الوقت- در اتفاقی بی‌سابقه در سرزمینهای اشغالی و همزمان با روز «یادبود ملی» رژیم صهیونیستی (یوم هازیکارون)، آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای مناطق اطراف بیت‌المقدس را فراگرفت که گفته می‌شود بزرگ‌ترین آتش‌سوزی تاریخ این رژیم است.
این آتش سوزی که از روز چهارشنبه (10 اردیبهشت) در شهر بیت شمش در نزدیکی قدس اشغالی شروع شد، اکنون به سایر مناطق شهری نیز گسترش یافته است. رسانه‌های صهیونیستی گزارش دادند که شعله‌های آتش به سرعت در تپه‌های بیت‌المقدس گسترش یافته و مناطق وسیعی در نوه شالوم، بکوعا، تعوز، نخشون و لاتران از ساکنانش تخلیه شدند. همچنین، بزرگراه ۱، که قدس را به تل‌آویو متصل می‌کند، بسته شده و رانندگان مجبور شدند خودروهای خود را رها کرده و پیاده فرار کنند.
بیش از 10 هزار شهرک‌نشین مجبور به ترک منازل خود شدند. روزنامه یدیعوت آحارونوت گزارش داد که آتش‌سوزی‌ها باعث لغو مراسم یادبود ملی در شهرهایی مانند حیفا، رامات گن و نتانیا شده است.
تاکنون، دست‌کم ۲۲ نفر بر اثر استنشاق دود و سوختگی دچار جراحات شده‌اند. همچنین، بیش از ۲۰۰ خودرو آسیب دیده و خسارات گسترده‌ای به زیرساخت‌ها، جنگل‌ها و املاک وارد شده است. صندوق ملی یهود گزارش داد که این آتش‌سوزی، ۵۰۰۰ هکتار از اراضی را نابود کرده است. از این مقدار، حدود ۳۰۰۰ هکتار جنگل بوده که شامل تقریباً ۷۰ درصد از پارک کانادای کرانه باختری نیز می‌شود. میزان خسارت با آتش‌سوزی کارمل در سال ۲۰۱۰ برابری می‌کند.
در پی آتش‌سوزی گسترده در قدس اشغالی، حرکت قطار‌ها میان این شهر و فرودگاه بن گوریون به دلیل هراس از سرایت حریق به خط راه آهن و برق متوقف شده است.
همچنین رسانه‌های عبری با انتشار ویدیوئی با اشاره به گسترش دامنه آتش‌سوزی گزارش دادند که آتش به موزه خودروهای زرهی رژیم صهیونیستی در «اللطرون» واقع در نزدیکی قدس اشغالی سرایت کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر صهیونیستی اعلام کرد که اسرائیل در وضعیت اضطراری قرار دارد. او گفت:«اولویت ما در حال حاضر دفاع از اورشلیم است».
گزارشهای ضد و نقیض از علت آتش سوزی
پلیس صهیونیستی اعلام کرده تاکنون تنها سه مظنون بازداشت شده‌اند و ارزیابی اولیه آتش‌نشانی نشان می‌دهد علت اصلی آتش‌سوزی احتمالاً بی‌احتیاطی گردشگران بوده، نه اقدام عمدی. شبکه ۱۳ اسرائیل در این باره گزارش داد و گفت:«تحقیقات نشان داده‌اند که در ساعات منتهی به آغاز آتش‌سوزی، تعداد غیرعادی زیادی گردشگر از منطقه عبور کرده بودند، جایی که آتش از آن آغاز شد. همچنین آتش‌نشانی احتمال می‌دهد که برخی از آتش‌سوزی‌های بعدی در همان روز ممکن است عمدی بوده باشند. سازمان آتش‌نشانی همچنین اعلام کرد هنوز علت قطعی آتش‌سوزی‌ها مشخص نشده و تحقیقات همچنان در مراحل اولیه قرار دارد».
درحالی که برخی از مقامات صهیونیستی مسائلی همچون گرمی هوا و وزش‌بادهای گرم و مسائل غیر انسانی را عامل اصلی این آتش سوزی ذکر می‌کنند، برخی از رسانه‌ها و مقامات صهیونیست تلاش می‌کنند تا فلسطینیان را عامل این آتش سوزی معرفی کنند. در همین حال، تالی گوتلیب، نماینده راست‌گرای حزب لیکود در کِنست، مدعی شد:«لطفاً به من نگویید که این آتش‌سوزی یک حمله تروریستی نیست. این آتش‌افروزی عمدی است». او همچنین ادعا کرده که اسرائیل مورد حمله دشمنان بی‌رحم خود قرار گرفته است.
بسیج گسترده نیروها
شدت و گستره آتش سوزی به حدی است که بیش از ۱۵۰ تیم آتش‌نشانی با حمایت ۱۱ هواپیما و چندین بالگرد برای مهار آتش‌سوزی‌ها به کار گرفته شده‌اند. مقامات آتش‌نشانی رژیم صهیونیستی ضمن اعلام بالاترین سطح وضعیت اضطراری، دستور بسیج عمومی برای همه تیم‌های آتش‌نشانی در سراسر سرزمینهای اشغالی فلسطین را صادر کردند.
شرایط آب و هوایی نامساعد، از جمله بادهای شدید تا ۶۵ کیلومتر در ساعت و خشکی هوا، کنترل آتش را دشوارتر کرده است، به همین دلیل ارتش نیز برای تخیله ساکنان و نیز کمک به اطفاء حریق وارد عمل شده است.
فرماندهی جبهه داخلی اسرائیل نیز با اعزام بیش از ۵۰ خودروی آتش‌نشانی و تیم‌های جستجو و نجات، و تأمین بیش از ۳۰۰,۰۰۰ لیتر آب، در عملیات امدادرسانی مشارکت کرده است.
«مؤسسه مگن داوید آدوم» به عنوان سازمان ملی خدمات پزشکی اضطراری با اعزام تیم‌های پزشکی و آمبولانس‌ها به درمان مجروحان و افراد دچار استنشاق دود پرداخت.
«صندوق ملی یهود» هم با تخصیص ۵ میلیون دلار برای تجهیز تیم‌های آتش‌نشانی در شمال اراضی اشغالی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند پهپادها و دوربین‌ها برای نظارت بر مناطق آسیب‌پذیر، به مهار آتش‌سوزی‌ها کمک کرد.
با توجه به شدت آتش‌سوزی و ناتوانی در مهار آن، تل‌آویو از کشورهای غربی درخواست کمک کرده است. متعاقب آن، آمریکا، ایتالیا، کرواسی، اسپانیا، فرانسه، رومانی، اوکراین، مقدونیه شمالی و قبرس و یونان هواپیماهای اطفای حریق به اسرائیل فرستادند.
ناتوانی تل‌آویو در مهار آتش
با وجود بسیج گسترده نیروهای امدادی و درخواست کمک بین‌المللی، این آتش‌سوزی همچنان مهار نشده باقی مانده و خسارات قابل توجهی به بار آورده است. این بحران نه تنها باعث آوارگی هزاران نفر شد، بلکه ضعف‌های ساختاری در سیستم مدیریت بحران، کمبود تجهیزات و آمادگی برای مواجهه با بلایای طبیعی را آشکار کرد.
واکنش دیرهنگام دولت، نارضایتی عمومی را افزایش داده و اعتماد مردم به رهبری سیاسی تل‌آویو را بیش از پیش تضعیف کرده است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تمرکز بیش از حد نتانیاهو بر مسائل سیاسی و امنیتی، منجر به غفلت از زیرساخت‌های حیاتی و سیستم‌های مقابله با بحران شده است.
این آتش سوزی گسترده، نه تنها یک فاجعه طبیعی بلکه نمادی از چالش‌های داخلی رژیم صهیونیستی است. برخی تحلیلگران معتقدند که این حوادث می‌تواند نشانه‌ای از آسیب‌پذیری داخلی و نیاز به بازنگری در سیاستهای امنیتی و زیست‌محیطی این رژیم باشد. ناتوانی دولت در کنترل آتش‌سوزی‌ها به‌وضوح گویای این واقعیت است که ساختار حکومتی کنونی اسرائیل در برابر بحرانها آسیب‌پذیر و بی‌ثبات است. این وضعیت، آینده سیاسی نتانیاهو را بیش از پیش در هاله‌ای از ابهام فرو برده و انتقادات داخلی و بین‌المللی نسبت به عملکرد دولت او را تشدید کرده است.
منتقدان به کمبود آمادگی و واکنش دیرهنگام به عنوان نشانه‌هایی از مشکلات ساختاری در خدمات اضطراری اشاره کرده‌اند. این وضعیت بحث‌هایی را درباره اولویت‌های تخصیص منابع برانگیخته و خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر در توانمندی‌های آتش‌نشانی و زیرساخت‌ها شده‌اند.
ناتوانی اسرائیل در مهار آتش درحالی است که دولت نتانیاهو در دو سال گذشته بخش عظیمی از منابع مالی را برای جنگ غزه اختصاص داده است. با وجود گذشت بیش از ۱۹ ماه از آغاز جنگ، اهداف اعلام‌شده توسط مقامات تل‌آویو هنوز محقق نشده‌اند. ادامه این جنگ در شرایطی که رژیم با بحران‌های داخلی مواجه است، فشارهای مضاعفی بر منابع و نیروهای امنیتی وارد کرده است.
ارتش رژیم صهیونیستی هزینه ازسرگیری و گسترش جنگ در نوار غزه از ۱۸ مارس تاکنون را حدود ۱۰ میلیارد شِکِل (معادل تقریبی ۲.۷ میلیارد دلار ) برآورد کرده است. در این گزارش آمده است که جنگ پس از وقفه‌ای کوتاه، مجدداً آغاز شده و اکنون برنامه‌ریزی‌هایی برای آغاز یک عملیات زمینی گسترده در حال انجام است؛ امری که هزینه‌های هنگفتی برای دولت نتانیاهو به همراه دارد.
از آنجا که اقتصاد رژیم صهیونیستی به دلیل درگیری در غزه و جبهه‌های دیگر، در وضعیت نامساعدی قرار دارد، لذا برای جبران هزینه‌های جنگ ناگزیر است که بودجه برخی نهادها مانند خدمات ایمنی را کاهش دهد. شاید مقامات تل‌آویو انتظار نداشتند که حوادث طبیعی در چنین شرایطی گریبانگیر آنها شود و به همین دلیل اجباری نسبت به اختصاص بودجه بیشتر به خدمات ایمنی نمی‌دیدند اما این آتش سوزی گسترده ثابت کرد که «حادثه خبر نمی‌کند». از اینرو، این بحران، نیاز به برنامه‌ریزی بهتر و سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه پیشگیری و مدیریت بحران را برجسته کرد.
برخی تحلیلگران معتقدند که این آتش‌سوزی‌ها می‌تواند نمادی از بازتاب پیامدهای سیاستهای تهاجمی اسرائیل در منطقه باشد. درحالی که تل‌آویو به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه است، این حوادث نشان‌دهنده آسیب‌پذیری داخلی و چالش‌های امنیتی پیشروی این رژیم است.
تشدید درگیری شاباک و نتانیاهو
بحران آتش‌سوزی بلافاصله به محلی برای تسویه حساب‌های داخلی میان دولت و مخالفان تبدیل شده است. نتانیاهو که به دلیل فرار از پذیرش مسئولیت نفوذ امنیتی و شکست بزرگ در ماجرای عملیات 7 اکتبر 2023 زیر تیغ تند انتقادها قرار دارد، در کوران آتش‌سوزی با فرار به جلو از هم اکنون نوک پیکان ناکارمدی را متوجه نهادهای امنیتی بویژه شاباک کرده است. در این رابطه فرزند نتانیاهو با تأیید ضمنی امکان تعمدی بودن آتش‌سوزی‌ها، شاباک را به سهل‌انگاری در اجرای وظایف خود متهم کرد.
گفتنی است در هفته‌های اخیراختلافات عمیق میان نتانیاهو و رونن بار، رئیس سازمان امنیت داخلی (شاباک)، درباره مسئولیت حمله 7 اکتبر موجب شد تا بار پس از مقاومت‌های اولیه مجبور به استعفا از پست خود شود. شاباک معتقد است که دفتر نتانیاهو در عملیات هفت اکتبر مقصر بوده و باید مسئولیت این شکست را بپذیرد ولی نتانیاهو تاکنون زیر بار نرفته است و تنها ضعف و ناکارآمدی نهادهای امنیتی را عامل اصلی عملیات طوفان الاقصی می‌داند.
بنابراین، تمرکز مقامات سیاسی و امنیتی به تسویه حساب‌های شخصی و فرار از زیر بار مسئولیتها، سبب شده تا در اداره امور و مواجهه با بحرانها ضعیف عمل کنند. لذا، با توجه به ادامه آتش‌سوزی‌ها و افزایش فشارهای داخلی و بین‌المللی، تل‌آویو با یکی از بزرگ‌ترین آزمون‌های خود در سال‌های اخیر مواجه شده است.
در مجموع، ترکیب بحران‌های طبیعی مانند آتش‌سوزی‌های گسترده، با بحران‌های سیاسی و امنیتی داخلی، رژیم صهیونیستی را در وضعیت بی‌سابقه‌ای قرار داده است. ناکامی در مهار آتش‌سوزی‌ها، تداوم جنگ در غزه بدون دستاورد مشخص، و اختلافات عمیق میان نتانیاهو و نهادهای امنیتی، همگی نشان‌دهنده بحرانی چندوجهی هستند که نیازمند بازنگری اساسی در سیاست‌ها و رویکردهای مدیریتی اسرائیل است.
