الوقت- فضای سیاسی پاکستان در ماههای اخیر بسیار ملتهب است و تنش بین مقامات کنونی با عمران خان بر سر قدرت روز به روز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد. نخست‌وزیر سابق پاکستان که به دلیل برافراشتن پرچم مبارزه با دولت مدتی است در کانون توجهات این کشور قرار گرفته است، با اعلام خبر ترور نافرجامش بار دیگر نام او در سر تیتر رسانه‌های جهان قرار گرفت.
عمران خان روز پنجشنبه (12 آبان) در مشایعت کاروانی که با آن به شرق استان پنجاب سفر می‌کرد، هدف گلوله قرار گرفت. یکی از رهبران ارشد حزب تحریک انصاف و پلیس پاکستان گفته است که یک فرد مسلح به سمت کامیون حامل عمران خان تیراندازی کرده و او و برخی از حامیانش را زخمی کرده است. به گزارش رسانه‌ها، خان از ناحیه ساق پا زخمی شده اما آسیب جدی ندیده است. گفته شده مردی با سلاح خودکار به سوی او تیراندازی کرد و طرفداران خان این حادثه را یک سوء قصد توصیف کرده‌اند.
این حمله در منطقه وزیرآباد در شرق استان پنجاب رخ داد. خان در یک کاروان بزرگ متشکل از کامیون و ماشین‌ها به سمت اسلام‌آباد پایتخت سفر می‌کرد تا بتواند دولت را وادار به برگزاری انتخابات زودهنگام کند.
شریف و ارتش متهم ردیف اول
اگرچه هنوز هیچ گروهی مسئولیت این ترور نافرجام را برعهده نگرفته است اما خود عمران خان در بیانیه‌ای که حزب متبوعش منتشر کرده است، مقامات اسلام آباد را مسئول این عملیات اعلام کرده است.
عمران خان در بیانیه خود گفت:«مطمئنم نخست وزیر شهباز شریف، ورنا صنع الله، وزیر کشور و ژنرال فیصل پشت این ترور بودند». خان تاکید کرد:«من از قبل اطلاعاتی دریافت کرده بودم که این اتفاق می‌افتد، این افراد باید از سمت خود برکنار شوند که اگر برکنار نشوند، اعتراضاتی صورت می‌گیرد». فواد چودری، وزیر اطلاعات سابق حزب تحریک انصاف، هم احتمال دست داشتن شهباز شریف در این سوء قصد را تایید کرده و گفته که آنها آشکارا خان را تهدید می‌کردند.
این درحالی است که شهباز شریف هر گونه دست داشتن در این ترور را رد کرده و حتی آنرا محکوم کرده است. پلیس هم برای رفع اتهام از خود اعترافات ویدیویی یک مرد را منتشر کرده و مدعی شد که او می‌خواست عمران خان را بکشد زیرا او با مقایسه خود با پیامبران ادعای نبوت می‌کند.
با این حال، نه خان و نه طرفدارانش قبول ندارند که این مرد مسلح در اجرای عملیات ترور تنها بوده است. در واکنش به این ترور، هزاران نفر از حامیان حزب تحریک انصاف در چندین شهر به خیابانها آمدند و دولت را به تلاش برای ترور عمران خان متهم کردند.
تلاش برای ترور عمران خان و اینکه خود او مقامات دولتی را مسئول آن می‌داند درحالی است که در ماههای اخیر تنشها بین او و دولتمردان پاکستان تشدید شده است. عمران خان پس از برکناره گیری از قدرت در ماه مارس سال جاری میلادی بارها مشروعیت دولت کنونی اسلام‌آباد را زیر سوال برده و آنرا دولتی تحمیلی از سوی آمریکا اعلام کرده که با کمک ارتش توانسته به قدرت برسد.
عمران خان در ماههای گذشته با کمک طرفدارانش ده‌ها تجمع اعتراض‌آمیز بر علیه دولت برگزار کرده و خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام شده است. سخنرانی‌های آتشین عمران خان علیه حاکمان کنونی پاکستان به مذاق دولت شهباز شریف خوش نیامده و برای اینکه این مانع بزرگ را از سر راه خود بردارند سناریوهایی جدیدی را طراحی کرده‌اند.
دادگاه و پلیس پاکستان چندی پیش عمران خان را به نقض قوانین ضد تروریسم و تهدید مقامات دولتی متهم کردند و سعی کردند با این اتهامات او را از دایره قدرت کنار بزنند اما موفقیتی کسب نکردند. ماه گذشته نیز دادگاه دستور بازداشت او را صادر کرده است تا شاید از این طریق بتوانند از شر این مزاحم سیاسی خلاص شوند و احتمالا آنگونه که خان مدعی شده طرح ترور نیز برنامه سازماندهی شده از سوی مقامات اسلام‌آباد باشد.
خان همچنان خود را نخست وزیر قانونی این کشور می‌داند و معتقد است که برکناری بر اساس توطئه سازماندهی شده توسط آمریکا و ارتش پاکستان انجام شده است.
عمران خان از زمان برکناری خود از قدرت، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شده و قول داده که دولت شهباز شریف را از طریق فشار مردم سرنگون کند. علی‌رغم اینکه خان بر اساس یک رأی عدم اعتماد از قدرت برکنار شد، اما او همچنان روی حمایت بسیاری از رای دهندگان پاکستانی حساب باز کرده تا دوباره به قدرت بازگردد و به همین منظور است که از دولت خواسته تا انتخابات زودهنگام برگزار کند، اما شهاز شریف که پیروزی عمران خان در انتخابات آتی را محتمل می‌داند تاکنون با این درخواست موافقت نکرده است و این اقدام را تهدیدی برای کرسی نخست‌وزیری متزلزل خود می‌داند.
سابقه ترور مقامات در پاکستان
ترور نافرجام عمران خان درحالی است که پاکستان با خشونت سیاسی بیگانه نیست و در این کشور پیش از این نیز ترور مقامات سیاسی سابقه داشته است. لیاقت علی خان، اولین نخست وزیر پاکستان در اکتبر 1951 در یک گردهمایی در شهر راولپندی به قتل رسید و قاتل وی نیز به ضرب گلوله کشته شد تا همه سرنخ‌ها درباره عاملان اصلی این ترور از بین برود. هر چند پس از چند دهه، دولت پاکستان، آمریکا را عامل اصلی این ترور معرفی کرد اما این اقدام بدون عوامل داخل پاکستان نمی‌توانست موفقیتی کسب کند.
خانم بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر سابق پاکستان و رهبر حزب اپوزیسیون مردم پاکستان هم در ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷ و در شهر راولپندی به وسیله یک مرد مسلح و در یک عملیات انتحاری ترور و کشته شد. دولت پاکستان برای رفع اتهام از خود طالبان و القاعده را مسئول این عملیات معرفی کرد اما این گروهها هر گونه دست داشتن در ترور بوتو را رد کردند و به همین خاطر انگشت اتهام به سمت پرویز مشرف رئیس جمهور وقت این کشور نشانه رفت و يک دادگاه ضد تروريستی در پاکستان در آگوست 2013، به طور رسمی پرويز مشرف را به قتل بی‌نظير بوتو متهم کرد. هر چند مشرف با حضور در دادگاه هر گونه دست داشتن در این ترور را رد کرد اما کماکان او به عنوان یکی از عاملان اصلی این ترور شناخته می‌شود. بوتو در زمان حضورش در پاکستان از سیاستهای اسلام‌آباد و به ویژه مشرف انتقادات زیادی کرده بود و حتی از ترس دستگیر شدن توسط دولت مشرف به اتهام پولشویی برای چند سال در کشورهای دیگر اقامت داشت و پس از بازگشت به کشور بارها در تجمعاتی که با حضور هوادارانش برگزار کرد، چندین اقدام تروریستی در این گردهمایی‌ها انجام شد اما او آسیبی ندید ولی در نهایت توسط یک عامل انتحاری ترور شد.
از سوی دیگر، پرویز مشرف هم که یکی از متهان پرونده ترور بی‌نظیر بوتو بود خودش نیز پس از کناره گیری از قدرت مورد سوء قصد قرار گرفت. پرویز مشرف در 15 فروردین 1393 در مسیر انتقال از مرکز پزشکی قلب و عروق ارتش پاکستان به منزل خود از یک انفجار تروریستی جان سالم به در برد. به گفته پلیس پاکستان، یک بمب حاوی 4 کیلوگرم مواد منفجره که در یک لوله و در زیر یک پل کارگذاشته شده بود، 20 دقیقه پیش از آنکه خودوری حامل مشرف طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از آن نقطه عبور کند، منفجر شد. مشرف در حال انتقال به مزرعه شخصی خود در "چاک‌شهزاد" در شهر راولپندی بود که این انفجار رخ داد. این اتفاق درحالی رخ داد که چند روز پیش از آن دادگاه ویژه رسیدگی به اتهامات مشرف، او را به علت اعلام قانون حالت فوق‌العاده در سال 2007، به طور رسمی متهم به خیانت به کشور کرد. در مقابل پرویز مشرف با حضور در جلوی سه قاضی این دادگاه تمامی اتهامات مطرح علیه خود را رد کرد.
تجربه ترورهای نافرجام و موفق علیه مقامات سابق پاکستان، نشان می‌دهد که این افراد در زمان اجرای این عملیاتها از مخالفان سرخت اسلام‌آباد و حتی ارتش بودند و به همین خاطر دولتمردان این کشور بیش از دیگران در مظان اتهام قرار دارند.
معمولا در پاکستان همه تحولات سیاسی و نظامی به دستور فرماندهان ارتش و سازمان اطلاعاتی «آی اس آی» انجام می‌شود و از زمان تاسیس این کشور چندین کودتا توسط ارتش انجام شده است. بنابراین، همیشه در وقوع اتفاقات ناگوار سیاسی انگشت اتهام به سمت ارتش است و ترور عمران خان هم از این قاعده مستثنی نبوده است و احتمالا آنگونه که خود خان گفته شاید در ترور اخیر هم رد پای ارتش مشهود باشد که برای حذف فیزیکی خان که چالشهای زیادی را برای اسلام‌آباد به وجود آورده است، دست بکار شده باشد تا او را از سر راه خود بردارند.
خان تا به امروز به صورت مسالمت‌آمیز مسند نخست وزیری را حق خود می‌دانست که به زور از او غصب شده است ولی با توجه به سوء قصد اخیر، احتمالا در روزهای آینده مواضع خود را تندتر خواهد کرد تا مقامات دولت و ارتش را وادار کند به خواسته‌های حزب تحریک انصاف و هوادارانش که همان برگزاری انتخابات زودهنگام است تن دهند.
تنشهای سیاسی در پاکستان در ماههای گذشته، این کشور را به یک انبار باروت تبدیل کرده است و اگر رهبران سیاسی اختلافاتشان را حل نکنند، می‌تواند این انبار باروت را منفجر کند و شروع دور جدید آشوبهای خیابانی اولین جرقه آن خواهد بود.
