پایگاه تحلیلی الوقت - پارلمان اروپا با تصویب طرحی ضد ایرانی، خواستار قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فهرست موسوم به «تروریستی» اتحادیه اروپا شد. تقاضای پارلمان اروپا در قالب این طرح بدون اجماع تصویب شد و باید در شورای اروپا بررسی و در مورد آن تصمیم‌گیری شود. هرچند مصوبات شورای اروپا عموما با رای حداقل ۱۵ کشور که دست‌کم ۶۵ درصد جمعیت اروپا را نمایندگی می‌کنند تصویب می‌شود، اما در موارد حساس نظیر موضوعات سیاست خارجی، شورای اروپا عموما بر اساس اجماع تمام اعضا تصمیم‌گیری می‌کند. در ارتباط با اقدام ضدایرانی پارلمان اروپا، گفتگویی را با آقای «دکتر سیدرضا میرطاهر»، کارشناس مسائل منطقه ای داشتیم و نظرات ایشان را پیرامون اقدام اخیر پارلمان اروپا علیه ایران جویا شدیم.
دلایل و چرایی قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست تروریستی از سوی پارلمان اتحادیه اروپا را چگونه ارزیابی می کنید؟
اقدام جدید پارلمان اروپا در زمینه تصویب قطعنامه ای که یکی از متمم های آن تروریستی نامیدن سپاه پاسداران بود، اقدامی هم راستا با اقدام رئیس جمهور سابق آمریکا «دونالد ترامپ» در سال 2019 به شمار می رود. به نظرم هدف کلی و اصلی این اقدام تشدید فشارها علیه ایران به منظور منزوی کردن تهران و در وهله دوم ایجاد فشارهای جدید از قبیل اعمال تحریم ها و همچنین اعلام حمایت از اغتشاشات در ایران بود، اگرچه اغتشاشات در حال حاضر در ایران به پایان رسیده است. اروپایی ها مانند دیگر بلوک غرب تلاش دارند تا آتش اغتشاشات در ایران را روشن نگه دارند و زمینه لازم حمایت از عوامل نارآرامی را فراهم و به جمهوری اسلامی ایران ضربه وارد کنند. با این حال با توجه به ادامه مراودات ایران و اروپا که همچنان ادامه دارد، تصویب نهایی این قطعنامه در شورای اروپا می تواند تبعات بسیار منفی در روابط ایران و اتحادیه اروپا برجای گذارد. در عین حال در شورای اروپا در زمینه تصویب قطعنامه مشابه پارلمان اروپا تردیدهای بسیاری است و حتی یکی از مقامات آلمانی نسبت به تصویب چنین قطعنامه ای در شوررای اروپا ابراز تردید کرده است. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در تماس تلفنی با امیرعبداللهیان موضع گیری منفی درباره اقدام پارلمان اروپا داشته است، هرچند اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا اقدام پارلمان اروپا را تائید کرده و گفته است که سپاه باید در فهرست تروریستی قرار گیرد. این وضعیت اگرچه شکاف و اختلاف نظر در اروپا درباره ایران را نشان می دهد، اما به طور کلی اقدام اروپا حکایت از هم نوایی با آمریکا در راستای فشار حداکثری به ایران است.
در این میان آمریکا چه نقشی در اقدام اخیر اروپا علیه ایران داشت و اصولا بازی آمریکا را در این میان چطور می توان دید؟
در درجه اول اقدام ضدایرانی پارلمان اروپا با الگوگیری از اقدام مشابه پیشین آمریکا صورت گرفته و نوعی همگرایی فرآتلانتیک اروپا و آمریکا را نشان می دهد. همکاری اروپا و آمریکا در دوره ترامپ تضعیف شده بود و دولت بایدن از زمان ورود به کاخ سفید تلاش کرده است که شکاف بین دو سوی اقیانوس اطلس را کاهش دهد. در این ارتباط ما موضع واحد آمریکا و اروپا را در قبال توافق هسته ای با ایران و جنگ اوکراین را در قالب همگرایی فراآتلانتیک شاهد هستیم. در حال حاضر نیز آمریکایی ها خیلی خرسند هستند که اروپا موضعی همسو با واشنگتن اتخاذ کرده است، چون در دوره ترامپ با توجه به خروج یکجانبه آمریکا از برجام زمینه اختلاف آمریکا و اروپا تشدید شده بود و اروپا مخالف اقدام یکجانبه آمریکا درباره برجام بود. اما دولت فعلی بایدن بدنبال چندجانبه گرایی است و تلاش دارد تا اروپایی ها را در جبهه واحد با آمریکا قرار دهد که اقدام اروپا علیه سپاه پاسداران نیز در همین چارچوب ارزیابی می شود. براین اساس، بعد از اقدام ضدایرانی اروپا ، وزارت خارجه آمریکا از این اقدام حمایت کرد و این نشان داد که دولت بایدن نیز همان مسیر دولت ترامپ در زمینه ضدیت با ایران و فشار علیه سپاه و نیروی قدس را دنبال می کند و هدف کلی غرب تضعیف نظام جمهوری اسلامی ایران است.
با اقدام اخیر پارلمان اروپا، آیا مذاکرات هسته ای وین نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت؟
اساسا بعد از اغتشاشات اخیر ایران، غربی ها و بویژه آمریکایی ها مذاکرات وین را از دستور کار خارج کردند و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم این مسئله را در چندین نوبت تکرار کردند. همچنین رابرت مالی، مسئول پرونده ایران هم این با حمایت از اغتشاشات در ایران در چند نوبت تصریح کرد که مذاکرات هسته ای با ایران دیگر اولویت واشنگتن نیست. لذا به رغم فرافکنی غربی ها و اورپایی ها، اما این آمریکایی ها هستند که مایل نیستند که مذاکرات برجامی را دنبال کنند و در واقع این طرف غربی است که از مذاکرات عقب نشینی کرده است. طرح تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران از جانب پارلمان اروپا هم در چارچوب همین سیاست عقب نشینی آمریکا از مذاکرات وین قابل بررسی است. یعنی غربی ها اعم از اروپا و آمریکا توجه چندانی به مذاکرات هسته ای و تعهدات برجامی خود ندارند وبیشتر بدنبال تشویق اغتشاشات و حمایت از اپوزیسیون ایران هستند.از همین رو نیز غرب بیش از مذاکره بدنبال تحریم و فشار علیه جمهوری اسلامی ایران هستند و فقط ادعا و شعار مذاکره با ایان را سر می دهد اما در عمل اقدامات برخلاف مذاکرات انجام می دهد. با این حال تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران هنوز در شورای اروپا اعلام نشده است و اگر تروریستی اعلام کردن سپاه در شورای اروپا هم تصویب شود، تاثیرات بسیار منفی بر مذاکرات خواهد داشت و در عمل مذاکرات را به بن بست خواهد کشاند، چون خارج شدن نام سپاه از فهرست تروریستی یکی از درخواست های ایران در مذاکرات با آمریکا بود و اکنون نه تنها آمریکا به تعهدات برجامی خود عمل نکرده، بلکه اروپا را هم به مسیر فشارحداکثری علیه ایران سوق داده است و این روند نمی تواند دستاوردی برای مذاکرات داشته باشد.
پاسخ ها و سنارویوهای متقابل ایران در برابر اقدام ضدایرانی پارلمان اروپایی چه خواهد بود؟
یکی از اقدامات نمادین که ایران در همان ابتدای واکنش و پاسخ به اروپا انجام داد، تصویب دو فوریت طرح مجلس شورای اسلامی دال بر تروریستی اعلام کردن نیروهای نظامی اروپایی در غرب آسیا بود که این اقدام به صورت متقابل در برابر طرح پارلمان اروپا صورت گرفت. اقدام متقابل دیگر ایران می تواند در عرصه های حیاتی اروپا صورت گیرد و نیروهای اروپایی هدف واکنش و پاسخ ایران قرار گیرند. مثلا حضور نیروهای اروپایی در غرب آسیا پس از تصویب طرح مجلس شورای اسلامی مشروعیت نخواهد داشت و نیروهای مسلح ایران به صورت قانونی با استناد به طرح مجلس شورای اسلامی می توانند با این نیروها مقابله کنند. همچنین تنزل سطح همکاری ها در عرصه های دیپلماتیک و سیاسی یکی دیگر از واکنش ها و پاسخ های احتمالی جمهوری اسلامی به طرح ضدایرانی پارلمان اتحادیه اروپا می تواند باشد.
