الوقت- نمایندگان لبنان روز دوم تیر قرار است در مورد انتخاب نخست وزیر جدید این کشور بحث و رایزنی کنند. هر چند تاکنون نجیب میقاتی، نخست زویر دولت پیشبرد امور لبنان نامزد رسمی برای تکیه مجدد بر مسند نخست وزیری است اما رسانههای لبنانی از گزینههای دیگری هم سخن میگویند که در جلسات رایزنی در پارلمان از آنها رونمایی خواهد شد.
میقاتی برای انتخاب مجدد تلاش میکند تا نظر رهبران فراکسیونهای پارلمانی را کسب کند و شانس زیادی برای نخست وزیری دارد. در روزهای اخیر حزب قوات لبنانیه به ریاست «سمیر جعجع» از چهرههای نزدیک به عربستان سعودی و آمریکا تلاش فراوانی کرده تا صف مخالفان را برای انتخاب شخصیتی واحد در برابر نجیب میقاتی، یکپارچه سازد اما تاکنون موفقیتی در این زمینه نداشته است. حضور چهرههای جدید و افزایش تعداد نامزدها، راه انتخاب نخست وزیر را سخت تر خواهد کرد و عربستان هم به این مسئله واقف است و به دنبال موج سواری روی تحولات سیاسی لبنان است.
اگرچه میقاتی نشان داده که با سعودیها رابطه نسبتا خوبی دارد اما به نظر میرسد مقامات عربستان این بار روی گزینه دیگری سرمایه گذاری کردهاند. بر اساس برخی گزارشها ریاض سلامه، رئیس بانک مرکزی لبنان که به عنوان مرد شماره یک آمریکا در این کشور فعالیت میکند یکی از گزینههای سعودی و واشنگتن برای نخست وزیری است.
از آنجاکه ریاض سلامه در سالهای اخیر در راس امور مالی لبنان قرار داشته و به گفته برخی جریانهای سیاسی در راستای تامین منافع غرب و عربستان فعالیت میکرد میتواند گزینه مناسبی برای سعودیها باشد.
ریاض سلام با طرحهای خود در دو سال گذشته به تشدید بحران گسترده اقتصادی در لبنان کمک کرده است و بدون هیچ هزینهای سناریوی عربی-غربی را اجرا کرده است. بنابراین، سلامه با توجه به سوابق فعالیتی خود میتواند مناسب ترین گزینه برای سعودیها به منظور مقابله با نفوذ حزب الله در ساختار کابینه آینده باشد. ریاض سلامه سال گذشته با حذف یارانه سوخت در لبنان همان کاری را انجام داد که سعودیها و آمریکاییها خواهان آن بودند و با این اقدام، وضعیت معیشتی لبنانیها را بیش از پیش خرابتر کرد.
به باور برخی ناظران سیاسی، نگاهی به عملکرد بانک مرکزی لبنان طی سالهای گذشته نشان میدهد که این بانک تحت ریاست ریاض سلامه اساسا سیاست مالی هدفمندی نداشته و تنها به شیوههایی که در راستای سیاستهای غرب و آمریکا بود عمل کرده و بانک مرکزی لبنان را تبدیل به نهادی وابسته به موسسات خارجی کرده که موجب شده همیشه به این موسسات بدهکار باشد. باتوجه به فداکاریهایی که ریاض سلامه برای عربستان و آمریکا در سالهای اخیر انجام داده است به همین منظور سعودیها تلاش میکنند تا او را روی کار بیاورند که بتوانند برنامههای خود را در لبنان عملی کنند.
از آنجاکه نمایندگان مقاومت که اکثریت پارلمان را در اختیار دارند با سیاستهای ریاض سلامه مخالفت کرده و او را مقصر اصلی بحران اقتصادی در لبنان میدانند، لذا او از شانس زیادی برای نخست وزیر شدن برخوردار نیست. بنابراین، عربستان اگر در روی کار آوردن مهره خود شکست بخورد ممکن است همچنان به برنامههای خود برای تداوم بن بست سیاسی در لبنان ادامه دهد. سعودیها دولتی را که برآمده از جریان مقاومت و حزبالله باشد و وزرای آن در داخل کابینه حضور داشته باشند را بر نمیتابد به همین خاطر تلاش میکند تا با تداوم بحران سیاسی برای ضربه زدن به حزبالله استفاده کرده و این جنبش را مقصر این بحرانها معرفی کند. این درحالی است که نمایندگان حزبالله بارها آمادگی خود را برای تشکیل سریع دولت و خروج از بحران اقتصادی و سیاسی اعلام کردهاند و برای آنها منافع ملی مهمتر از حضور در ترکیب کابینه است.
باتوجه به اینکه سال گذشته در جریان انتقاد وزیر اطلاع رسانی لبنان از جنگ یمن که به تشدید اختلافات سیاسی با عربستان منجر شد، نجیب میقاتی موضع گیری قاطعی که باب میل سعودیها باشد را اتخاذ نکرد، به همین خاطر عربستان به این نتیجه رسیده که میقاتی نمیتواند منافعش را در لبنان تامین کند.
کارشکنی سعد حریری
علاوه بر عربستان که لبنان امن و آرام را نمیخواهد، مهرههای این رژیم نیز بیکار ننشسته و طرحهایی را برای دامن زدن به بحران در لبنان در دستور کار دارند. از آنجاکه ساختار قومیتی لبنان فرایند انتخاب نخست وزیر در این کشور را همواره با چالشهایی مواجه کرده است، در پارلمان جدید این چالشها به مراتب زیادتر از قبل خواهد بود.
باتوجه به اینکه سعد حریری این بار در داخل پارلمان حضور ندارد و برای اینکه وزن سیاسی خود در لبنان را بالا ببرد و اینگونه نشان دهد که در نبود او همه اقدامات سیاسی با شکست مواجه خواهد شد، دست به تحرکات خارج از عرف بزند تا همچنان بن بست سیاسی در این کشور تداوم داشته باشد. زیرا در سالهای اخیر باتوجه به اقدامات حریری و تبعیت او از سیاستهای سعودی، بسیاری از لبنانیها حریری را عامل اصلی بحران در کشورشان میدانستند و با این وجود حریری نیز سعی خواهد کرد تا با دامن زدن به بحران سیاسی دیگر جریانهای سیاسی و به ویژه حزبالله را عامل انسداد سیاسی معرفی کرده و به نوعی با این کار از خود رفع اتهام کند.
از طرفی، باتوجه به اینکه شانس نجیب میقاتی برای نخست وزیری مجدد زیاد است و رقیب جدی را در مقابل خود ندارد، در صورت انتخاب مجدد، او برای چهارمین نخست وزیری خود را در کارنامه خود ثبت خواهد کرد. تاکنون تنها سعد حریری برای چهار دوره نخست وزیر بوده است و در صورت انتخاب میقاتی، دوره او با حریری برابری خواهد کرد و این برخلاف خواسته حریری است. لذا حریری موافق روی کار آمدن مجدد میقاتی نیست و احتمالا از طریق لابی با جریانهای سنی در پارلمان، علاوه بر اینکه راه میقاتی برای نخست وزیری دوباره را سد خواهد کرد، با این اقدام به طور ناخواسته سناریوهای سعودی را نیز محقق خواهد کرد.
در صورتی که گزینههای زیادی برای پست نخست وزیری لبنان معرفی شوند، احزاب سیاسی باز هم چالشهای زیادی را پیش روی خواهند داشت و این مسئله میتواند بن بست سیاسی در این کشور را تداوم دهد. اقدامی که فرصت مناسبی را برای آمریکا و عربستان فراهم میکند تا همچنان به بحران آفرینی در لبنان ادامه دهند.