الوقت- عملکرد سعودی ها در طول چند ماه گذشته همانند کسی است که چیزی برای از دست دادن ندارد و از هر شرایط و ابزاری برای تحریک ایران استفاده می کند، اما منابع آگاه کشورمان تاکید می کنند که تهران با توجه به موقعیت برتر خود وارد بازی ریاض نخواهد شد.
اعدام شیخ نمر تقریبا سه ماه پس از آن رخ داد که صدها نفر از حجاج ایرانی در جریان مراسم رمی جمرات در منای مکه جان خود را از دست دادند. سعودی ها نه تنها حاضر به عذر خواهی نشدند بلکه به طریق مختلف از جمله عدم همکاری با مقامات ایرانی برای بازگرداندن پیکیر قربانیان انجام داد. اقدامات عربستان سعودی در برخورد با این مسئله با خشم و عصبانیت گسترده مردم و رهبران ایران مواجه شد و حتی رهبران ایران به صورت مسقتیم ال سعود را تهدید کردند که اگر رفتار مناسبی با پیکیرهای حجاج ایرانی نداشته باشند با واکنش «سخت و خشن» تهران مواجه خواهند شد.
بسیاری از تحلیلگران اعدام شیخ نمر را تلاشی برای تحریک احساسات شیعیان بویژه ایرانی ها عنوان کردند تا از این طریق تهران را مجبور به واکنشی احساسی کنند و به تنش های منطقه بیش از پیش دامن بزنند. بر اساس اصل روانشناسی وقتی یک نفر با روان فرد دیگری بازی میکند و به روش های مختلف او را تحقیر می کند به دنبال آن است که طرف مقابل کنترل خود را از دست داده و دست به اقدامات پرخاشگرانه و احساسی بزند تا بتواند عقده حقارت خود را خالی کند.
حقارت عربستان سعودی مسئله پنهان و غیرقابل لمسی نیست این کشور بویژه طی چند سال گذشته دچار شکست های پی در پی از رقیب منطقه ای خود شده است. علاوه بر مذاکرات هسته ای که طی آن قدرت های جهانی بدون هیچ قید و شرطی پای مذاکره با ایران نشستند مسئله ای که ناظران آن را به معنی پیروزی گفتمان مقاومت ایران و انزوای عربستان سعودی تعبیر کردند، ریاض شکست های سنگینی از تهران در مناطق مهم غرب آسیا متحمل شده است.
زمانی که یک سال پیش انصارالله کنترل صنعا را به دست گرفت فریدا گیتز در پایگاه اینترنتی «بررسی سیاست‌های جهان»، با توصیف رقابت تهران و ریاض به وضعیت جنگی اعلام نشده، نوشت که بدون شک ایران برنده این رقابت است. گیتز با اشاره به تسلط حوثی ها بر پایتخت یمن آورده است:« با تسلط حوثی‌ها بر پایتخت یمن، ایران هم اکنون می‌تواند بر روی چهار پایتخت عربی حساب کند. مناطقی که ایران به صورت عظیمی در حال گسترش نفوذ خود است؛ دمشق، بیروت، بغداد و هم اکنون صنعا.»
در همان موقع ناظران هشدار دادند که با توجه به ماهیت سیاستگذاری احساسی و غیرعقلانی آل سعود، این رژیم شکست های خود را تحمل نخواهد کرد و احتمالا دست به اقداماتی برای جبران حقارت خود خواهد زد. اساسا یکی از اهداف جنگ یمن نیز همین بود یعنی احیای روحیه ملی مردم عربستان سعودی که تاحدودی نیز با موفقیت همراه بود و این جنگ توانست یک نوع همبستگی میان حکومت با مردم عربستان ایجاد کند. اما با گذشت 9 ماه شکست ریاض در یمن آشکار شده است ضمن آنکه هزینه های سرسام آور جنگ و کاهش قیمت نفت باعث شده عربستان سعودی با فشارهای اقتصادی مواجه شود.
با توجه به این شرایط بسیاری از ناظران معتقدند بهترین چیزی که می تواند افکار عمومی داخلی و خارجی را از شکست ها و مشکلات هیات حاکمه آل سعود منحرف کند ایجاد تنش و حتی جنگ با ایران است.
هر چند با حمله به سفارتخانه و کنسولگری ریاض در ایران باعث شد آل سعود به بخشی از اهداف خود دست یابد و از این حمله برای بسیج افکار عمومی استفاده کند اما یک مقام آگاه در وزارت خارجه کشورمان که خواست هویتش مشخص نشود با اشاره به اینکه تهران به مشکلات، نیات و اهداف ریاض اشراف دارد، تاکید کرد که ایران وارد این بازی عربستان سعودی نخواهد شد و با توجه به موقعیت برتر خود شتاب زده و عجولانه رفتار نخواهد کرد.
محمد بابایی
