به گزارش الوقت موسسه تحقیقاتی صلح استکهلم موسوم به سیپری (SIPRI)مستقر در سوئد اعلام کرد، بودجه نظامی جهان در سال گذشته به بالاترین سطح در سه دهه رسید. بر اساس برآورد این موسسه بین‌المللی هزینه نظامی جهان در ۲۰۱۸ مجموعا یک تریلیون و ۸۰۰ میلیارد دلار آمریکا شد که ۲.۶ درصد نسبت به ۲۰۱۷ افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش آمریکا با ۶۴۹ میلیارد دلار همچنان بیشترین میزان هزینه نظامی در جهان را داشته است و پس از این کشور چین با ۲۵۰ میلیارد دلار و عربستان سعودی با ۶۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار دومین و سومین بودجه نظامی بزرگ جهان را دارا هستند. هند(با 66.5 میلیارد دلار)، فرانسه (با 63.8 میلیارد دلار)، روسیه (با 61.4 میلیارد دلار)، انگلیس (با 50 میلیارد دلار)، آلمان (با 49.5 میلیارد دلار) و ژاپن (با 46.6 میلیارد دلار) نیز به ترتیب در مکان‌های چهارم تا دهم این رده بندی قرار دارند.
«اول آمریکا»
بر اساس این آمارها کشورهای جهان در سال گذشته میلادی 1.8 تریلیون دلار صرف مخارج نظامی کرده اند و در این میان سهم ایالات متحده و ناتو بیش از نیمی از این رقم بزرگ می باشد.
اما نکته جالب توجه آن است که هزینه های نظامی جهانی در حالی به بالاترین حد خود از سال ۱۹۸۸ رسیده است که تحلیلگران معتقدند نیروی محرکه اصلی این افزایش نه تهدیدات واقعی بلکه استراتژی نظامی و صنعتی ایالات متحده می باشد.
به عنوان مثال مایکل مالوف تحلیلگر ارشد سیاسی و امنیتی سابق پنتاگون معتقد است بخش اعظم هزینه های عربستان سعودی و هند، به دلایل سیاسی است. او توضیح داد که دهلی نو و ریاض در تلاش هستند تا از طریق خریدهای تسلیحاتی از آمریکا حمایت واشنگتن در مسائل منطقه‌ای را به دست آوردند.
شیخ نشینان حاشیه خلیج فارس نمونه های بارز این مسئله هستند. کشورهای عربستان، امارات متحده عربی، قطر و کویت هر ساله بخش زیادی از هزینه های نظامی خود را صرف خرید سلاح از آمریکا می‌کنند. عربستان به تنهایی در سال 2017 در جریان سفر ترامپ به ریاض قراردادی نجومی به مبلغ 450 میلیارد دلار با آمریکا منعقد کرد. موضوعی که در رویکرد تجارت‌مآبانه رئیس جمهور آمریکا به سیاست خارجی عاملی برای حمایت بی چون و چرا از سیاست‌های بی ثبات‌ساز ریاض شده است.
به طور مثال رئیس جمهور آمریکا اخیرا در یک سخنرانی گفت: «می‌دانید کسانی هستند که می‌خواهند مراودات ما با عربستان سعودی قطع شود، آنها ۴۵۰ میلیارد دلار خرید می‌کنند، من نمی‌خواهم آنها را از دست بدهیم!». منظور ترامپ فشارهای داخلی و خارجی بسیاری است که منتقد سیاست حمایت تمام قد آمریکا از جنایت‌های عربستان و امارات در جنگ یمن هستند. جنگی که تاکنون بر اساس آمارهای رسمی بیش از 12 هزار کشته و صدها هزار زخمی بر جای گذاشته و بنابر اعلام سازمان ملل به بدترین فاجعه انسانی در جهان تبدیل شده است . ترامپ در ماه آوریل مصوبه کنگره آمریکا برای پایان دادن به مشارکت کاخ سفید در جنگ ائتلاف سعودی علیه یمن را وتو کرد.
این رویکرد واشنگتن که بخشی از شعار اصلی ترامپ یعنی «اول آمریکا» می‌باشد در بالا رفتن شدید هزینه‌های ناتو در سال 2018 نیز اصلی ترین نقش را بازی کرد. کشورهای اروپایی عضو ناتو از سوی واشنگتن برای بالا بردن هزینه های نظامی خود با فشارهای زیادی مواجه شده اند. کاخ سفید خواستار آن شد که کشورهای عضو ناتو بودجه نظامی خود را تا دو درصد تولید ناخالص داخلی خود افزایش دهند.
تشدید رقابت تسلیحاتی
اما شاید دلیل مهم دیگری که بتوان برای افزایش هزینه‌های نظامی جهان برشمرد مسئله تشدید رقابت‌های تسلیحاتی در مناطق مختلف جهان است که مجدداً در این عرصه نیز رویکرد دولت ترامپ در افزایش شدید هزینه های نظامی، خروج از پیمان‌نامه ها و توافقات کنترل تسلیحاتی و همچنین تشدید یکجانبه‌گرایی در محیط بین المللی متغیری تعیین کننده بوده است.
به طور کلی امنیت بین المللی در تعارض کامل با منافع تولید کنندگان اسلحه در ایالات متحده می‌باشد. افزایش هزینه‌های نظامی آمریکا در دروان ترامپ به رقم بی سابقه 716 میلیارد دلار در سال 2019 و به طور همزمان تلاش آمریکا برای تشدید رقابت تسلیحاتی با روسیه و چین در قالب گسترش ناتو به شرق و افزایش حضور نظامی مستقل واشنگتن در مناطق پیرامونی این قدرت‌ها (شرق اسیا و اروپای شرقی) عملاً خطر ایجاد یک رقابت تسلیحاتی گسترده و کنترل ناپذیر را گوشزد می‌کند. آمریکا به تنهایی 53 درصد هزینه نظامی جهان را دارد و این رقم برابر با هشت کشور دیگر با بالاترین بودجه نظامی است.
تحلیلگران هشدار می دهند که ایالات متحده تحت لابی های شرکتها و مجتمع صنعتی تولید سلاح به تنش‌آفرینی در عرصه بین المللی می پردازد. به طور مثال هم اکنون با سردتر شدن روابط ناتو و روسیه، براساس آمار موسسه صلح استکهلم، فقط در شرق اروپا لهستان بودجه نظامی خود در سال 2018 را به میزان 8.9 درصد افزایش داده و به 11.6 میلیارد دلار رسانده است و هزینه های نظامی لتونی نیز رشد 24 درصدی داشته است. به دبنلا این اقدام بلغارستان و اوکراین - که در عضو ناتو نیست - نیز هزینه های خود را به ترتیب 23 و 21 درصد افزایش داده‌اند.
در غرب آسیا و منطقه خلیج فارس این موضوع با سیاست ایرانهراسی و تلاش واشنگتن برای ایجاد ناتو عربی دنبال می شود. ترامپ در جریان شعارهای مبارزات انتخاباتی خود اعلام کرده بود به دنبال آن است تا هزینه‌های تامین امنیت متحدان منطقه‌ای آمریکا در خلیج فارس را به آنها برگرداند که به معنی درخواست افزایش هزینه‌های نظامی از کشورهای ثروتمند عربی است.
با در نظر گرفتن این روند در مجموع می توان گفت که جهان در آینده نزدیک نباید در انتظار کاهش تنش ها در عرصه بین المللی باشد.
