الوقت- پرونده فلسطین یکی از پیچیدهترین پروندههای تاریخ است و حوادث فراوانی که پیرامون آن پدید آمده از شدت این پیچیدگی حکایت میکند. فلسطین در دوره اسلامی دستکم دو بار بین مسلمانان و غیرمسلمانان دست به دست شده و در هر بار دست به دست شدن توأم با اتفاقات عجیب و غریب بوده است. برای اینکه فلسطین به دست مسلمانان نیفتد، روم مقاومت زیادی از خود نشان داد و در نهایت زمانی که در دوره عمربنخطاب ناچار به تسلیم شد، لطمات زیادی به اماکن مقدس و تاریخی فلسطین وارد کرد.در نیمههای قرن ششم هجری که مقارن با اواخر قرن دوازدهم میلادی بود، ایوبیان تصمیم گرفتند فلسطین را از اشغال صلیبیها بیرون آورند. صلیبیها مقاومت زیادی کردند و کشتههای زیادی هم دادند، اما سرانجام تسلیم سپاه صلاحالدین ایوبی شدند.
غرب که خاطره تلخ از دست رفتن فلسطین را فراموش نکرده بود، هشت قرن بعد دوباره تصمیم گرفت با بهرهگیری از ضعف امپراتور عثمانی، فلسطین را به تصرف درآورد. بر این اساس سناریوی اشغال تدریجی فلسطین به واسطه «یهود» در دستور کار قرار گرفت. اروپای مسیحی در اواخر قرن ۱۸ ـ و در جریان برگزاری همایشی در شهر بال سوئیس در سال ۱۸۹۷ ـ اجرای نقشه اشغال تدریجی را شروع کرد و حدود۵۰ سال بعد به آن دست یافت. در این پنجاه سال صدها هزار فلسطینی کشته و صدها هزار نفر دیگر نیز آواره شدند. اینک در سطح جهان بزرگترین جمعیت آواره به فلسطینیها تعلق دارد.
امروز هنوز هم صهیونیستها درگیر پروژه انتقال و تثبیت خود هستند. فلسطینیها هم هنوز درگیر همه همان مسائلیاند که در آن سالها با آنها مواجه بودهاند؛ بیتالمقدس و خطراتی که با آن مواجه است، آوارگان و دغدغه بازگشت آوارگان ، دیده شدن حقوق انسانی که بهطور نظاممند نقض میشود. فراموشی از سوی همکیشان و مسلمانان و ضعف رهبران و سازمانهای کارآمد هنوز هم در چشمانداز فلسطینی دشواری پدید میآورد. طی سالهای اخیر، وجود گروههای تروریستی در منطقه که همه حواس کشورهای عربی ـ اسلامی را به خود معطوف کرده است تأثیر مهمی بر به حاشیه رفتن فلسطین داشته است. بخشی از فلسطین در غزه است که مردم آن در پی نزدیک به ۹ سال محاصره هماینک با یک مرگ تدریجی مواجهاند و بخش دیگری در کرانه باختری است که با اختلافات شدید بین فتح و حماس دچار بحران هویتی شده است. وضع مسلمانان مستقر در سرزمینهای موسوم به ۱۹۴۸ نیز تا حد زیادی مبهم است.
در متن جامعه فلسطینی هنوز هویتطلبی حرف اول را میزند. نسل جوان که یک بار در اواسط دهه ۱۹۸۰ از گروههای ناسیونالیستی و چپ فلسطینی قطع امید کرد، امروز بار دیگر تحتتأثیر اختلافات درون گروههای اسلامی به سمت نگرش جدیدی که اصالت مبارزه با رژیم اشغالگر قدس را حفظ کرده، گرایش نشان میدهد؛ گرایشی که به بافت فکری جوانان انقلابی در مصر، تونس، یمن و لیبی در سال ۲۰۱۱ شباهت زیادی دارد. در واقع، فلسطین سه دهه پس از دهه ۸۰ هماینک بار دیگر دارد پوست میاندازد. از سوی دیگر روند حرکت رژیم صهیونیستی شدت محسوسی پیدا کرده است. تمایل به تضعیف بیشتر موقعیت فلسطینیها در کابینه فعلی «نتانیاهو» موج میزند. انتصاب «آویگدور لیبرمن» رئیس افراطیترین تشکل یهودی ـ اسرائیل بیتنا ـ به وزارت جنگ نشان میدهد که یهودیها اینک دست بازتری در اعمال فشار به فلسطینیها پیدا کردهاند.
همه این موارد بیان تلخی از وضعی است که درباره فلسطین وجود دارد. روز قدس باید آن قدر گرم و پر حرارت برگزار شود تا روحیه و فضای تازهای را برای فلسطین پدید آورد، وگرنه ممکن است زمان زیادی به درازا نینجامد تا قدس بهطور کلی در هاضمه کثیف صهیونیستها محو شود.