پس از اعلام خروج آمریکا از پیمان موشک‌های میانبرد هسته‌ای، مسکو علاوه بر تهدید متحدان آمریکا در اروپا که سلاح های هسته ای و سپرهای دفاع موشکی آمریکا را در خود جای داده‌اند، نیاز به واکنش قاطع‌تری برای بازداشتن واشنگتن از شروع رقابت تسلیحاتی هسته‌ای را احساس می‌کند که ارسال بمب‌افکن‌های استراتژیک به ونزوئلا بخشی از این پاسخ باید دانست
الوقت- افزايش تنش در روابط آمريكا و روسيه كه از سرچشمه هاي گوناگون مسائل ژئوپلتيكي همانند بحران اوکراین، جنگ در سوریه، گسترش حضور ناتو در جوار مرزهای روسیه و برخی دیگر از مسائل همانند اتهامات مربوط به دخالت روسیه در تحولات کشورهای اروپایی و انتخابات سال 2016 ایالات متحده نشات مي‌گيرد با روي كار آمدن دولت راستگراي ترامپ و سياست هاي او در بالا بردن هزينه هاي نظامي امريكا روندي فزاينده به خود گرفته كه از نشانه هاي آن را مي‌توان به تشديد رقابت تسليحاتي ميان مسكو_ واشنگتن اشاره نمود. در نتیجه این تنش‌ها برنامه‌ریزی‌ها برای برگزاری دیدار رهبران دو کشور در دو نشست مهم صدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول در پاریس و همچنین اجلاس سران کشورهای عضو گروه بیست در آرژانتین به منظور گفتگو در مورد اختلافات موجود و جلوگیری از بروز رقابت تسلیحاتی گسترده به نتیجه نرسید که نشان از عمق اختلافات موجود می‌باشد.
در این میان خبر استقرار بمب افکن‌های استراتژیک روسی توپولف-160 به همراه یک فروند هواپیمای ترابری روسیه از نوع آن-124 و یک فروند هواپیمای نظامی از نوع ایل-62 در خاک ونزوئلا موج جدیدی از منازعات کلامی میان سران واشنگتن و مسکو را در پی داشته است. وزارت دفاع روسیه اعلام نکرده است که آیا این هواپیماها با خود موشک حمل می‌کنند یا خیر و یا مأموریت آنها چه مدت به طول می‌انجامد با این حال همانطور که انتظار می‌رفت این اقدام با واکنش تند کاخ سفید مواجه شد و پمپئو وزیر خارجه آمریکا آن را نقض آشکار قوانین بین‌المللی دانست. مع الوصف اکنون این پرسش مطرح است که اهداف مسكو از این اقدام تنش‌آفرین چیست و تا چه اندازه در پیشبرد اهداف خود موفق خواهد بود؟
مسکو و سیاست حمایت از متحدین
يكي از عمده‌ترين اهداف مسكو از اين اقدام تلاشهاي كرملين براي حفظ متحداني است كه در گذشته حوزه نفوذ شوروي سابق محسوب بوده و شامل مناطقي از جمله آسياي ميانه، اروپاي شرقي، شرق آسيا، خاورميانه و آمريكاي لاتين مي‌شدند. در واقع انزواگرايي و بحران معنا در سياست خارجي روسيه پس از فرپاشي شوروي تا روي كار آمدن پوتين در سال 2000 و حتی در دوران اول نخست وزیری وی تا سال 2004 همزمان است با سياست‌هاي تهاجمي غرب به سرکردگی ایالات متحده که برای تثبیت هژمونی خود بر جهان با استفاده از تمامی ابزارهای سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی حکومت‌های رقیب و ناهمسو بویژه در مناطقی که از اهمیت ژئوپلتیکی برخوردار بودند را تحت فشار قرار داد. اما این روند در طی سال‌های پس از 2011 با مخالفت شدید روسیه مواجه شده به صورتی که این کشور برای جلوگیری از طرح دولت‌های غربی و عربی در سرنگون کردن حکومت سوریه با تمام توان سیاسی و نظامی وارد عمل شد و اکنون به دنبال بازیابی نفوذ و جای پای خود در خاورمیانه می باشد. این موضوع در مورد آمریکای لاتین نیز صدق می‌کند. حکومت‌های چپگرایی همچون ونزوئلا و کوبا که با فشارهای اقتصادی و سیاسی واشنگتن روبه رو هستند متحدینی بالقوه می‌باشند که مسکو را می‌توانند در ایجاد ائتلاف و بلوکی از کشورهای ضد سیاست‌های مداخله‌گرایانه آمریکا و غرب یاری کنند؛ علاوه بر اینکه افزایش نفوذ روسیه در آمریکای لاتین به تلاش‌های پوتین برای گسترش نقش‌آفرینی مسکو در تحولات جهانی به عنوان قدرتی نوظهور و فرامنطقه‌ای با اتکا به نیروی نظامی قدرتمند و جایگاه ویژه سیاسی در ساختار سازمان ملل با دارا بودن عضویت دائم در شورای امنیت یاری خواهد رساند.
در این شرایط ارسال بمب افکن‌های روسیه به ونزوئلا بخشی از تقویت همکاری‌های نظامی دو کشور عمدتاً به درخواست کاراکاس می‌باشد که با تهدیدهای فزاینده کاخ سفید روبه رو است. در همین رابطه جورج آررازا وزیر خارجه ونزوئلا در پاسخ به سخنان پمپئو گفت:"عجیب است که دولت ایالات متحده از حق ما برای همکاری در زمینه دفاع و امنیت با کشورهای دیگر سؤال می کند، در حالی که ترامپ عملا ما را تهدید به حمله نظامی می‌کند." بر اساس اعلام رسانه‌های امریکایی در ماه اوت 2017، ترامپ در جریان نشست مربوط به اعمال تحریم بر علیه صنعت نفت ونزوئلا از مشاوران سیاست خارجی در مورد احتمال حمله به این کشور نظرخواهی کرده بود. از طرف دیگر احتمال دست زدن به ترور و کودتا بر علیه دولت مادورو نیز منتفی نیست. باب بئر، یکی از اعضای سابق سازمان سیا، چندی پیش فاش کرده بود که ایده کودتا در ونزوئلا در محافل اطلاعاتی مطرح بوده است. واشنگتن رهبری کودتایی در سال 2002 در ونزوئلا را در دست داشت که تا آستانه براندازی دولت چاوز پیش رفت. بر همین اساس سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه هفته گذشته در نشست با همتای ونزوئلایی خود اعلام کرد روسیه همچنان به ارسال هواپیماهای نظامی و کشتی های جنگی خود برای بازدید از ونزوئلا به عنوان بخشی از همکاری نظامی دوجانبه ادامه خواهد داد.
اما از بعدی دیگر اقتصاد ونزوئلا در حال حاضر تحت تحریم های شدید ایالات متحده و اتحادیه اروپا به طور فزاینده ای در حال فروپاشی است. در این زمینه نیز یکی از موضوعات عمده سفر اخیر مادورو به مسکو گرفتن وام‌های کلان از این کشور بود چنانکه به گفته وی مذاکرات با پوتین موجب سرمایه گذاری روسیه در بخش های نفت و طلا ونزوئلا شد.
رویارویی مسکو با سیاست‌های رقابت‌جویانه کاخ سفید
تحرکات نظامی گسترده ناتو در استقرار نیروها و سلاح های خود در جوار مرزهای روسیه طی سال‌های اخیر بویژه طرح آمریکایی سپر دفاع موشکی که باید تا سال ۲۰۲۰ اجرایی شود و به عنوان «ضربه سریع جهانی» مشهور شده است که بر اساس آن آمریکا کلاهک‌های هسته ای موشک‌های خود را با مواد انفجاری غیرهسته‌ای آماده عملیات می‌کند به تهدیدی جدی علیه امنیت روسیه تبدیل شده و موازنه نظامی را به سود آمریکا تغییر خواهد داد. در این شرایط اعلام ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه از پیمان منع گسترش سلا‌ح‌ها میانبرد هسته‌ای زنگ خطر را برای روسیه به صدا درآورده است. در این شرایط مسکو علاوه بر تهدید متحدان آمریکا در اروپا که سلاح های هسته ای و سپرهای دفاع موشکی آمریکا را در خود جای داده‌اند، نیاز به واکنش قاطع‌تری برای بازداشتن واشنگتن از شروع رقابت تسلیحاتی هسته‌ای را احساس می‌کند که ارسال بمب‌افکن‌های استراتژیک به ونزوئلا که قادر به حمل موشک های هسته ای کوتاه برد بوده و می‌تواند بیش از 12،000 کیلومتر (7،500 مایل) بدون بارگزاری دوباره پرواز کند، بخشی از این پاسخ باید دانست. بر همین اساس وزارت خارجه روسیه در پاسخ به سخنان پمپئو صراحتاً پیام خود را به واشنگتن مخابره کرد. در این بیانیه آمده است: جامعه آمریکا باید نگران قصد دولت ترامپ برای خروج از پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط باشد که مسابقه تسلیحاتی جدیدی را براه خواهد انداخت که اصلا در جهت تقویت امنیت مردم آمریکا نیست.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز بودجه نظامی کلان آمریکا که احتمالاً سال آینده مجدداً افزایش خواهد یافت را مورد انتقاد قرار داد و گفت چنین انتقاداتی از سوی کشوری که نیمی از بودجه نظامی آن برای سیر کردن تمام آفریقا کافیست، عجیب است.
