پایگاه تحلیلی الوقت - مقدمه سازی ها برای برگزاری نشست استانبول در ارتباط با موضوع صلح افغانستان در حال انجام است.
وزارت امور خارجه امریکا اعلام کرده که مقدمات کنفرانس افغانستان در استانبول در حال پیگیری است و اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان نیز از آمادگی کامل افغانستان برای این نشست سخن گفته است.
همزمان جوبایدن رئیس جمهور امریکا در حال تصمیم گیری در مورد تمدید و یا خروج ۳۵۰۰ نظامی باقی مانده امریکا به تاریخ اول ماه می از افغانستان است.
بر اساس توافق‌نامه ماه فبروری دولت پیشین امریکا با طالبان، تا اول ماه می باید همه نظامیان امریکایی از افغنستان خارج شوند، اما مقام های نظامی امریکا پیشنهاد کرده اند که به خاطر شرایط حساس امنیتی افغانستان باید این مهلت تمدید شود.
عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی، در صفحه فیس‌بوکش نوشته که "کار تحلیل و توحید نظریات و دیگاه‌های مطرح شده در طرح‌های را که از طرف احزاب سیاسی، حکومت، نهادهای جامعه مدنی، رسانه‌ها و شهروندان کشور به شورای عالی مصالحه ملی رسیده بود به پایان رسیده است."
گفته شده که قرار است کار جمع بندی این طرح‌ها نهایی و به نشست کمیته رهبری شورای عالی مصالحه‌ی ملی ارایه شود.
قرار است نشست "سرنوشت‌ساز" ترکیه در مورد صلح افغانستان در تاریخ شانزدهم آوریل (۲۷ حمل/فروردین) در استانبول برگزار شود.
این نشست برای ده روز ادامه خواهد داشت و در آن تلاش خواهد شد تا دولت افغانستان، گروه طالبان و گروه‌های مختلف سیاسی روی "آینده سیاسی" افغانستان به توافق برسند.
نشست استانبول یکی از مهمترین نشست‌ها در مورد آینده صلح افغانستان خوانده شده که جامعه بین‌المللی انتظار دارد گروه‌های افغان در آن بتوانند بر سر پایان جنگ و "تشکیل دولت انتقالی صلح" در این کشور به توافق برسند.
طرح سه مرحله ای اشررف غنی
با نزدیک شدن به زمان برگزاری نشست ترکیه درباره آینده سیاسی افغانستان، محمداشرف غنی، طرح پیشنهادی صلح خود را شرح داده و از آمادگی کامل دولت افغانستان برای شرکت در این نشست خبر داده است.
رئیس‌جمهوری افغانستان اخیرا طرحی سه مرحله‌ای به نام "دستیابی به موفقیت نهایی" را تهیه کرده و آن را در مراسمی در ارگ تشریح کرد.
تصاویر و محتوای این نشست به تازگی منتشر شده است و اشرف غنی در آن بر لزوم استفاده از فرصت به وجود آمده برای برقراری صلح در کشور تاکید کرد و گفت که دولت با آمادگی کامل به نشست ترکیه شرکت خواهد کرد.
او گفت:" ما برای شرکت در نشست ترکیه آمادگی کامل داریم و برای بحث سازنده همرای آمریکا هفته آینده، زلمی خلیل‌زاد و همکارانش دوباره به کابل خواهند آمد. بحث ما پراکنده نیست و یک بحث منظم است."
رئیس جمهور افغانستان افزود که اگر خیر کشور در این باشد که حکومت کنونی دوره کاری‌اش کوتاه‌تر شود، او و همکارانش حاضرند انتخابات زودهنگام برگزار کنند و خود او نیز در این انتخابات نامزد نباشد. او بار دیگر تاکید کرد که رهبر آینده افغانستان باید مشروعیت خود را از انتخابات بگیرد.
برقراری آتش بس یکی از خواست‌های اصلی دولت افغانستان پیش از رسیدن توافق صلح با طالبان بوده است، گروه طالبان تا کنون به این خواست جواب مثبت نداده و بر خروج نیروهای خارجی تاکید کرده است.
رئیس جمهور افغانستان در تشریح طرح صلح خود بر اهمیت قانون اساسی تاکید کرد و گفت که هر گونه طرح صلحی که بدون قانون اساسی تهیه شود با ارزش‌های جمهوریت مغایرت دارد. او افزود که تا زمان برگزاری انتخابات و تعدیل قانون اساسی هرگونه مذاکره و فیصله باید بر اساس قانون اساسی کنونی صورت گیرد.
نقش سازمان ملل متحد در تلاش‌های صلح دولت افغانستان از دیگر مسایلی بود که رئیس جمهور در تشریح طرح صلح خود بر آن تاکید کرد و گفت که جایگزینی برای سازمان ملل متحد وجود ندارد. او افزود که تامین صلح پایدار در افغانستان نیازمند تضمین شورای امنیت سازمان ملل متحد و جامعه جهانی است.
طرح صلحی که از سوی اشرف غنی ارایه شده دارای سه بخش ثبات سیاسی، ایجاد حکومت صلح و مشوره درباره صلح برای موفقیت نهایی این روند است.
گروه طالبان طرح غنی را رد کرده و گفته که جنبه عملی ندارد.
شورای عالی مصالحه ملی افغانستان می‌گوید که علاوه بر طرح صلح آقای غنی و زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان، بیش از ۳۰ طرح دیگر از سوی احزاب سیاسی و جامعه مدنی دریافت کرده است.
هشدار نسبت به از سر گیری جنگ
از سوی دیگر معاون نخست پیشین ریاست جمهوری هشدار داده است که اگر نشست استانبول نتیجه ندهد، می‌جنگیم.
در این ارتباط، ژنرال عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان در دیدار با برخی اعضای پارلمان ترکیه و شماری از دانش‌جویان افغان در آنکارا گفته است: از رهبران آمده از اروپا و امریکا نیستیم، اگر نشست استانبول نتیجه ندهد و بار دیگر جنگ تحمیل شود، در برابر جنگجویان اعلام جنگ و ایستادگی خواهیم کرد.
وی افزود: طرفدار صلح هستیم، امیدواریم نشست استانبول نتیجه دهد، مردم از این نشست امیدهای بزرگی دارند.
نشست استانبول کمکی به مذاکرات صلح افغانستان خواهد کرد؟
بسیاری نسبت به نتیجه بخش بودن نشست استانبول برای صلح افغانستان ابراز تردید کرده اند.
در واقع بخشی از این بدبینی و تردیدها ناشی از آن است که بین حکومت افغانستان و طالبان اختلاف ایدئولوژیک فراوانی وجود دارد و از سوی دیگر طالبان نیز خود را در موضع برتر مذاکرات می بیند که به آسانی حاضر به پذیرش تقسیم قدرت نیستند.
طی نزدیک به دو دهه گذشته هم طالبان و هم دولت مرکزی از جنگ در راستای پیشبرد اهداف خود استفاده کرده اند و گویی جنگ و خشونت بخش ساختاری و نهادینه شده در راستای کسب قدرت در افغانستان شده است. حتی روی کارآمدن طالبان نیز بوسیله جنگ صورت گرفت و براین اساس افغانستان طی دهه های اخیر بیش از آن که ثبات و آرامش را تجربه کند، صحنه درگیری ها و تنش بوده است.
یک ویژگی نهادیه و ساختارمند افغانستان نیز تقسیمات قومی این کشور است که همین مرزبندی های قومی باعث شده تا مشارکت در قدرت مرکزی با دشواری صورت گیرد.
از سوی دیگر وجود بازیگران خارجی متعدد در روند تحولات افغانستان دستیابی به یک نتیجه مشخص در این کشور را با چالش روبرو ساخته است.
بسیاری از کشورهای منطقه به طرح ادعایی صلح از سوی آمریکا با دیده شک و تردید نگاه می کنند و هرکدام از کشورهای منطقه مانند پاکستان، چین، روسیه، ایران و ترکیه نیز نگرانی ها و منافع امنیتی ویژه و گاه متناقض در برابر هم را در افغانستان دنبال می کنند. برگزاری نشست های صلح در دوحه قطر، در مسکو روسیه و حال در استانبول ترکیه نشان می دهد که بازیگران خارجی متعددی در روند تحولات افغانستان دخیل هستند و همین تعدد منافع و بازیگران خود یکی از مهمترین موانع دستیابی به یک راه حل فراگیر و صلح و ثبات دراز مدت در افغانستان است
