف محاصره و آتش بس در حلب و همینطور خروج گروه‌های تروریستی و معارضان مسلح از مناطق تحت محاصره پیش بینی می شد.
بر اساس اخبار منتشره از ملاقات آنها طرفین ابراز امیدواری کرده‌اند تا این راه حل سیاسی ادامه پیدا کند كه در صورت تحقق اقدام مثبتی تلقی خواهد شد. همچنین گفته شد كه قرار است روز چهارشنبه نیز ملاقات دیگری بین کری و لاوروف برگزار شود. با این حال شخصا فکر می‌کنم که با توجه به تحولات انتخابات آمریکا و این مسئله که دولت فعلی روزهای پایانی حضورش در کاخ سفید را سپری می‌کند و دولت ترامپ با سیاستی نامشخص روی کار خواهد آمد، احتمال اینکه تحول عمده‌ای در مذاكرات مربوط به سوریه طی روزهای آینده رخ بدهد چندان زیاد نیست. البته احتمال برخی همکاری‌های موقت و تاکتیکی وجود دارد ولی این که یک قدم موثر با هدف جلو رفتن قطعنامه 2254 برداشته شود و یا مذاکرات فراگیر سوری-سوری انجام شود، با توجه به شرایط داخلی آمریکا دور از تصور است.
در خصوص تحولات میدانی در حلب و پیشروی‌ها در این منطقه چندین نکته قابل توجه بیشتر است؛ نخست آنکه ترکیه تحرکاتی را در شمال سوریه با عنوان عملیات سپر فرات در شرق فرات پیگیری می‌کرد که در ابتدا تصور می‌شد که این عملیات اهداف محدودی داشته باشد ولی در هفته های اخیر مشخص شد این نیروها سعی دارند به حلب نزدیک شوند و اهداف دیگری را دنبال كنند . با این حال در روزهای اخیر مسیر حركت این نیروها به سوی حلب نیز بسته شده که این خود تحول مهمی در خصوص شرایط میدانی سوریه به شمار می‌رود.
نكته دوم بسته شدن مسیر فرار نیروهای داعش از موصل به عراق است. بر اساس تجربیات قبلی، امنیت سوریه و عراق کاملا به یکدیگر وابسته است و بدون تثبیت اوضاع در سوریه امکان تثبیت اوضاع در عراق وجود ندارد و بالعکس. در این میان اتفاقی که در موصل افتاد و خیلی به جبهه سوریه کمک کرد این بود که نیروهای دولتی عراق و نیروهای مردمی این کشور توانستند راه انتقال نیروهای داعش را از موصل به سوریه سد کنند که این نیز یک تحول بزرگ در میدان‌های نبرد محسوب می‌شود.
نکته سومی که خارج از میدان‌های نبرد و در عرصه سیاسی اهمیت دارد این است که آمریکا بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی دونالد ترامپ، بالاخره جبهه النصره را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داد. هرچند این اقدام کافی نیست ولی در جهت تثبیت اوضاع سوریه می‌تواند قدم مثبتی تلقی شود. لذا باید منتظر اقدامات عملی دیگری باشیم تا ببینیم آیا این تغییر موضع به واقع می‌تواند در میدان‌های نبرد هم تغییری ایجاد کند یا خیر.
نکته پایانی اینکه از ابتدای اعلام ائتلاف چهارگانه ایران، روسیه، سوریه و عراق، این ائتلاف یک راهبرد سه بخشی بوده است كه به راهكار سیاسی و بین المللی به موازات راهبرد نظامی توجه داشته است. یعنی فقط راهکار نظامی را دنبال نمی‌کرد و بر اساس این راهبرد معتقد بودند که ایجاد ثبات در سوریه بدون یک راه حل جامع سیاسی در قالب نقشه راهی که در قطعنامه 2254 دیده شده، امکانپذیر نیست. در این میان تحولات میدانی که در جبهه حلب اتفاق افتاده می‌تواند موضوع مذاکرات سیاسی را نیز جدی‌تر کند و طرف‌هایی که همیشه سعی کرده‌اند از مذاکره واقعی به دور باشند، مجاب کند که به میز مذاکره بازگردند تا به دستیابی به یک راه حل جامع برای حل موضوع سوریه کمک کنند.
