الوقت- طرح روسیه و پافشاری این کشور بر تغییر ساختار شورای امنیت به این دلیل است که جناح غربی حاضر در شورای امنیت از اکثریت خارج شود و سایر کشورها مانند اعضای گروه بریکس که از لحاظ فکری و سیاسی با روسیه همخوانی دارند، وارد شورای امنیت شوند . همچنانکه سخنان اخیر «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه و تاکید «گنادی گاتیلوف» معاون وزیر خارجه این کشور مبنی بر لزوم اجرایی شدن تغییرات ساختاری در شورای امنیت بر همین موضوع تاکید دارد. هرچند که بحث تغییر در ساختار شورای امنیت از سالها پیش مطرح بوده است که عموماً توسط اعضای دائم این شورا رد میشد. به گونهای که در سالیان گذشته این طرح توسط هند، برزیل، آلمان و برخی دیگر از کشورهای قدرتمند مطرح شده بود.
اما اینکه چرا روسیه این طرح را مجدداً مطرح میکند و بر آن اصرار دارد را میتوان بر پایه دو عامل اصلی بررسی کرد. نخست اینکه این مساله یک موضوع خاص جهانی است و اکثر قدرتهای نوظهور که روسیه هم به آنها نزدیک است در مقاطع مختلف بر این طرح تاکید داشتهاند لذا روسیه با این رویکرد درصدد است تا خود را با سایر قدرتهای جهانی همراه و همسو کند .
مساله دوم این است که ساختار فعلی شورای امنیت به طوری پایهگذاری شده است که عموماً کشورهای غربی در آن اکثریت دارند و روسیه هم با این کشورها دچار چالش است و حتی در جایی با آنها مشکل دارد. به گونهای که در چند سال گذشته ما شاهد این مساله بودهایم که روسیه در رایگیریها ناگزیر شده است یا رای مخالف بدهد یا رای ممتنع صادر کند که به نظر میرسد این موضوع در سیاستهای کلان روسیه اخلال به وجود آورده است.
زمانی که روسیه رای مخالف و منفی نسبت به یک موضوع در شورای امنیت صادر میکند، بلافاصله مورد هجوم رسانههای غربی قرار میگیرد و سیل انتقادات به سمت این کشور سرازیر میشود و در مقابل، زمانی که رای ممتنع صادر میکند، عدهای از کشورهای همسو و هم گرا از روسیه ناراحت و دلگیر میشوند و این وضعیت روسیه را در یک برزخ سیاسی در سطح بینالمللی قرار میدهد.
در چنین شرایطی اگر اگر تلاش های اخیر روسیه محقق شود، همکاری نزدیکتری میان اعضای شورای امنیت و روسیه صورت می گیرد و جناح غربی کمتر میتواند روسیه را تضعیف کند.
هر طرحی که قرار باشد برای تغییر در ساختار شورای امنیت مطرح شده و صورت گیرد، باید اعضای دائم آن به این طرح رای بدهند و از طرف دیگر، روسیه در نظر دارد تا در این طرح خود را با کشورهایی که خواستار تغییرات هستند، همراه کند. اما احتمال اینکه در شرایط فعلی چنین طرحی اجرایی شود، بسیار ضعیف است.
شعیب بهمن