به گزارش الوقت پس از چندین دور مذاکره و برگزاری جلسات مشترک میان نمایندگان ترکیه و ایالات متحده بالاخره مقامات ترک به حصول توافق ابتدایی برای تشکیل منطقه امن در شمال سوریه خبر داده‌اند.
این توافق پس از آن صورت گرفت که ترکیه در یک ماه اخیر تحرکات نظامی گسترده ای را در نوار مرزی با شمال سوریه انجام داد و با استقرار شمار زیادی از نیروهایش در این مکان تهدید کرد که به نیروهای ی پ گ که آنکارا آنها را دنباله سوری حزب پ ک ک و نیرویی تروریستی می‌نامد حمله خواهد کرد. تهدیداتی که با مخالفت واشنگتن به عنوان مهمترین متحد بین المللی کردهای سوریه روبه رو شد و منجر گردید تا واشنگتن برای دست یافتن به یک راه حل مسالمت آمیز میان کردها و ترکیه، به مذاکره با آنکارا بپردازد.
در پی چندین دور مذاکره نهایتاً مقامات نظامی آمریکا و ترکیه در تاریخ ۷ اوت به توافقی دست یافتند که بر مبنای آن منطقه امن در شمال سوریه به عنوان یک به اصطلاح کریدور صلح برای آوارگان سوری در حال بازگشت به خانه استفاده خواهد شد و همچنین یک مرکز عملیات مشترک در ترکیه برای هماهنگ سازی تشکیل این کریدور برپا می‌شود.
مع الوصف اکنون مقامات ترکیه ای از آغاز روند اجرایی شدن تشکیل منطقه امن در روزهای اخیر خبر داده اند. در این رابطه روز گذشته خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه گفت: بنا به برخی اطلاعاتی که مقامات آمریکایی در اختیار آنها قرار داده اند خروج نیروهای کرد عضو ی.پ.گ از برخی از مناطق مذکور شروع شده است، اما این موضوع می بایست بطور رسمی تایید شود. وی افزود: ۴ هلیکوپتر شامل دو هلیکوپتر ترکیه‌ای و دو هلیکوپتر آمریکایی برای تقریبا دو ساعت به اجرای عملیات شناسایی هوایی در منطقه امن شمال سوریه پرداخته‌اند.
از سه شنبه هفته گذشته نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) و گروه یگان های مدافع خلق (ی.پ.گ) عقب نشینی از مرزهای ترکیه به عمق ۵ تا ۱۴ کیلومتر از جمله در پاسگاه‌های مرزی کوبانی را آغاز کردند. مصطفی بالی سخنگوی نیروهای قسد (کردهای مسلح سوریه) اعلام کرده بود که این عقب نشینی بر اساس توافق‌های آمریکا و ترکیه است.
اما با وجود آنکه نسبت به عقبنشینی نیروهای ی پ گ و اجرای توافق توسط آنها به ترکیه اطمینان خاطر داده‌اند٬ اما مقامات ترکیه همچنان بر مواضع قبلی خود پافشاری کرده و واشنگتن را تهدید به شروع عملیات نظامی یکجابه علیه کردها می کنند.
از یکسو رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز شنبه در اظهاراتی با اشاره به پروژه تاسیس منطقه امن در شمال سوریه عنوان کرد: به غیر از کنترل منطقه امن توسط نیروهای نظامی ترکیه به طرح دیگری رضایت نخواهیم داد. اگر در چند هفته آینده نیروهای نظامی ما به صورت علنی کنترل این مناطق را به دست نگیرند چاره ای جز در دستور کار قرار دادن طرح و برنامه خود برای این منطقه نخواهیم داشت. از سوی دیگر آکار وزیر دفاع ترکیه به صورت تلویحی عدم اعتماد به آمریکا را برای اجرای تعهداتش را یادآور شد و گفت: ما می‌خواهیم خودمان خروج کامل کُردها از این مناطق را مشاهده کنیم.
مخالفت دولت سوریه
تلاش ها و رایزنی های اردوغان در اردوگاه متحدان سوریه برای جلب نظر مساعد روسها نسبت به همراهی با پروژه های آنکارا در شمال سوریه اگرچه توانسته است نتایج ثمربخشی برای اردوغان در بر داشته و در آخرین دیدار روسای جمهور دو کشور طی هفته گذشته حمایت ضمنی پوتین با منطقه امن درخواستی ترکیه را موجب شود اما دولت دمشق به عنوان مرجع اصلی و حقوقی ذی الصلاح در این موضوع همواره نسبت به اقدامات ترکیه در خاک سوریه مخالف بوده و آن را مسداق بارز اشغالگری نامیده است. در همین راستا روز گذشته بثینه شعبان مشاور رئیس‌جمهور سوریه در واکنش به اظهارات اخیر اردوغان در مورد تحولات سوریه گفت: آب، دروغ شناگر را برملا می‌کند. وی افزود: اردوغان طمع‌هایی در عراق و سوریه دارد و با گروه‌های تروریستی ارتباط میدانی دارد, اما در نهایت ارتش ترکیه به اجبار خاک سوریه را ترک خواهد کرد. در حاشیه نشست اخیر اردوغان و پوتین در مسکو، دیداری بین مقامات سوریه و ترکیه برگزار نشد. ترکیه در مورد تعامل با مناطق کاهش تنش در سوریه صادق نیست. اردوغان مجبور خواهد شد آن بخش از خاک سوریه را که اشغال کرده است، ترک کند و این تصمیم به ما مربوط است و در اختیار او قرار ندارد.
گفتنی است رئیس‌جمهور ترکیه روز جمعه در جشنی در کاخ ریاست جمهوری در آنکارا گفت که ترکیه هیچگونه طمعی به یک وجب از خاک کشور دیگری ندارد، اما در عین حال در مقاومت در برابر تهدیدات دیگران کوتاهی نخواهد کرد.
تلاش اردوغان برای رفع نگرانی های منطقه ای و بین المللی از جاه طلبی های نظامی این کشور در سوریه اما چندان گوش شنوایی در عرصه بین المللی ندارد چنانکه روز شنبه موضع کاملاً متفاوت وزیر خارجه ترکیه نیات این کشور در شمال سوریه را زیر سوال برد. روز جمعه مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در دیدار با همتای نروژی خود اعلام کرد که ترکیه تا زمانی که یک راهکار سیاسی همه جانبه برای حل بحران سوریه ارائه داده نشود٬ در این کشور می‌ماند.
اظهارات چاووش اوغلو این واقعیت را نشان می‌دهد که ترکیه برای حضور در سوریه٬ برنامه درازمدت دارد.
ارتش ترکیه در دو عملیات سپر فرات (۳ شهریور ۹۵ تا ۹ فروردین ۹۶) و عملیات شاخه زیتون (۳۰ دیماه ۹۶ تا ۴ فروردین ۹۷) با همکاری گروه‌های تروریستی مورد حمایت خود، چهار هزار کیلومتر از خاک سوریه از جمله شهرهای الباب، اعزاز، جرابلس و عفرین در شمال این کشور را تصرف کرده است.
اهداف متفاوت آمریکا و ترکیه در تشکیل «منطقه امن»
علی رغم اینکه هم اکنون با انجام توافق میان واشنگتن و آنکارا بر سر تشکیل منطقه امن در نوار شمالی سوریه می توان انتظار داشت که مقداری از دامنه آتش اختلافات دو کشور طی سالیان اخیر کاسته شود اما به طور حتم به دلیل دیدگاه و اهداف متفاوت آنکارا و واشنگتن به شکل (حدود و ثغور) و همچنین اهداف تشکیل منطقه امن، این موضوع را تنها باید به عنوان مسکنی موقتی در نظر گرفت که قادر نیست از شعله ور شدن مجدد آتش زیر خاکستر روابط کردهای سوریه و آنکارا جلوگیری کند.
این موضوع را می توان در سخنان اردوغان به خوبی مشاهده کرد. وی روز گذشه گفت: ما با عملیات های سپر فرات و شاخه زیتون برخی قدم ها را برداشتیم. با عمل نکردن به وعده هایشان در خصوص منبج نگرانی های امنیتی ما رفته رفته بیشتر می شود. با آمریکا در حال مذاکره هستیم. تحولات رخ داده که تحت مفهوم منطقه امن صورت می گیرد نشان می دهد که میان ما و آمریکا فاصله زیادی وجود دارد.
اهداف آنکارا از تشکیل منطقه امن در وهله اول تلاش برای رفع کامل تهدید تشکیل هرگونه حکومت خودگردان کردی در شمال سوریه می باشد. منطقه امن این اجازه را به آنکارا می دهد تا بستر لازم را برای بازگرداندن و مستقر کردن پناهندگان عرب سوری به مناطق شمال مهیا کند و از این طریق دموگرافی منطقه را تغییر دهد. در این زمینه به نظر می‌رسد طرحی که ترکیه در عفرین به شکل گسترده‌ای اجرا کرده، برای شرق فرات نیز در اولویت سیاست‌های آنکارا قرار گرفته است. بر همین اساس ترکیه در خواست منطقه ای حداقل به عمق 32 کیلومتر، خروج کامل نیروهای کرد YPG از منطقه حائل، جمع‌آوری سلاح‌های سنگین آمریکایی از این مناطق و تخلیه پایگاه‌های نظامی YPG در منطقه حائل را در نظر دارد را مد نظر دارد.
این موضوع برای آمریکا کاملا متفاوت می باشد. آمریکا اولا آمریکا یک منطقه حائل با عمق 10 کیلومتری و بدون حضور انحصاری نیروهای ترک را در نظر دارد و ثانیاً این کشور به حفظ موجودیت مناطق کردی به عنوان اهرم فشار علیه آنکارا و سوریه می نگرد و کردها را محل اصلی نفوذ و چانه زنی خود در مورد آینده سوریه قلمداد می‌کند به صورتی که پس از تهدید ترامپ برای خروج از سوریه سیاستمداران هر دو حزب به فشار بر کاخ سفید برای حمایت نظامی واشنگتن از کردها در برابر ترکیه پرداختند.
