الوقت- در میانه تشدید تنش‌ها در منطقه و افزایش احتمال تبدیل جنگ غزه به یک درگیری منطقه‌ای، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا برای چهارمین بار متوالی از زمان آغاز جنگ راهی منطقه شده است. موضوعی که نشان می‌دهد وضعیت پرتلاطم منطقه، واشینگتن را به شدت نگران کرده است.
بلینکن در اولین مقصد روز جمعه به ترکیه رفت و امروز (یکشنبه) هم به کرانه باختری سفر کرد و قرار است در ادامه به کشورهای یونان، اردن، قطر، امارات، عربستان سعودی، سرزمینهای اشغالی و مصر برود تا با مقامات آنها درباره تحولات جنگ غزه و منطقه رایزنی کند.
سفر منطقه‌ای بلینکن در بحبوحه درگیریها در غزه، از زوایای زیادی قابل بررسی است و او اهداف زیادی را در این سفر دنبال می‌کند که تا حد زیادی بر گسترش چارچوب جنگ کنونی غزه و لبنان و تنشهای امنیتی در دریای سرخ متمرکز خواهد بود.
در این ارتباط متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شده: «بلینکن بر لزوم ادامه جریان کمکهای بشردوستانه بیشتر به غزه، آزادی همه اسرا و افزایش حفاظت از غیرنظامیان در غزه تاکید خواهد کرد». میلر گفت که بلینکن همچنین با شرکای خود در منطقه اصول واشنگتن در رابطه با آینده غزه و نیاز به تشکیل کشور مستقل فلسطینی را بررسی خواهد کرد و همچنین در کنفرانس "COP28" در دبی شرکت خواهد کرد.
نگرانی کاخ سفید از گسترش آتش جنگ
هر چند آمریکا به طور کامل از رژیم صهیونیستی حمایت می‌کند اما درباره روند ادامه جنگ در غزه با مقامات تل‌آویو اختلاف نظرهایی دارند. مقامات واشینگتن در روزهای اخیر بارها از رژیم صهیونیستی درباره کشتار بیشتر غیرنظامیان انتقاد کرده و خواستار احترام به قوانین بین‌المللی شده‌اند. بنابراین، یکی از اهدافی که بلینکن در سفر خود به منطقه دنبال می‌کند، متقاعد کردن صهیونیست‌ها به کاهش کشتار غیرنظامیان است تا از فشارهای فزاینده جهانی که در سه ماه اخیر علیه آمریکا و اشغالگران به راه افتاده است کاسته شود.
گفتن است که در مدت کمتر از سه ماه بیش از 22 هزار نفر از اهالی غزه به شهادت رسیده اند که اکثر آنها را کودکان و زنان تشکیل می‌دهند.
باتوجه به اینکه شکایت آفریقای جنوبی درباره نسل‌کشی اسرائیل در دادگاه لاهه هم قرار است به زودی بررسی شود، بنابراین دولت آمریکا سعی دارد تا صهیونیست‌ها را نسبت به عواقب این اقدامات جنایی در عرصه بین‌المللی آگاه کند.
از طرفی، جو بایدن، که می‌خواهد برای دومین بار مسند ریاست جمهوری را از آن خود کند، سعی دارد تا فیتیله جنگ در غزه را پایین بکشد، چرا که حمایتهای بی‌دریغ واشینگتن از تل‌آویو، موج نارضایتی بخشی از بدنه اجتماعی آمریکا از دولت را تشدید کرده و کاهش حمایتهای مردمی چالش جدی برای پیروزی مجدد بایدن در انتخابات خواهد بود.
از طرف دیگر با ناکامی رژیم صهیونیستی در آزادسازی اسرای خود از دست گروه‌های مقاومت در سه سپری شده از جنگ و وارد آمدن تلفات سنگین به نظامیان صهیونیستی، اکنون واشنگتن به دنبال راهی برای باز کردن مسیر آزادی اسرای صهیونیست از طریق دیپلماسی است.
«لیقا مکی» محقق ارشد مرکز مطالعات الجزیره، به خلیج آنلاین گفت:«بلینکن حامل طرحی است که از طریق آن ممکن است بخواهد رویکردی آمریکایی برای پایان دادن به مناقشه در غزه ارائه دهد تا گلوگاه جنگ فعلی در منطقه را حل کند. ماهیت دقیق این رویکرد را نمی‌دانیم، اما درباره مرحله پس از جنگ غزه است و این رویکرد دور از جاه‌طلبی اسرائیل نخواهد بود، اما ممکن است با دیدگاه اسرائیل سازگار نباشد».
مذاکرات بلینکن با کشورهای عربی
مسئله مهم دیگری که بلینکن را به منطقه کشانده است، بحث آینده سیاسی غزه و نحوه اداره آن با شرکای منطقه‌ای است. هر چند جنگ در غزه ادامه دارد و جنبش حماس هم که قرار بود در مدت کوتاهی نابود شود برخلاف ادعای واشینگتن و تل‌آویو، هنوز دست برتر را در تحولات میدانی دارد ولی با این وجود آمریکاییها در هفته‌های اخیر طرحهای زیادی را برای آینده این باریکه ارائه داده‌اند. از اینرو، بلینکن درصدد است تا کشورهای عربی منطقه را که نقش محوری در تحولات فلسطین دارند، با سیاست‌های آمریکا همسو کرده و بتواند امنیت رژیم صهیونیستی را بیش از پیش تضمین کند.
بلینکن در دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان پیشنهاد کرد منطقی‌ترین راه‌حل این است که «یک تشکیلات خودگردان فلسطینی مؤثر و احیا شده» در نهایت مدیریت غزه را در دست بگیرد، اما او اذعان داشت که سایر کشورها و آژانس‌های بین‌المللی احتمالاً در این مدت نقش امنیتی و حکومتی ایفا خواهند کرد.
طرحی که آمریکاییها در هفته‌های اخیر آنرا تدوین کرده‌اند، شامل آزادی اسرا، افزایش کمکهای امنیتی واشنگتن به تشکیلات خودگردان و اعطای نقش بیشتر به هماهنگ کننده امنیتی آمریکا است. مقامات آمریکایی گفته‌‌اند که نیاز به یک نیروی بین‌المللی برای دستیابی به ثبات بلافاصله پس از توقف جنگ و به دنبال آن روی کار آمدن گروه فلسطینی با «حکمرانی تجدید شده» در بلندمدت وجود دارد. همچنین به گزارش برخی منابع، طرح کوچاندن نیمی از مردم غزه و اسکان آنها در کشورهای عربی و اروپایی هم بخشی از پروژه واشینگتن است.
این در حالی است که کشورهای عربی بارها اعلام کرده اند که واشنگتن در ابتدا باید توقف کامل جنگ را در دستور کار برنامه‌های خود قرار دهد. مصر به عنوان میانجیگر بین حماس و تل‌آویو، از اینکه آمریکا ابتکار عمل صلح را به دست بگیرد نگران است و نظر مساعدی در این باره ندارد و به همین دلیل طرح پیشنهادی خود را ارائه داده است. عربستان سعودی هم تاکنون موضع شفافی در این زمینه نگرفته است اما مخالفت خود را با طرح کوچاندن فلسطینیان اعلام کرده و خواستار ارسال کمکها به مردم غزه و توقف سریع جنگ شده است. امارات هم گرچه در پشت پرده با صهیونیست‌ها همسو است و سیاست نابودی حماس را دنبال می‌کند اما برای حفظ ظاهر تاکنون در این باره موضع رسمی اتخاذ نکرده است. قطر هم به عنوان بازیگر فعال در جنگ اخیر غزه و حامی حماس، بعید است که با طرح واشینگتن که یکطرفه به نفع صهیونیست‌ها تنظیم شده است، موافقت کند. الآن با آشکار شدن نشانه‌های ضعف در ارتش اسرائیل، کشورهای عربی خواستار توقف فوری درگیریها و ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه هستند ولی دولت آمریکا در طرح خود از توقف جنگ سخنی به میان نیاورده است.
آمریکا در سه ماه اخیر بارها با وتوی قطعنامه‌های آتش بس، دست اشغالگران را برای کشتار بیشتر فلسطینیان در غزه باز گذاشت و توقف جنگ را به نفع حماس می‌داند. از اینرو، طرحهای آمریکا با خواسته اعراب در تضاد است که اولویتشان پایان جنگ و عدم تغییر بافت جمعیتی در غزه است. از اینرو، مذاکرات بلینکن با حکام عرب برای مجاب کردن آنها با طرح خود در غزه، با چالش جدی مواجه خواهد شد.
نکته دیگر در مذاکرات بلینکن با مقامات کشورهای عربی، بحث تنش در دریای سرخ است که این روزها ذهن دولتمردان کاخ سفید را به خود مشغول داشته است. از آنجا که عملیات انصارالله یمن علیه کشتی‌های صهیونیستی در دریای سرخ همچنان ادامه دارد و حتی به درگیریهای محدود با نیروهای آمریکایی هم کشیده شده است، لذا واشینگتن قصد دارد برای رفع این تهدیدات امنیتی از متحدان عرب خلیج فارس کمک بگیرد.
کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در ائتلاف دریایی آمریکا مشارکت نکرده‌اند و از این رو به نظر می‌رسد بلینکن در این سفر سعی خواهد کرد تا عربستان و امارات را مجاب کند تا بخشی از گوشه کار را آنها برعهده بگیرند تا شاید بتوانند از شر حملات انصارالله خلاص شوند. کشورهای عرب خلیج فارس به دلیل نزدیکی به سرزمین یمن و تجربه جنگ 9 ساله با انصارالله، به تحولات دریای سرخ بیش از آمریکاییها اشراف دارند و حضور این کشورها در چارچوب ائتلاف دریایی، قوت قلب برای واشینگتن و صهیونیست‌ها است که بزرگترین تهدید علیه منافع خود در دریای سرخ را خنثی کنند. اما این سناریو هم کاری از پیش نخواهد برد، چرا که حکام سعودی و ابوظبی به خوبی می‌دانند که عضوت در ائتلاف آمریکا به منزله اعلان جنگ به انصارالله و وارد شدن در باتلاق جدید آمریکا است.
با توجه به اینکه رهبران انصارالله بارها هشدار داده‌اند منافع اعضای ائتلاف دریایی جزء اهداف مشروع یمنی‌ها تلقی می‌شوند لذا همکاری اعراب با واشینگتن، می‌تواند صنعا را به ازسرگیری عملیات موشکی به عمق عربستان و امارات وادار کند. کشورهای عربی از ابتدا از عواقب همکاری با ائتلاف آمریکا آگاه بودند و به همین خاطر از مشارکت در این ائتلاف نمایشی خودداری کردند.
مهار آتش در جبهه شمالی
از آنجا که جنگ غزه، ابعاد منطقه‌ای به خود گرفته و جبهه‌های دیگری علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی گشوده شده است، اهداف سفر منطقه‌ای بلینکن هم چندوجهی است. درحال حاضر، بزرگترین نگرانی مقامات صهیونیستی و آمریکایی نه از سوی غزه و عراق، بلکه از ناحیه لبنان است، جایی که حزب‌الله به عنوان قدرتمندترین بازوی محور مقاومت بیخ گوش سرزمینهای اشغالی سنگر گرفته و آماده است تا در صورت اشتباه نسنجده از سوی تل‌آویو، تمام اراضی اشغالی را موشکباران کند.
مقامات کاخ سفید در سه ماه گذشته بارها هم از دولت نتانیاهو خواسته‌اند تا سطح تنش در جبهه شمالی را کاهش دهد و هم به حزب‌الله پیام داده‌اند از از ورود به درگیریهای غزه خودداری کند. حزب‌الله به عنوان حامی ملت فلسطین از ابتدای شروع جنگ غزه، در حمایت از مردم مظلوم غزه حملات موشکی خود به شمال سرزمینهای اشغالی را شروع کرد و در این مدت توانسته ضربات مهلکی را به اشغالگران وارد کند.
در روزهای اخیر به دلیل ماجراجویی ارتش صهیونیستی که با ترور فرماندهان مقاومت بر طبل جنگ می‌کوبند، خزب‌الله دامنه حملاتش را گسترده‌تر کرده و روز شنبه توانست با دهها موشک پایگاه «مرون» تنها مرکز مدیریت، نظارت و کنترل هوایی در شمال اسرائیل را که هیچ جایگزین دیگری برای آن وجود ندارد، مورد هدف قرار دهد.
برای سران واشینگتن و تل‌آویو مسلم است که درگیری گسترده با حزب‌الله، شرایط را برای صهیونیست‌ها دشوار خواهد کرد و به اعتراف مقامات اسرائیلی، این جنبش می‌تواند روزانه هزاران موشک به سمت سرزمینهای اشغالی شلیک کند. حزب‌الله تاکنون فقط بخش کوچکی از توانمندی‌های نظامی خود را به دشمن صهیونیستی نشان داده است ولی حدود 230 هزار شهرک نشین از مناطق شمالی پا به فرار گذاشته‌اند و در صورت استفاده از تمام ظرفیتهای استراتژیک حزب‌الله، بدون تردید صهیونیست‌ها در هیچ جایی در امان نخواهند بود.
از طرفی، تهدیدات حزب‌الله برای نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه هم تهدید جدی به شمار می‌رود. سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله در اولین سخنرانی خود پس از شروع جنگ غزه به دولتمردان کاخ سفید هشدار داد که ادامه حمایتها از رژیم اشغالگر تاوان سنگینی برای آنها خواهد داشت و با خط و نشان کشیدن برای ناوهای آمریکایی، گفت که نیروهای مقاومت توان و ابزارهای کافی برای ضربه زدن به ناوهای آمریکایی را دارند.
رهبران کاخ سفید می‌دانند که اگر حزب‌الله به طور گسترده به جنگ غزه ورود کند، همه استحکامات آمریکا در منطقه هم در تیررس موشکهای آن قرار خواهند گرفت و وعده‌ها و هشدارهای نصرالله هم توخالی نیست. بنابراین، بلینکن سعی خواهد کرد مقامات تل‌آویو را متقاعد کند که در این شرایط آشفته و بغرنج از تحریک حزب‌الله برای ورود به معادلات جنگ در غزه خودداری کنند. موضوعی که می‌تواند منافع و پایگاه‌های آمریکایی در عراق و سوریه را در معرض حملات بیشتر گروه‌های مقاومت قرار دهد. چیزی که متیلو میلر هم در سخنرانی اخیر خود به آن اعتراف کرد و گفت:«به نفع هیچ‌کس، نه اسرائیل، نه منطقه و نه به نفع جهان نیست که درگیری فراتر از غزه گسترش یابد».
تحرکات دیپلماتیک بلینکن برای جلوگیری از گسترش جنگ غزه به منطقه، زمانی محقق خواهد شد که صهیونیست‌ها به جنگ افروزی در غزه پایان دهند، در غیر این صورت مذاکرات مقامات آمریکایی با کشورهای عربی برای حفظ امنیت صهیونیست‌ها و خوش خیالی درباره نابودی حماس و به دست گرفتن کنترل غزه ره به جایی نخواهد برد.
