الوقت- با روی کار آمدن ترامپ، روابط میان روسای جمهور آمریکا و روسیه همیشه خبرساز و با حواشی بسیاری روبرو بوده است. تعریف و تمجیدهای گاه و بیگاه ترامپ از پوتین که که در جو ضد روسی سپهر سیاسی این روزهای آمریکا چندان مورد استقبال از سوی سیاست‌مداران آمریکایی قرار نمی‌گیرد در کنار بالا گرفتن عرصه‌های رویارویی و رقابت‌های ژئوپلتیکی میان دو ابر قدرت، موجب شده است تا دیدارهای میان این دو چهره با حساسیت زیادی از سوی ناظران دنبال شود.
این روزها نیز موضوع خروج آمریکا از «پیمان منع کاربرد تسلیحات هسته‌ای میانبرد» که به بهانه عدم پای بندی مسکو به این توافق صورت گرفته، به حساسیت‌ها در روابط کاخ سفید و کاخ کرملین دامن زده و براین اساس بسیاری حال با نگرانی بیشتری روابط این دو رقیب سنتی را دنبال می‌کنند، بویژه آن که کارشناسان دامنه گسترده اختلافات میان دو کشور را عامل عدم انجام دیدار میان دو رئیس جمهور در حاشیه برگزاری مراسم پایان جنگ جهانی دوم در فرانسه عنوان می‌کنند.
با این وجود بر اساس اعلام معاون رئیس‌جمهوری روسیه، روسای‌جمهوری آمریکا و روسیه قرار است دیدار مفصلی را در حاشیه نشست «گروه ۲۰» در آرژانتین برگزار کنند، دیداری که به گفته برخی منابع در ادامه اولین و تنها دیدار گذشته دو رئیس جمهور در فنلاند است که 25 تیرماه امسال برگزار شده بود.
نشست سران «گروه20» تا کمتر از یک ماه دیگر در آرژانتین برگزار خواهد شد، هرچند خبرها پیرامون مذاکره پوتین و ترامپ در حاشیه این اجلاس بر این نشست سایه افکنده و گمانه‌زنی‌ها نیز پیرامون موضوعات احتمالی مذاکره دو طرف آغاز شده است.
چشم انداز مبهم توافق بر سر پیمان تسلحیات هسته‌ای میانبرد
در شرایطی که آمریکا تصمیم خود را برای خروج از «پیمان منع کاربرد تسلیحات هسته‌ای میانبرد» با ادعای عدم پای بندی مسکو به آن، اعلام کرده است، بحث و مذاکره پیرامون این موضوع که یکی از مهمترین موضوعات مورد گفتگو میان ترامپ و پوتین خواهد بود.
«پیمان منع کاربرد تسلیحات هسته‌ای میانبرد» موسوم به INF، در دسامبر 1987 در واشنگتن دی.سی میان رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، رونالد ریگان و دبیر کل حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی میخائیل گورباچف امضا شد و مجلس سنای آمریکا این نیز این پیمان را در مه ۱۹۸۸ تصویب و اجرایی کرد، اما حال ترامپ معتقد است طی سال‌های اخیر طرف روسی به تعهدات خود عمل نکرده است.
از سوی دیگر تصمیم خروج آمریکا از این پیمان همزمان با اعلام شرایطی برای انعقاد توافقی جدید با روسیه و ورود چین به پیمان موشکی جدید احتمالی بوده است.
کاخ سفید برای پیمان احتمالی جدید علاوه بر ملزم کردن ورود چین به این پیمان، همچنین خواستار آن شده که روسیه بدنبال استقرار موشک‌های برد کوتاه و متوسط در خاک بلاروس و در نزدیکی اروپای شرقی نباشد. در واقع ترامپ با اعلام خروج خود از پیمان مذکور در تلاش برای اعمال محدودیت علیه چین و روسیه است.
صرف نظر از این که چین به این پیمان جدید ورود کند یا خیر، اما روشن است که مسکو حاضر به پذیرش محدودیت‌های جدید از سوی واشنگتن نیست، مضاف بر این که آمریکا خود در حال توسعه سیستم‌های موشکی در لهستان است و در این شرایط پذیرش این محدودیت‌ها برای روس‌ها غیرقابل توجیه است.
از سوی دیگر مسکو اعلام کرده که در واکنش به خروج آمریکا متمایل به انعقاد توافقی مشابه در زمینه تسلیحات هسته‌ای میانبرد با اتحادیه اروپاست و علاوه بر آن که مقامات اتحادیه اروپا نسبت به خروج آمریکا از توافق تسلیحات هسته‌ای میانبرد اعلام نگرانی کرده‌اند، چنانکه «ینس استولتنبرگ» دبیر کل ناتو نیز گفته است که این سازمان آمادگی دارد تا در ارتباط با «پیمان منع کاربرد تسلیحات هسته‌ای میانبرد» با روسیه گفتگو و مذاکرات جامع دنبال کند.
براین اساس در شرایطی که اتحادیه اروپا نگران از تصمیم آمریکا برای خروج از توافق INF و از سوی دیگر مقامات اروپایی و ناتو متمایل به انعقاد توافق مشابه با مسکو در زمینه محدودسازی کاربرد تسلیحات هسته‌ای میانبرد می‌باشند، روسیه دلیلی نمی‌بیند که بخواهد فشارهای آمریکا برای توافق جدید هسته‌ای را بپذیرد.
لذا اگر قرار باشد که در مذاکرت آتی میان ترامپ و پوتین موضوع انعقاد توافق جدید میان روسیه و آمریکا در زمینه تسلیحات هسته‌ای میانبرد مورد گفتگو قرار گیرد، مشخص است که این گفتگو نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت و روسیه حاضر به پذیرش شروط مورد نظر ایالات متحده نخواهد بود.
عدم همراهی روسیه با آمریکا در میدان سوریه
تقریبا دور از انتظار است که در مذاکرات میان پوتین و ترامپ مسائل مرتبط با سوریه مورد بحث و گفتگو قرار نگیرد. در آخرین دور از مذاکرات دو طرف در فنلاند نیز سوریه یکی از محور مذاکرات دو طرف بود و حال نیز انتظار می‌رود که دو طرف مذاکراتی را در خصوص مسائل سوریه دنبال کنند و در این خصوص حضور مستشاران ایرانی در سوریه و استقرار سیستم موشکی اس 300 در سوریه که از سوی ارتش روسیه صورت گرفت، مهمترین موارد مورد اختلاف مسکو و اوشنگتن در جریان تحولات این روزهای سوریه است.
آمریکا به شدت تلاش می‌کند تا از طریق روسیه فشار بر ایران را برای خروج از سوریه افزایش دهد و در این خصوص تا کنون بارها از مسکو خواسته تا ایران را متقاعد به خروج از سوریه نماید، هرچند مسکو همیشه یک پاسخ یکسان داشته و حضور ایران را به دعوت دولت دمشق و برای مبارزه با تروریسم عنوان کرده است. پیش از این نیز در مردادماه گذشته جان بولتون در گفتگو با رویترز گفته بود: ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به اطلاع آمریکا رسانده است که خروج نیروهای ایرانی از سوریه ممکن نیست.
بعد از آن نیز سرگئی لاوروف، وزیرخارجه روسیه در واکنش به درخواست آمریکایی‌ها، خروج نیروهای ایرانی از سوریه را غیرواقع‌بینانه و در حوزه صلاحیت دولت مرکزی دمشق عنوان کرده بود و بطور روشنی دست رد به فشارهای آمریکایی‌ها در مورد حضور ایران در سوریه زده بود.
براین اساس در شرایطی که صحنه میدانی سوریه همچنان با حمایت ایران و روسیه به نفع دولت مرکزی دمشق در حال تثبیت است، بسیار دور از انتظار است که مسکو توجهی به خواسته‌های واشنگتن داشته باشد.
همچنین علاوه بر حمایت مستشاری ایران، استقرار سامانه موشکی اس 300 روسیه در سوریه نیز با نگرانی رژیم صهیونیستی روبرو شده و نتانیاهو در سفر اخیر خود به آمریکا برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل، در جریان دیدار با ترامپ، از واشنگتن خواسته بود تا برای جلوگیری از استقرار موشک‌های اس-300 روسیه در سوریه پادرمیانی کند.
استقرار این موشک‌ها از سوی روسیه در واکنش به سرنگونی یک هواپیمای نظامی روس با 15 سرنشین در آسمان سوریه انجام گرفت که در نتیجه شلیک پدافند هوایی این علیه جنگنده‌های متجاوز اسرائیلی رخ داد، هرچند به اشتباه هواپیمای روسی هدف قرار گرفت.
از همان ابتدا نیز مسکو مسئولیت این شلیک اشتباهی پدافند سوریه را متوجه جنگنده‌های متجاوز اسرائیلی عنوان کرد و بعد از آن بود که فرایند استقرار موشک‌های اس300 در سوریه آغاز شد. اقدامی که پیش از این با مخالفت جدی تل آویو روبرو شده بود و حال نگرانی بیشتر صهیونیست‌ها را باعث شده است. لذا اکنون واشنگتن از مسکو خواسته است که محدودیت‌ها را برای عملیات جنگنده‌های صهیونیستی علیه آنچه که نماینده آمریکا مواضع گروه‌های نزدیک به ایران در سوریه نامیده است، کاهش دهد.
با این وجود تلاش‌های مسکو برای ایجاد ثبات و پایان دادن به جنگ در سوریه که هزینه‌های آن بر گرده اقتصاد تحریم شده روسیه سنگینی می‌کند و همچنین نیاز به حفظ و تداوم اتحاد با ایران برای نقش آفرینی در آینده تحولات منطقه، امکان نشان دادن چراغ سبز برای چنین ماجراجویی‌هایی وجود ندارد و بسیار بعید به نظر می‌رسد که درخواست احتمالی ترامپ از همتای روسی خود به تجدیدنظر در ارتباط با استقرار اس 300 در سوریه منجر شود.
در مجموع می‌توان گفت علاوه بر مسائل مورد اختلاف روسیه و آمریکا در حوزه‌های تجاری و نظامی که در دیدار احتمالی روسای جمهور دو کشور در آرژانتین مورد بحث و مذاکره قرار خواهد گرفت، ترامپ که با پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات کنگره مجبور دست به عضاتر از قبل در برابر روسیه عمل کند در موضوعات دیگری از جمله «پیمان منع کاربرد تسلیحات میانبرد هسته‌ای» و حضور ایران و استقرار سامانه موشکی اس300 در سوریه نیز چشم اندازی از دستیابی به یک توافق میان دو طرف وجود ندارد و دستاورد این دور از گفتگوها نیز به مانند گذشته به همان عکس‌های یادگاری در نشست خبری با خبرنگاران محدود خواهد شد نه بیشتر.
