پایگاه تحلیلی الوقت - تحولات اخیر در سوریه پس از پایان یافتن کار دولت بشاراسد باعث شده تا بسیاری سال میلادی جدید را سال بازی‌های جدید سیاسی و ژئوپلیتیک در منطقه ارزیابی کنند. این گزارش نگاهی به نقش و بازی احتمالی بازیگران در غرب آسیا در سال 2025 خواهد داشت:
ترکیه می‌تواند درسوریه ترک‌تازی کند؟
ترکیه به طور پیوسته در حال گسترش جاپای خود در مناطقی از شاخ آفریقا تا شام و افغانستان است. آن چه رهبران ترکیه در سر دارند، تقویت نقش خود به عنوان یک نیروی تعیین کننده در منطقه است. «وینا علی خان»، کارشناس آمریکایی مسائل غرب آسیا در گفتگو با نیوعرب به این موضوع اشاره کرده که اردوغان پس از سقوط دولت بشار اسد، اهداف بلندپروازانه‌ای را برای خود در دمشق ترسیم کرده است. با این حال به نظر می‌رسد که دست ترکیه برای بازی در سوریه چندان هم باز نیست. دولت‌های عربی امارات متحده عربی و عربستان احتمالا نگران بازی زیاد ترکیه در سوریه هستند و به راحتی حاضر به پذیرش این موضوع نیستند که ترکیه خود را پیروز مطلق در تحولات سوریه نشان دهد. از این رو ترکیه برای ایفای نقش در سوریه با چالش از سوی امارات و عربستان روبرو خواهد بود. پیشتر ترکیه در لیبی هم با امارات دچار چالش شده بود و چالش ترکیه با امارات اکنون پس از لیبی به میدان رقابت در سوریه نیز کشیده خواهد شد.
اسرائیل نگران دولت قدرتمند در دمشق
سقوط دولت بشاراسد برای رهبران رژیم صهیونیستی تا اندازه زیادی نگران کننده شده است. همین نگرانی باعث شد تا نظامیان صهیونیستی با پیشروی تا 25 کیلومتر در عمق خاک سوریه، بخش‌های زیادی از جولان را به اشغال خود درآورند. دولت جدید سوریه تحت حاکمیت گروه بنیادگرای تحریرالشام همزمان در حال ارسال پیام به تل آویو برای خروج کامل از سوریه است. هفته گذشته نیز منابع آمریکایی اعلام کردند که حاکمان جدید سوریه از آمریکا خواسته‌اند تا اسرائیل را وادار به خروج کامل از سوریه کند. با این حال به اعتقاد بسیاری صهیونیست‌ها با ابهامات مربوط به آینده سوریه دست و پنجه نرم می کند. به نظر می رسد وضعیت ایده آل تل آویو در سوریه این است که هیچ نهاد یا نهادی نتواند قدرت متمرکز را بدست آورد، چون در محاسبات تل آویو هرگروهی که بر سوریه حکومت می‌کند، لزوما دوست اسرائیل نخواهد شد و نمی تواند به راحتی ثبات را در سوریه برقرار کند. از این رو، وضعیت ایده آل برای اسرائیل ادامه بی ثباتی و هرج و مرج در سایه کنترل بخش قابل توجهی از جنوب سوریه و بلندی‌های جولان است. اسرائیل به خوبی می‌داند که فقط در سایه هرج و مرج و بی‌ثباتی قادر به ادامه اشغال جولان خواهد بود. از این رو بعید نیست که اسرائیل در سال 2025 مانع شکل‌گیری یک حاکمیت مرکزی قدرتمند در دمشق شود. «اسامه الشریف»، روزنامه نگار و تحلیلگر اردنی در امان معتقد است که «اسرائیل تلاش خواهد کرد تا حضور خود را در جنوب سوریه تقویت کند و نگران ظهور یک دولت محافظه کار سنی در دمشق است.» از سوی دیگر، مقامات تل آویو نگران بازگشت حماس به سوریه و قدرت گیری نیروهای فلسطینی در سوریه جدید هستند و این مسئله به نگرانی تل آویو از تحولات آتی سوریه دامن خواهد زد.
یک نکته دیگر برای صهیونیست‌ها در میدان بازی سوریه امکان تقابل جدید با ترکیه است. اسرائیل بارها نشان داده است که از تمایلات خارج از مرکز گروه‌های کردی در شمال شرق سوریه حمایت می‌کند. از طرف دیگر نیروهای کرد سوری جدی ترین نیروی مخالف ترکیه در سوریه به شمار می‌روند و حمایت اسرائیل از کردهای سوریه موضوعی است که احتمالا باعث عصبانیت آنکارا و تقابل با تل آویو بر سر تحولات سوریه خواهد شد.
تسری مقاومت از غزه به کرانه باختری
اگرچه 15 ماه جنگ علیه غزه این باریکه فلسطینی را به یک جهنم تبدیل کرده است، اما مقاومت در غزه هنوز فعال است و با وجود ادامه جنگ، نیروهای مقاومت فلسطین اقدام به پرتاب راکت و موشک‌های کوتاه برد به سمت اراضی اشغالی می‌کنند. از سوی دیگر با تغییر دولت در آمریکا و بازگشت ترامپ به کاخ سفید این احتمال وجود دارد که با توجه به شعارهای ترامپ، دولت آمریکا الحاق کرانه باختری به دیگر مناطق اشغال شده توسط اسرائیل را به رسمیت شناسد. بی تردید الحاق کرانه باختری به دیگر مناطق اشغالی آتش خشم نیروهای فلسطینی را شعله‌ور خواهد کرد و سال 2025 سال تسری مقاومت فلسطین از غزه به کرانه باختری خواهد بود. رشد شتابان شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری، طبق برنامه «بزالل اسموتریچ»، وزیر دارایی فعلی اسرائیل که در سال 2017 منتشر شد، دوره‌های جدیدی از خشونت را با گروه‌های مقاومت فلسطینی آغاز خواهد کرد و احتمالاً باعث آشفتگی اجتماعی و سیاسی در کرانه باختری خواهد شد.
ادامه معمای یمن
نیروهای ارتش و مقاومت یمن همچنان به حملات خود علیه اسرائیل و حمایت از مردم غزه در جنگ ادامه می‌دهند و این حملات در سال 2025 نیز ادامه خواهد داشت. با وجود ادعای اسرائیل برای مقابله با نیروهای یمنی، اما کار تل آویو در این تقابل آسان نخواهد بود. یمن 44 برابر وسعت لبنان است و از نظر جغرافیایی از اسرائیل بسیار زیاد دورتر است. این مزیت جغرافیایی باعث شده تا کار اسرائیل برای توقف حملات یمن آسان نباشد. علاوه بر این، انصارالله برای حملات ضد اسرائیلی خود تحت عنوان حمایت از فلسطینیان در غزه با حمایت قابل توجهی از مردم یمن همراه است. انصارالله همزمان مشارکت قوی با روسیه و بازیگران شاخ آفریقا دارد و به تعامل با چین ادامه خواهد داد. بنابراین، نیروهای انصارالله و ارتش یمن در حملات خود علیه اسرائیل شرایط مناسب‌تری خواهند داشت و بعید است که تل آویو به آسانی بتواند حملات نیروهای یمنی را متوقف کند.
