الوقت- دولت آمریکا که تلاش میکند قیمت نفت در بازارهای جهانی را که در نتیجه جنگ اوکراین رخ داده است کاهش دهد، درصدد است به سعودیها امتیازاتی بدهد تا بتواند نظر مساعد آنها را برای افزایش تولیدات نفتی جلب کند.
در همین راستا با وجود آنکه بایدن پیش از سفر به منطقه و برای خشنود کردن سعودیها اعلام کرده بود که میخواهد طرح ممنوعیت فروش تسلیحات تهاجمی به عربستان را لغو کند تا عربستان بتواند همچنان به خرید این تسلیحات ادامه دهد با این حال حمایت از آتش بس در یمن موضع رسمی بود که رئیس جمهور امریکا در توافق با سران عربستان سعودی در بیانیه پایانی اجلاس جده بر آن تأکید کرد. موضوعی که نشان میدهد اکنون برخلاف تصورات طرفی که بیش از همه نیاز به حفظ آتش و توقف جنگ دارد عربستان سعودی است و در واقع برخلاف ظاهر بشردوستانه شعار حمایت از آتشبس توسط بایدن، کمک به حفظ توافق به عنوان امتیازی برای ریاض محسوب میشود.
اینکه آمریکا پس از 8 سال اکنون از تمدید آتش بس در یمن دفاع میکند به خاطر دلسوزی برای ملت مظوم یمن نیست بلکه به این خاطر است که با ادامه آتش بس جلوی حملات مشکی و پهپادی انصارالله به تاسیسات نفتی عربستان را میگیرد. زیرا آمریکا و اروپاییها پس از جنگ اوکراین به شدت به منابع انرژی و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی نیاز دارند و اگر حملات انصارالله مجددا از سر گرفته شود، همه سیاستهای غرب برای ایجاد تعادل و ثبات در بازار انرژی با شکست مواجه خواهد شد. مقامات کاخ سفید میدانند که پایان دادن به جنگ یمن در شرایط کنونی دشوار است و به همین منظور درصدند با تمدید آتش بس برای مدت طولانی بتوانند تاسیسات نفتی عربستان را از آماج حملات یمنیها نجات دهند و برنامههای جهانی خود را به پیش ببرند. زیرا اگر آتش بس لغو شود و حملات به تاسیسات و زیرساختهای نفتی عربستان ادامه داشته باشد، شوک بزرگی به بازار انرژی وارد خواهد شد و این امر برنامه تحریمهای انرژی علیه روسیه و حتی اصرار آمریکا بر تداوم زیادهخواهی در پرونده احیای توافق هستهای ایران را به چالش خواهد کشید.
آمریکا که همواره در جنگ یمن در جبهه سعودی ایستاده و با همه ابزارهای سیاسی و نظامی از ائتلاف متجاوزان دفاع کرده است، اکنون نیز تلاش میکند با آتش بس از متحدان خود حمایت کند. اما این آتش بس سه ماهه تنها به نفع سعودیها بوده و یمنیها از مزایای آن چندان بهرهمند نشدهاند و حتی سعودی برخلاف تعهداتش یش از هزار بار آتش بس را نقض کرده است. بر اساس توفقات آتش بس قرار بود تا فرودگاه صنعا بازگشایی شده و هر هفته چندین پرواز به خارج انجام شود تا بیمارانی که وضعیت وخیمی دارند برای مداوا به مصر انتقال داده شوند اما تاکنون در این زمینه به غیر از چند پرواز اقدام موثری انجام نشده است و سعودیها مجوز ازسرگیری پروازها را ندادهاند. از طرفی، قرار بود با لغو محاصره دریایی کمکهای انساندوستانه به یمن سرازیر شود که در این برنامه هم سعودیها سنگ اندازی کرده و کشتیهای حامل محمولههای بشردوستانه با دشواری مجوز پهلوگیری و تخلیه بار را کسب میکنند. بحران سوخت هم که یمنیها در شرایط فعلی با آن مواجه هستند به دلیل توقیف نفتکشهای یمنی توسط ائتلاف متجاوزان، وضعیت در داخل یمن را با بحرانهای جدیدی روبرو کرده است. با آتش بس، عربستان از حملات کوبنده انصارالله جان سالم به در برده و ذخایر نقتش را در امان نگه داشته است اما یمنیها همچنان با بحران غذایی و کمبود دارو و سوخت دست و پنجه نرم میکنند، آتش بسی که قرار بود به نفع دو طرف باشد اما در عمل نتوانسته توازنی در این زمینه ایجاد کند. بنابراین، مقامات واشنگتن میخواهند این توافق که هیچ دستاوردی برای یمنیها نداشته است را به مجرایی برای پاک کردن پرونده سیاه خود و متحدانش در انجام جنایت چندین ساله در یمن تبدیل کنند.
از سوی دیگر، آمریکا در قبال تحولات یمن استاندارد دوگانه را در پیش گرفته است، از یک طرف از آتش بس در یمن سخن میگوید و از طرف دیگر، از ارسال سلاحهای تهاجمی به عربستان حمایت میکند. تسلیحاتی که اگر دست سعودیها بیافتد آنرا برای کشتار مردم یمن استفاده خواهند کرد که به طولانیتر شدن جنگ کمک میکند و در روند مذاکرات صلح خلل ایجاد خواهد کرد. اگر آمریکا واقعا در برقرای آتش بس طولانی مدت مصمم باشد باید سعودیها را وادار کند تا در قبال آن امتیازاتی را به یمنیها بدهند که توقف کامل حملات هوایی، رفع کامل محاصره و واردات سوخت به یمن، بازگشایی فرودگاه صنعا و کمکهای انساندوستانه مهمترین اولویتهای آن است.
واکنش انصارالله به اظهارات بایدن
اظهارات بایدن درباره تمدید آتش بس در یمن و حمایت قاطع از منافع سعودی در برابر یمنیها، واکنش تند انصارالله را در پی داشته است. محمد الحوثی، عضو شورای عالی انصارالله در واکنش به اظهارات جو بایدن درباره آتش بس یمن گفت:«صنعا زیر بار تداوم جنایتهای ائتلاف متجاوز متشکل از آمریکا، انگلیس، عربستان و امارات نخواهد رفت. دشمنانی که در عربستان نشست برگزار میکنند، باید به تجاوز، محاصره و تروریسم علیه ملت یمن پایان دهند و کشورهای عضو ائتلاف متجاوز علیه یمن هر تصمیمی که میخواهند بگیرند، تصمیم ما به دست خود ماست و شما آن را میدانید».
آمریکا بدون توجه به جنایات عربستان و امارات در یمن، انصارالله را مانع اصلی روند مذاکرات صلح معرفی میکند و از موضع تهدید و ارعاب میخواهد انصارالله را به آمدن بر پای میز مذاکره مطابق با خواست سعودیها کند. اما روند تحولات میدانی و سیاسی در سالهای اخیر نشان میدهد که اکنون دست برتر با انصارالله است و این جنبش است که میتواند درباره آینده یمن تصمیم گیری کند نه سعودیها و آمریکاییها. انصارالله در دو سال گذشته با دستیابی به موشکها و پهپادهای قدرتمند توانسته علاوه بر اینکه تحولات میدانی را به نفع خود تغییر دهد بلکه خاک عربستان و امارات را نیز دهها بار مورد هدف قرار داده است و اکنون انصارالله آن نیروی 8 سال پیش نیست و به چنان قابلیتهای نظامی دست پیدا کرده است که میتواند با حمله به تاسیسات نفتی عربستان و امارات، بازارهای انرژی را به لرزه درآورد.
صنعا در ماههای اخیر بارها اعلام کرده که اگر یمنیها از دستاوردهای توافق آتش بس متنفع نشوند دیگر لزومی به تمدید آن وجود ندارد. لغو محاصره، توقف حملات، ارسال کمکهای انساندوستانه و بازگشایی فرودگاه صنعا، از جمله شروط اصلی انصارالله برای ادامه آتش بس است و اخیرا هشدار داده اگر ائتلاف متجاوز در این مسیر کارشکنی کند حملات خود را به خاک عربستان و امارات از سر خواهد گرفت. واشنگتن برای تامین نیازهای انرژی خود و متحدانش، با اهرم آتش بس یمنیها را فدای خواستههای خود میکند تا سعودیها را همچنان در اردوگاه خود داشته باشد اما انصارالله ثابت کرده که در مقابل اشغالگران سر تعظیم فرود نخواهد آورد و به آتش بسی که هیچ دستاوردی برای یمنیها نداشته باشد تمکین نخواهد کرد.