الوقت- مذاكرات صلح كه قرار بود روز دوشنبه هفته جاری در ژنو برگزار شود به احتمال زیاد با چند روز تأخیر شروع خواهد شد، در حالی كه مخالفان تحت حمایت ریاض تلاش می‌كنند علت این تأخیر را به روسیه نسبت دهند یك رسانه امریكایی فاش كرد، استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل در امور سوریه در نشست غیرعلنی شورای امنیت، عربستان سعودی را مهم‌ترین چالش صلح برای سوریه معرفی كرده كه در مقابل تلاش‌های دیپلماتیك سنگ‌اندازی می‌كند.
سازمان ملل روز جمعه اعلام كرد گفت‌وگوهای صلح باهدف پایان دادن به جنگ سوریه كه بر اساس برنامه قبلی قرار بود از روز دوشنبه آغاز شود،احتمالاً با چند روز تأخیر شروع خواهد شد. جسی جاهین یكی از سخنگویان نماینده سازمان ملل در امور سوریه به خبرگزاری فرانسه گفت: «احتمالاً نشست 25 ژانوایه بنا به دلایل فنی چند روز عقب بیفتد.» این سخنگوی سازمان ملل دقیقاً مشخص نكرده است منظور وی از دلایل فنی چیست اما طی چند روز گذشته رسانه‌ها گزارش داده‌اند به دلیل اختلاف‌نظر جدی بین روسیه و امریكا درباره لیست افراد و گروه‌هایی كه قرار است به نمایندگی از مخالفان در این نشست حضور داشته باشند، احتمالاً نشست روز دوشنبه به تأخیر بیفتد. معارضان سوری اخیراً لیستی از كسانی را كه قرار است به نمایندگی از آنان در نشست ژنو شركت كنند منتشر كرده‌اند كه در بین آنها افرادی دیده می‌شود كه به گروه‌های سلفی از جمله احرار‌الشام و جیش‌الاسلام تعلق دارند. از نظر ایران، روسیه و دولت سوریه این گروهها تروریست هستند و شواهد غیرقابل انكاری از همكاری آنها با جبهه النصره شاخه سوری القاعده وجود دارد.
سنگ‌اندازی سعودی‌ها
مخالفان سوری تلاش می‌كنند روسیه را مقصر تأخیر در این مذاكرات نشان دهند. «أسعد الزغبی» رئیس هیئت مذاكره‌كننده معارضان سوری روز جمعه با اعلام اینكه «گفت‌وگوهای ژنو تا تاریخ 29 ژانویه به‌تعویق افتاد» مدعی شد «روسیه از اجرای این گفت‌وگوها ممانعت می‌كند و سعی دارد این گفت‌وگوها لغو شود.» این ادعای مخالفان در حالی است كه وب سایت امریكایی «فارین پالیسی» فاش كرد: «استفان دی میستورا» نماینده سازمان ملل در امور سوریه در نشست غیرعلنی روز دوشنبه (28دی‌ماه) شورای امنیت، به شدت از كارشكنی‌های عربستان سعودی در روند مذاكرات سوریه انتقاد كرده است. «فارین پالیسی» با اشاره به اینكه به متن صحبت‌های دی میستورا دست یافته، نوشته است كه دی میستورا می‌گوید، «ریاض با تلاش برای تعیین تكلیف برای معارضان سوری و اینكه چه گروه‌هایی باید در هیئت نهایی شركت داشته باشند، تلاش‌های وی برای برگزاری مذاكرات سوری- سوری را با مانع مواجه كرده است.» اظهارات دی‌میستورا اندكی پس از آن بیان شده است كه گروه موسوم به «كمیته عالی مذاكرات» كه توسط عربستان شكل گرفته و از چند گروه معارض سوری تشكیل شده، درخواست نماینده سازمان ملل برای حضور دیگر گروه‌های معارض در هیئت مذاكره‌كننده را رد كرد. نماینده سازمان ملل در این نشست گلایه كرده است كه معارضان تحت حمایت عربستان و «حامیان‌ها آنها اصرار دارند كه آنها تنها هیئت معارضین هستند.» فارین پالیسی در ادامه گزارش خود آورده است: «هرچند دی‌میستورا نامی از عربستان نبرده اما ریاض اصلی‌ترین حامی این گروه از معارضان است. قطر، تركیه و فرانسه نیز از این هیئت حمایت می‌كنند.» هرچند اعضای شورای امنیت در نشست غیرعلنی از اظهارات دی‌میستورا اعلام حمایت كرده‌اند، اما گفته‌اند بعید است بیانیه‌ای عمومی در حمایت از وی صادر كنند.
واكنش روسیه
روسیه كه شدیداً با حضور نمایندگانی از جیش‌الاسلام و احرار الشام در مذاكرات ژنو مخالفت می‌كند، هشدار داده است اگر معارضان بر خواسته‌های خود اصرار كنند به دنبال هیئت جایگزین خواهد بود. رویترز به نقل از یك دیپلمات روسی گزارش داد: «اگر در هیئت فعلی معارضان تغییراتی ایجاد نشود یا اگر این هیئت گفت‌وگوها را ترك كند، كشورش به جای معارضان از هیئتی جایگزین برای گفت‌وگو با دولت «بشار اسد» حمایت خواهد كرد.» این دیپلمات روسی به خبرگزاری «رویترز» اعلام كرده است روسیه به دنبال یكی از این دو گزینه‌هاست یا اینكه اعضای هیئت عالی گفت‌وگوهای نشست «ریاض» توسعه یابد یا اینكه هیئت معارض دیگری تشكیل شود اما امریكایی‌ها مواضع مبهم و متناقضی را در این مورد اتخاذ كرده‌اند. در حالی كه جان كری وزیر خارجه امریكا گفته كه «هیئت معارضان باید بسیار فراگیر باشد» جان كربی سخنگوی وزارت خارجه امریكا روز سه‌شنبه بار دیگر بر نقش «هیئت عالی مذاكرات» تأكید و اعلام كرد هیئت نهایی معارضان باید از دل این گروه خارج شود. ریاض حجاب نخست‌وزیر اسبق سوریه كه حالا ریاست هیئت عالی را بر عهده دارد نیز روز چهارشنبه با صدور بیانیه‌ای اعلام كرد اگر گروه‌های دیگری به معارضان اضافه شوند، این هیئت از مذاكرات سوریه كنار می‌كشد.
رویا پردازی سعودی‌ها
در حالی كه باگذشت زمان نقش مخرب عربستان در مذاكرات صلح سوریه بیش از پیش آشكار می‌شود، مقامات سعودی از احتمال دخالت مستقیم نظامی در آن كشور حرف می‌زنند. «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان سعودی تصریح كرد كشورش می‌تواند امكان اعزام نیروهای ویژه به سوریه را بحث و بررسی كند. وی كه با شبكه سی‌ان‌ان صحبت می‌كرد، اظهار داشت: «ما می‌توانیم حملات هوایی علیه داعش انجام دهیم و این همان چیزی است كه در واقع اتفاق می‌افتد و همچنین این توان را داریم كه امكان اعزام نیروهای ویژه به سوریه را بررسی كنیم ولی این امور در صورت ابقای بشار اسد در قدرت سخت‌تر و طولانی‌تر خواهد بود.» در همین حال، «احمد العسیری» سخنگوی ائتلاف ضد‌یمن به سركردگی عربستان سعودی مدعی شد خلبان‌های سعودی با هماهنگی ائتلاف تحت رهبری امریكا، وارد آسمان سوریه شده‌اند. این اولین بار نیست كه مقامات سعودی از احتمال دخالت مستقیم خود در سوریه حرف می‌زنند اما تحلیلگران با توجه ناكامی نظامی عربستان سعودی در یمن درباره توانایی‌های نظامی عربستان برای دخالت در سوریه ابراز تردید جدی كرده‌اند و معتقدند این اظهارات سعودی با اهداف تبلغیاتی و سیاسی مطرح می‌شوند.
محمد بابایی
